Gryzy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Gryz | |dopełniacz wsi = Gryz | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Gryzy ''' (niem. ''Griesen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|gminie Świętajno]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko-gołdapskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 86 | + | ''' Gryzy ''' (niem. ''Griesen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|gminie Świętajno]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko-gołdapskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 86 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Stanisław Fejfer]]<ref>Informacje przekazane E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], na zachód od [[Jezioro Długie (powiat olecki)|Jeziora Długiego]], 14 km na północny zachód od [[Olecko|Olecka]] i 7,5 km na północ od [[Świętajno (powiat olecki)|Świętajna]]. Na wschód od wsi wznosi się góra [[Góra Grodzisko ( | + | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], na zachód od [[Jezioro Długie (powiat olecki)|Jeziora Długiego]], 14 km na północny zachód od [[Olecko|Olecka]] i 7,5 km na północ od [[Świętajno (powiat olecki)|Świętajna]]. Na wschód od wsi wznosi się góra [[Góra Grodzisko (gmina Świętajno)|Grodzisko]] (167 m. n.p.m.), niegdyś [[Jaćwingowie|jaćwieskie]] miejsce obronne. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1563 roku starosta [[Wawrzyniec von Halle]] sprzedał tutaj trzy łany sołeckie [[Jan Gryz |Janowi]] i [[Stańko Gryz|Stańkowi]] Gryzom z Szof ([[Krokocie]]) po 60 grzywien za każdy łan. Ze swej strony zobowiązali się oni do założenia [[Wieś czynszowa|wsi czynszowej]] na 29. łanach na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. W 1616 roku książę [[Jan Zygmunt Hohenzollern]] odnowił przywilej na Gryzy. Wieś nazywano początkowo ''Griesch'', ''Griesswolli'', ale już w pierwszej połowie XVI wieku utrwaliła się forma ''Griessen''. Gryzy należały do [[Parafia ewangelicka w Cichach|parafii ewangelickiej w Cichach]]. | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1563 roku starosta [[Wawrzyniec von Halle]] sprzedał tutaj trzy łany sołeckie [[Jan Gryz |Janowi]] i [[Stańko Gryz|Stańkowi]] Gryzom z Szof ([[Krokocie]]) po 60 grzywien za każdy łan. Ze swej strony zobowiązali się oni do założenia [[Wieś czynszowa|wsi czynszowej]] na 29. łanach na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. W 1616 roku książę [[Jan Zygmunt Hohenzollern]] odnowił przywilej na Gryzy. Wieś nazywano początkowo ''Griesch'', ''Griesswolli'', ale już w pierwszej połowie XVI wieku utrwaliła się forma ''Griessen''. Gryzy należały do [[Parafia ewangelicka w Cichach|parafii ewangelickiej w Cichach]]. | ||
| − | Szkołę we wsi założono pod koniec XVIII wieku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 57 | + | Szkołę we wsi założono pod koniec XVIII wieku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 57 uczniów. Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] szkołę uruchomiono ponownie w grudniu 1945 roku. |
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: | ||
| Linia 53: | Linia 53: | ||
*cmentarz ewangelicki z XIX wieku | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku | ||
*cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na południe od wsi | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na południe od wsi | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | |
| − | + | ''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/treuburg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [02.07.2014] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 11:20, 1 kwi 2015
| Gryzy | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olecki |
| Gmina | Świętajno |
| Liczba ludności (2010) | 86 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gryzy | |
| Położenie na mapie Polski  Gryzy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gryzy (niem. Griesen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 86 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Stanisław Fejfer[1].
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, na zachód od Jeziora Długiego, 14 km na północny zachód od Olecka i 7,5 km na północ od Świętajna. Na wschód od wsi wznosi się góra Grodzisko (167 m. n.p.m.), niegdyś jaćwieskie miejsce obronne.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1563 roku starosta Wawrzyniec von Halle sprzedał tutaj trzy łany sołeckie Janowi i Stańkowi Gryzom z Szof (Krokocie) po 60 grzywien za każdy łan. Ze swej strony zobowiązali się oni do założenia wsi czynszowej na 29. łanach na prawie chełmińskim. W 1616 roku książę Jan Zygmunt Hohenzollern odnowił przywilej na Gryzy. Wieś nazywano początkowo Griesch, Griesswolli, ale już w pierwszej połowie XVI wieku utrwaliła się forma Griessen. Gryzy należały do parafii ewangelickiej w Cichach.
Szkołę we wsi założono pod koniec XVIII wieku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 57 uczniów. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono ponownie w grudniu 1945 roku.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. - 347 osób
- 1933 r. - 335 osób
- 1939 r. - 299 osób
Zabytki
- most drogowy na linii kolejowej Olecko - Kruklanki z 1908 roku
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na południe od wsi
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [02.07.2014]
Przypisy
- ↑ Informacje przekazane E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
