Turośl: Różnice pomiędzy wersjami

	Turośl
	; Turośl. Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia [12.11.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	119
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego ; Turośl
	Położenie na mapie Polski ; Turośl
	{{#invoke:Koordynaty\|szablon}}

[wersja zweryfikowana]

Aktualna wersja na dzień 10:55, 15 cze 2016

Turośl (niem. Turoscheln, od 1938 r. Mittenheide) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 119 mieszkańców^[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Halina Krysiak^[2].

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, w południowej części Puszczy Piskiej, na południe od Jeziora Nidzkiego, w odległości 20 km na południowy zachód od Pisza. W pobliżu wsi przepływa strumyk Turośl, prawy dopływ Pisy. Część Puszczy Piskiej wokół wsi nazywana jest Lasami Turoślańskimi.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1716 roku jako osada szkatułowa. W początkach XIX wieku odkryto tu duże zasoby rudy żelaza, które dostarczano do huty w Wądołku. W 1867 roku trąba powietrzna zniszczyła w okolicy Turośli 100 tysięcy m3 drewna w ciągu pięciu minut. W pierwszych latach XX wieku zbudowano bitą drogę łączącą Turośl z Piszem. W pierwszej połowie XX wieku we wsi działała gospoda u Groneberga.

W 1935 roku do miejscowej szkoły (brak daty założenia) uczęszczało 102 dzieci, pracowało dwóch nauczycieli.

W sierpniu 1943 roku polscy partyzanci przeszli granicę niemiecką i w odwecie za znęcanie się nad Polakami zabili jedenastu mieszkańców Turośli, w tym leśniczego, członka NSDAP. Pierwszym wójtem po II wojnie światowej został Bronisław Winnicki. Po 1945 roku Turośl była siedzibą nadleśnictwa Turośl, zlikwidowanego w 1958 roku.

W roku 1846 wybudowano we wsi kościół, od 1848 roku znajdowała się tu siedziba parafii ewangelickiej, a po II wojnie światowej siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

1857 r. – 210 osób

1864 r. – 283 osoby

1867 r. – 310 osób

1933 r. – 518 osób

1939 r. – 518 osób

1988 r. – 125 osób

Zabytki

dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki z połowy XIX w.
zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
zespół leśniczówki: drewniany budynek nadleśnictwa i dwa budynki gospodarcze z początków XX w.
dawny cmentarz ewangelicki z początku XX w.
dawny cmentarz ewangelicki, rodzinny

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I–II, Olsztyn 2011.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Olszak Piotr, Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.
Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9–25.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Szelichowski Stanisław, Uroki mazurskiej krainy. Krzyże 300 lat, Karwica i okolice, Warszawa 2006.
Śliwiński Józef, Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic, Olsztyn 1993.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.08.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [10.08.2013]
Strona Urzędu Gminy Pisz [10.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [10.08.2013]

Przypisy

↑ łącznie Turośl, Dziadki, Turośl Mała
↑ Strona Urzędu Gminy Pisz

[1] łącznie Turośl, Dziadki, Turośl Mała

[2] Strona Urzędu Gminy Pisz

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Wieś infobox
   |nazwa                 = Turośl
@@ Linia 8: / Linia 6: @@
   |dopełniacz wsi        = Turośli
   |zdjęcie               = Tur.jpg
-  |opis zdjęcia          = Turośl. Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej [http://pl.wikipedia.org/wiki/Turo%C5%9Bl_(wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie)/ Wikipedia] [12.11.2013]
+  |opis zdjęcia          = Turośl. Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Turośl_-_kościół_(01).jpg Commons Wikimedia] [12.11.2013]
   |rodzaj miejscowości   = wieś sołecka
   |województwo           = warmińsko-mazurskie
@@ Linia 16: / Linia 14: @@
   |sołectwo              =
   |wysokość              =
-  |liczba ludności       = 119<ref>Łącznie Turośl, Dziadki, Turośl Mała.</ref>
+  |liczba ludności       = 119
   |rok                   = 2010
   |strefa numeracyjna    =(+48) 87
@@ Linia 30: / Linia 28: @@
   |wikisłownik           =
   |www                   =
-}}
+}}<br/>
-<big>'''Turośl''' (niem. ''Turoscheln'', od 1938 r. ''Mittenheide'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pisz]].
+'''Turośl''' (niem. ''Turoscheln'', od 1938 r. ''Mittenheide'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pisz]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 119 mieszkańców<ref>łącznie Turośl, Dziadki, Turośl Mała</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Halina Krysiak]]<ref>[http://www.bip.pisz.hi.pl/index.php?k=853/ Strona Urzędu Gminy Pisz] </ref>.
+<br/><br/>
-W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].
+==Położenie==
+Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], w południowej części [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], na południe od [[Jezioro Nidzkie|Jeziora Nidzkiego]], w odległości 20 km na południowy zachód od [[Pisz|Pisza]]. W pobliżu wsi przepływa strumyk Turośl, prawy dopływ [[Rzeka Pisa|Pisy]]. Część Puszczy Piskiej wokół wsi nazywana jest [[Lasy Turoślańskie|Lasami Turoślańskimi]].
 <br/>
-=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+== Dzieje miejscowości ==
-Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], w południowej części [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], na południe od [[Jezioro Nidzkie|Jeziora Nidzkiego]], w odległości 20 km na południowy zachód od [[Pisz|Pisza]]. W pobliżu wsi przepływa strumyk Turośl, prawy dopływ [[Rzeka Pisa|Pisy]]. Część Puszczy Piskiej wokół wsi nazywana jest [[Lasy Turoślańskie|Lasami Turoślańskimi]].
+Wieś została założona w 1716 roku jako [[Osada szkatułowa| osada szkatułowa]]. W początkach XIX wieku odkryto tu duże zasoby rudy żelaza, które dostarczano do huty w [[Wądołek|Wądołku]]. W 1867 roku trąba powietrzna zniszczyła w okolicy Turośli 100 tysięcy m3 drewna w ciągu pięciu minut. W pierwszych latach XX wieku zbudowano bitą drogę łączącą Turośl z Piszem. W pierwszej połowie XX wieku we wsi działała gospoda u Groneberga.
-<br/>
-=== Dzieje miejscowości ===
-Wieś została założona w 1716 roku jako [[osada szkatułowa]]. W początkach XIX wieku odkryto tu duże zasoby rudy żelaza, które dostarczano do huty w [[Wądołek|Wądołku]]. [[Nadleśnictwo w Turośli]] istniało już w drugiej połowie XIX wieku. W 1867 roku trąba powietrzna zniszczyła w okolicy Turośli 100 tysięcy m3 drewna w ciągu pięciu minut. W pierwszych latach XX wieku zbudowano bitą drogę łączącą Turośl z Piszem. W pierwszej połowie XX wieku we wsi działała gospoda u Groneberga.
 W 1935 roku do miejscowej szkoły (brak daty założenia) uczęszczało 102 dzieci, pracowało dwóch nauczycieli.
@@ Linia 49: / Linia 43: @@
 W sierpniu 1943 roku polscy partyzanci przeszli granicę niemiecką i w odwecie za znęcanie się nad Polakami zabili jedenastu mieszkańców Turośli, w tym leśniczego, członka NSDAP. Pierwszym wójtem po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] został [[Bronisław Winnicki]]. Po 1945 roku Turośl była siedzibą nadleśnictwa Turośl, zlikwidowanego w 1958 roku.
-W roku 1846 wybudowano we wsi kościół, od 1848 roku znajdowała się tu siedziba [[Parafia ewangelicka w Turośli|parafii ewangelickiej]], a po II wojnie światowej siedziba [[Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Turośli|rzymskokatolickiej parafii pw. Matki Boskiej Częstochowskiej]].
+W roku 1846 wybudowano we wsi kościół, od 1848 roku znajdowała się tu siedziba [[Parafia ewangelicka w Turośli|parafii ewangelickiej]], a po II wojnie światowej siedziba [[Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Turośli|parafii rzymskokatolickiej]].
-Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Małgorzata Jędrzejczyk]]<ref>Źródło:http://www.bip.pisz.hi.pl/index.php?k=853 [data dostępu: 20.09.2013]</ref>.
-Liczba mieszkańców wsi Turośl w poszczególnych okresach:
+Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
-– 210 osób
-– 283 osoby
+Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
-– 310 osób
+*1857 r. – 210 osób
-– 518 osób
+*1864 r. – 283 osoby
-– 518 osób
+*1867 r. – 310 osób
-– 125 osób
+*1933 r. – 518 osób
-<br/>
+*1939 r. – 518 osób
-=== Zabytki: ===
+*1988 r. – 125 osób
-*Dawny [[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Turośli| kościół ewangelicki]], obecnie rzymskokatolicki z połowy XIX wieku.
-*Zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane.
-*Zespół leśniczówki: drewniany budynek nadleśnictwa i dwa budynki gospodarcze z początków XX wieku.
-*Dawny [[Cmentarz ewangelicki w Turośli|cmentarz ewangelicki]] z początku XX wieku.
-*Dawny cmentarz ewangelicki, rodzinny.
-<br/>
+==Zabytki==
+*dawny [[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Turośli| kościół ewangelicki]], obecnie rzymskokatolicki z połowy XIX w.
+*zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
+*zespół leśniczówki: drewniany budynek nadleśnictwa i dwa budynki gospodarcze z początków XX w.
+*dawny [[Cmentarz ewangelicki w Turośli|cmentarz ewangelicki]] z początku XX w.
+*dawny cmentarz ewangelicki, rodzinny
-=== Bibliografia: ===
+== Bibliografia==
-#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2011.
+Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I–II, Olsztyn 2011.<br/>
-#Hippel Rudolf von, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
+von Hippel Rudolf, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.<br/>
-#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
+Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. <br/>
-#Olszak Piotr, ''Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 10, 2001, s. 106-121.
+Olszak Piotr, ''Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.<br/>
-#Pawlicki Ryszard W., ''Ziemia piska jako region turystyczny do 1945'', Znad Pisy, nr 1, 1995, s. 9-25.
+Pawlicki Ryszard W., ''Ziemia piska jako region turystyczny do 1945'', Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9–25.<br/>
-#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
+''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.<br/>
-#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
+''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
-#Szelichowski Stanisław, ''Uroki mazurskiej krainy. Krzyże 300 lat, Karwica i okolice'', Warszawa 2006.
+Szelichowski Stanisław, ''Uroki mazurskiej krainy. Krzyże 300 lat, Karwica i okolice'', Warszawa 2006.<br/>
-#Śliwiński Józef, ''Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic'', Olsztyn 1993.
+Śliwiński Józef, ''Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic'', Olsztyn 1993.<br/>
-#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 10.08.2013]
+[http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.08.2013]<br/>
-#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 10.08.2013]
+[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.08.2013]<br/>
-#Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 10.08.2013]
+[http://www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc/ Strona Urzędu Gminy Pisz] [10.08.2013]<br/>
-#Wojewódzka Ewidencja Zabytków http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 10.08.2013]
+[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [10.08.2013]
 {{Przypisy}}

Turośl: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 10:55, 15 cze 2016

Spis treści

Położenie

Dzieje miejscowości

Zabytki

Bibliografia

Przypisy

Menu nawigacyjne

Widok

Narzędzia osobiste

Nawigacja

Szukaj

Narzędzia

Turośl


Turośl. Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia [12.11.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	119
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Turośl
Położenie na mapie Polski Turośl
{{#invoke:Koordynaty\|szablon}}