Pogobie Tylne

Pogobie Tylne
Pogobie Tylne. Mogiła żołnierzy rosyjskich poległych w 1914-1915 roku. Fot. Remes. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [24.08.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	69
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pogobie Tylne
Położenie na mapie Polski Pogobie Tylne
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Pogobie Tylne (niem. Hinter Pogobien, od 1933 r. Hirschwalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 69 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mirosław Wachowski.

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, w Puszczy Piskiej, na południowym krańcu jeziora Pogubie Małe, w odległości 13 km na południe od Pisza.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała jako osada szkatułowa w 1707 roku. Życie mieszkańców na przestrzeni wieków związane było z otaczającą ich puszczą. Do połowy XIX wieku zajmowali się głównie eksploatacją złóż rudy darniowej, dostarczanej następnie do jednej z pobliskich hut, m.in. największej z nich w Wądołku. Z kolei pod koniec XIX wieku i do wybuchu II wojny światowej mieszkało tu wielu robotników zatrudnionych przy wyrębie lasu i dostarczaniu drewna do okolicznych tartaków.

Szkołę we wsi założono w 1737 roku. W 1935 roku pracował w niej jeden nauczyciel, zaś uczęszczało 62 dzieci.

Większość mieszkańców opuściła wieś w 1945 roku, reszta zdecydowała się później na emigrację. Dobrze zachowało się dawne budownictwo drewniane, a nowo powstające domy nawiązują do mazurskich tradycji budowniczych.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

• 1857 r. – 214 osób

• 1864 r. – 282 osoby

• 1867 r. – 294 osoby

• 1933 r. – 274 osoby

• 1939 r. – 296 osób

• 1988 r. – 89 osób

Zabytki

• przykłady budownictwa drewnianego, zarówno domy mieszkalne, jak i zabudowania gospodarcze
• budynek szkoły z początków XX wieku, murowany
• murowany dom z początków XX wieku (nr 5)
• dawny cmentarz ewangelicki z początków XX wieku; pochowanych jest tutaj dwóch żołnierzy armii rosyjskiej poległych w latach 1914–1915

Bibliografia

von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
Olszak Piotr, Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.
Pawlicki Ryszard Wojciech, Cmentarze i mogiły wojenne z okresu pierwszej wojny światowej na obszarze byłego powiatu piskiego, Znad Pisy, nr 4, 1996, ss. 49–69.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [24.08.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [24.08.2013]
Strona Urzędu Gminy Pisz [24.08.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [24.08.2013]