Napiwoda: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Napiwody | |dopełniacz wsi = Napiwody | ||
|zdjęcie = Napiwoda.jpg | |zdjęcie = Napiwoda.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Napiwoda [http:// | + | |opis zdjęcia = Napiwoda. Fot. Albert Jankowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Napiwoda_001.JPG Commons Wikimedia] [12.09.2013] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Napiwoda''' (''Napiwodde'', niem. ''Napiwodda'', od 1938 r. ''Grünfliess'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nidzicki |powiecie nidzickim]], w [[Nidzica (gmina miejsko-wiejska)|gminie Nidzica]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 835 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[ | + | [[image:napiwodak.jpg|thumb|right|290px|Kościół w Napiwodzie<br>Fot.: © Mieczysław Wieliczko]] |
| + | '''Napiwoda''' (''Napiwodde'', niem. ''Napiwodda'', od 1938 r. ''Grünfliess'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nidzicki |powiecie nidzickim]], w [[Nidzica (gmina miejsko-wiejska)|gminie Nidzica]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 835 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Władysław Kowalczyk]]<ref>[http://www.nidzica.pl/58,solectwa.html strona Gminy Nidzica]</ref>. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| Linia 90: | Linia 91: | ||
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.<br/> | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.<br/> | ||
Wijaczka Jacek, ''Dzieje wsi do końca XVIII wieku'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.<br/> | Wijaczka Jacek, ''Dzieje wsi do końca XVIII wieku'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.<br/> | ||
| − | Zielińska Agnieszka, '' Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 203–267.<br/> | + | Zielińska Agnieszka, '' Dzieje miasta i okolic w latach 1807-1914'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 203–267.<br/> |
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6317&p_token=0.8591044615022838/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]<br/> | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6317&p_token=0.8591044615022838/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]<br/> | ||
| − | [http://www.wikipedia.pl/ | + | [http://www.wikipedia.pl/ wikipedia.pl] [12.09.2013] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 08:19, 6 cze 2016
| Napiwoda | |
| | |
![Napiwoda. Fot. Albert Jankowski. Źródło: Commons Wikimedia [12.09.2013]](/index.php/Plik:Napiwoda.jpg) Napiwoda. Fot. Albert Jankowski. Źródło: Commons Wikimedia [12.09.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nidzicki |
| Gmina | Nidzica |
| Sołectwo | Napiwoda |
| Liczba ludności (2010) | 835 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 13 - 100 Nidzica |
| Tablice rejestracyjne | NNI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Napiwoda | |
| Położenie na mapie Polski  Napiwoda | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Napiwoda (Napiwodde, niem. Napiwodda, od 1938 r. Grünfliess) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 835 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Władysław Kowalczyk[1].
Spis treści
Położenie
Wieś leży nad Strugą Napiwodzką w odległości ok. 6 km od Nidzicy, przy drodze wojewódzkiej nr 545.
Dzieje miejscowości
Wiadomo, że w 1. połowie XV w. miejscowość była wsią czynszową. Została lokowana w 1436 r. Nieznana jest etymologia nazwy miejscowości. W 1516 r. Napiwoda obejmowała 45 łanów, na których gospodarzyło 13 chłopów. Sołtysem w tym czasie był Jakob Freynik. W 1615 r. Paul Birnhauer otrzymał przywilej na prowadzenie karczmy. W 1661 r. 9 łanów było pustych. Na jej terenie w latach 1737–1740 powstała szkoła. W 2. połowie XVIII w. osadzali się tutaj polskojęzyczni chłopi z Mazowsza. W XVIII w. funkcjonowało we wsi leśnictwo, a chłopi posiadali Prawo chełmińskie. W tym samym okresie chłopi mieli problem z sianem dla hodowanych owiec. W 1792 r. we wsi były 22 gospodarstwa chłopskie. W 1812 r. przez wieś przejechali żołnierze włoskiej piechoty z IV korpusu pod wodzą gen. Pino, paląc część zagród.
W XIX w. przeważająca część mieszkańców była wyznania ewangelickiego. W 1880 r. okręg urzędu cywilnego liczył 747 mieszkańców. Ponadto w latach 1890–1945 wieś nosiła nazwę Grünfließ. W 1858 r. Napiwoda obejmowała 5378 mórg ziemi. W 1871 r. obok 504 ewangelików żyło 42 katolików i 3 żydów. W 1935 do czteroklasowej szkoły, zatrudniającej 4 nauczycieli, chodziło 191 dzieci.
Do 1954 r. wieś była siedzibą gminy Napiwoda. W miejscowości znajdowała się również karczma. W 1968 r. powstała tutaj nowa ośmioklasowa szkoła, a w 1991 r. wybudowano nowy kościół. Nie zachowały się informacje o formie zabudowy wiejskiej.
Liczba mieszkańców i domów w poszczególnych latach:
- 1818 r. – 30 domów, 233 osoby
- 1877 r. – 70 domów, 549 osób
- 1890 r. – 82 domy, 653 osoby
- 1939 r. – 730 osób
Gospodarka
We wsi znajduje się stajnia, tartak oraz hostel prowadzony przez Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.
Przyroda
W pobliżu miejscowości znajduje się Rezerwat Koniuszanka, na terenie miejscowego leśnictwa są także pomniki przyrody - głazy narzutowe: 1 i 2.
Kultura
Jest tutaj Biblioteka, będąca filią Miejsko–Gminnej Biblioteki Publicznej w Nidzicy.
Religia
We wsi znajduje się siedziba lokalnej parafii rzymskokatolickiej.
Bezpieczeństwo
W Napiwodzie działa Ochotnicza Straż Pożarna.
Szkolnictwo
Dzieci uczą się w miejscowej Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II.
Ludzie związani z miejscowością
- Jadwiga Bardyszewska (ur. 1954) – artystka plastyk, pedagog
- Regina Nowak (ur. 1955) – bibliotekarka, animatorka kultury
- Józef Gburzyński (ur. 1949) – urodzony w Napiwodzie związkowiec, działacz opozycji w okresie PRL, samorządowiec, prezydent Elbląga
Zabytki
Na terenie miejscowości znajduje się tablica poświęcona gen. Moczugowskiemu i jego żołnierzom, którzy polegli w 1914 r. Do czasów współczesnych zachowało się założenie dworsko–parkowe z XIX w., zabudowa folwarku, gorzelnia, tradycyjna zabudowa zagród, siedziba nadleśnictwa rządowej plantacji leśnej, budynek dawnej szkoły, dzwonnica, dworzec kolejowy, cmentarz ewangelicki z 2. połowy XIX w., cmentarz rodziny Holz–Dahrenstaedt oraz aleje przydrożne.
Bibliografia
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.
Zielińska Agnieszka, Dzieje miasta i okolic w latach 1807-1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 203–267.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]
wikipedia.pl [12.09.2013]
