Parafia pw. św. Marcina w Boleszynie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(→‎Kler parafialny)
 
(Nie pokazano 49 wersji utworzonych przez 9 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Parafia infobox
 
{{Parafia infobox
−
  |nazwa                  = Parafia pw. św. Marcina  
+
  |nazwa                  = Parafia pw. św. Marcina w Boleszynie
−
  |grafika                =  
+
  |grafika                = Kościół-Boleszyn.jpg
−
  |podpis grafiki          =  
+
  |podpis grafiki          = Kościół parafialny.<br>Źródło: [http://www.maryjny-boleszyn.pl/historiaparafii torun.opoka.org.pl]  [22.10.2014]
 
  |siedziba                = Boleszyn  
 
  |siedziba                = Boleszyn  
−
  |adres                  = Boleszyn 9, 13-324 Grodziczno
+
  |adres                  = Boleszyn 9, 13-308 Mroczno
 
  |data powołania          = XIV w.
 
  |data powołania          = XIV w.
 
  |data zamknięcia        =  
 
  |data zamknięcia        =  
 
  |wyznanie                = katolickie
 
  |wyznanie                = katolickie
 
  |kościół                = rzymskokatolicki
 
  |kościół                = rzymskokatolicki
−
  |1. jednostka typ        =  
+
  |1. jednostka typ        = Diecezja
−
  |1. jednostka nazwa      =  
+
  |1. jednostka nazwa      = toruńska
−
  |2. jednostka typ        =  
+
  |2. jednostka typ        = Dekanat
−
  |2. jednostka nazwa      =  
+
  |2. jednostka nazwa      = Rybno Pomorskie
−
  |obiekt sakralny funkcja =  
+
  |obiekt sakralny funkcja = Kościół
−
  |obiekt sakralny        =  
+
  |obiekt sakralny        = kościół pw. św. Marcina
−
  |dzień wspomnienia      =  
+
  |dzień wspomnienia      = Trójcy Przenajświętszej i Matki Bożej Różańcowej (pierwsza niedziela października)
−
  |www                    =  
+
  |www                    = http://www.maryjny-boleszyn.pl
−
}}<br/>
+
}}
  
−
''' Sanktuarium Maryjne (Parafia pw. św. Marcina) w Boleszynie''' - [[parafia rzymskokatolicka]] w [[dekanat Rybno Pomorskie|dekanacie Rybno Pomorskie]], w [[diecezja toruńska | diecezji toruńskiej]]. Erygowana w XIV w. Parafia w latach 1821 - 1992 należała do diecezji chełmińskiej.  
+
''' Parafia pw. św. Marcina w Boleszynie''' – rzymskokatolicka parafia w [[dekanat Rybno Pomorskie|dekanacie Rybno Pomorskie]] należącym do [[diecezja toruńska |diecezji toruńskiej]]. Erygowana w XIV w. Parafia w latach 1821–1992 należała do diecezji chełmińskiej. Od 1990 r. proboszczem parafii jest ks. [[Bruno Franciszek Jank]].
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
 
== Historia parafii ==
 
== Historia parafii ==
−
Parafia św. Marcina powstała w poł. XIV wieku i należała do kapituły chełmińskiej. Pierwszy kościół zbudowany w 1653 r. był budowlą drewnianą. Dzisiejsza świątynia, również drewniana powstała w latach 1721-1722.
+
Parafia św. Marcina powstała w poł. XIV w. i należała do kapituły chełmińskiej. Biskup chełmiński Arnold Stapil przyłączył zubożały kościół w Radoszkach jako filialny do parafii pw. św. Marcina w Boleszynie. W 1525 r. kościół w Radoszkach odzyskał samodzielność. W II poł. XVI w. do parafii należały miejscowości: [[Boleszyn]], Wielkie Leźno, Sugajno, Słup i [[Zalesie (gmina Płośnica) |Zalesie]].
−
Kościół znany jest jako sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, której kult rozwija się od XVII wieku. Na przełomie XVII i XVIII wieku na terenie Boleszyna wybuchła epidemia cholery. Wierni zwrócili się do obrazu Matki Bożej o oddalenie groźnej choroby. Ich prośby zostały wysłuchane. Od tego czasu świątynia stała się miejscem pielgrzymek.
+
<br/>
−
13 listopada 1999 r. w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Boleszyńskiej odbył się Dekanalny Kongres Różańcowy. Do parafii należą wsie: Kowaliki, Słup, Sugajno, Wielkie Leźno i Zalesie.
+
W XVII w. parafia straciła samodzielność, gdyż w pierwszej wojnie polsko-szwedzkiej (1627–1629) został zabity proboszcz. Do 1670 r. parafia w [[Boleszyn|Boleszynie]] przyłączona była do parafii w [[Mroczno |Mrocznie]]. W XVII w. [[Kościół pw. św. Marcina w Bolszenie|kościół parafialny]] miał podwójne wezwanie: św. Trójcy i św. Marcina. [[Kościół pw. św. Marcina w Boleszynie]] znany jest jako [[Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Boleszynie|sanktuarium Matki Bożej Bolesnej]], której kult rozwinął się od XVII w.
−
Początki parafii w Boleszynie sięgają średniowiecza. Po raz pierwszy nazwa miejscowości występuje w dokumentach jako Boleschino (1402-1416). Potem znaleźć można też nazwę Bollozin (1490), Boleszyn (1570), Bolesino (1647) W dokumentach biskupa chełmińskiego Arnolda Stapila (1402-1416), który przyłączył zubożały kościół w Radoszkach jako filialny do Parafii w Boleszynie (1414-1416) znajduje się najstarsza pisana wzmianka zawierająca nazwę parafii. Patronat nad kościołem sprawowała kapituła chełmińska.
+
<br/>
−
W 2 poł. XVI w. do parafii należały miejscowości: Boleszyn, Wielkie Leźno, Sugajno, Słup i Zalesie. W XVII w. parafia straciła na pewien czas samodzielność podczas pierwszej wojny polsko-szweckiej (1627-1629) został zabity proboszcz boleszyński. Najprawdopodobniej z braku kapłanów nie przydzielono wówczas nowego proboszcza i do 1670 roku przyłączono Boleszyn do parafii w Mrocznie.
+
W okresie nowożytnym istniała przy [[Kościół pw. św. Marcina w Boleszynie|kościele]] szkoła parafialna. Po pierwszym rozbiorze Polski parafia znalazła się w dekanacie górznieńskim. 1 września 1848 r. nad parafią boleszyńską ustanowiony został patronat mieszany, który w parzystych miesiącach sprawował biskup chełmiński, a w miesiącach nieparzystych – rząd pruski. W 1857 r. powstało Bractwo Różańcowe, do którego należała prawie cała parafia.
 +
<br/>
 +
W 1920 r. parafia weszła w skład [[Dekanat Lidzbark|dekanatu lidzbarskiego]] z 2283 wiernymi. Przez cały czas okupacji w [[Boleszyn |Boleszynie]] nie było stałego duszpasterza. Okresowo dojeżdżał do [[Kościół pw. św. Marcina w Boleszynie|kościoła]] ks. Albin Kijora z [[Brzozie Lubawskie |polskiego Brzozia]]. Podczas II wojny światowej plebania została zajęta przez niemieckiego osadnika, a księgi metrykalne rozkradziono.
 +
<br/>
 +
W okresie powojennym parafia obejmowała wsie: [[Boleszyn]], Wielkie Leźno, Sugajno, Słup, [[Zalesie]] i [[Kowaliki]].
 +
<br/>
 +
Obecnie parafia liczy 1265 wiernych.
 +
<br/>
 +
 
 +
== Duchowni parafii ==
 +
 
 +
'''Proboszczowie:'''
 +
 
 +
* ks. Jakub Kowalkowski (1644–1656)
 +
 
 +
* ks. Jan Radomski (1693–1694)
 +
 
 +
* ks. Kazimierz Zielaskowski (1696–1698)
 +
 
 +
* ks. Jakub Markowski (1701–1732)
 +
 
 +
* ks. Stanisław Rosachocki (1735)    
 +
 
 +
* ks. Ludwik Łagowski (1736–1749)
 +
 
 +
* ks. Józef Langner (1749–1760)
 +
 
 +
* ks. Jan Kemmer (1760–1761)
 +
 
 +
* ks. Józef Goldschmid (1761–1764)
 +
 
 +
* ks. Andrzej Fox (1764–1770)
 +
 
 +
* ks. Józef Langner (1770–1779)
 +
 
 +
* ks. Wacław Cieszyński (1779–1793)
 +
 
 +
* ks. Fabian Gałkowski (1793–1781)
 +
 
 +
* ks. Mateusz Wesołowski (1831–1843)
 +
 
 +
* ks. Franciszek III Semrau (1843–1850)
 
   
 
   
−
W okresie nowożytnym istniała przy kościele szkoła parafialna z nauczycielem o czym źródła wspominają dwukrotnie (1647 i 1740). Po pierwszym rozbiorze Polski okolice Boleszyna zostały włączone do Królestwa Pruskiego, a kościół należał do dekanatu górznieńskiego. Zgodnie z zarządzeniem z dnia 1 września 1848 roku nad parafią boleszyńską ustanowiony został patronat mieszany, który w parzystych miesiącach sprawował biskup chełmiński, a w miesiącach nieparzystych - rząd pruski.
+
* ks. [[Franciszek Wyczyński]] (1851)
−
Dnia 11 marca 1857 roku powstało dzięki zaangażowaniu ówczesnego proboszcza - ks. Augustyna Heilsberga - i czynnie działało bractwo Różańcowe, do którego należała prawie cała parafia. W okresie I wojny światowej w sierpniu 1914 roku wojska rosyjskie wkroczyły na teren ziemi lubawskiej, zajmując na krótko również Boleszyn.
 
−
W styczniu roku 1920 teren, na którym znajduje się parafia boleszyńska, wrócił do Rzeczpospolitej, a parafia należała do dekanatu lidzbarskiego. W roku 1928 do parafii należało 2283 osób. Na terenie parafii mieszkało również 52 niekatolików (głównie Niemców).
 
−
Podczas II Wojny Światowej proboszcz goleszyński - ks. Ignacy Ptaszyński po dwukrotnym aresztowaniu przez władze niemieckie wyjechał do diecezji płockiej i do końca wojny pracował w parafii Radziki. Parafia przez cały okres okupacji nie miała stałego duszpasterza. Okresowo dojeżdżał tam ks. Albin Kijora z Polskiego Brzozia. Plebania została w tym czasie zajęta przez niemieckiego osadnika. Okupant skonfiskował dwa największe dzwony, które nigdy nie zostały odzyskane. Skradziono również księgi metrykalne oraz n. in. stare, kute, metalowe ogrodzenia wokół terenów parafialnych. W okresie powojennym parafia obejmowała wsie: Boleszyn, Wielkie Leźno, Sugajno, Słup, Zalesie i Kowaliki, a w obecnym czasie liczy 1265 parafian.
 
−
Szczególnym charyzmatem wspólnoty jest modlitwa przed obliczem Boleszyńskiej Pani, która w drewnianym kościółku ma swój dom i rozdaje łaski oraz błogosławieństwo swojego Syna.
 
−
Źródło: Diecezja toruńska, Historia i teraźniejszość. T. 10. dekanat lidzbarski, Toruń 1999
 
  
−
<br/>
+
* ks. [[Augustyn Heiselberg]] (1852–1895)
  
−
== Kler parafialny ==
+
* ks. Konrad Hoffmann (1895)
  
−
Proboszczami w kolejnych latach byli:
+
* ks. [[Teofil Sychowski-Stumberg]] (1895–1934)
  
−
1644-1656 ks. Jakub Kowalkowski
+
* ks. Stanisław Główczewski-Kossak (1933)
  
−
1693-1694 ks. Jan Radomski
+
* ks. Józef Kita (1933)
  
−
1696-1698 ks. Kazimierz Zielaskowski
+
* ks. [[Ignacy Ptaszyński]] (1934–1939; 1945–1956)
  
−
1701-1732 ks. Jakub Markowski
+
* ks. Albin Kijora (1939–1945)
  
−
1735      ks. Stanisław Rosachocki
+
* ks. Józef Dydymski (1956–1971)
  
−
1736-1749 ks. Ludwik Łagowski
+
* ks. [[Bolesław Domachowski]] (1971–1982)
  
−
<br/>
+
* ks. [[Edmund Nierzwicki]] (1982–1990)
  
 
== Filie parafii ==
 
== Filie parafii ==
 +
* [[Kaplica pw. św. Huberta w Boleszynie |kaplica pw. św. Huberta w Boleszynie]]
 +
 +
== Sanktuaria działające na terenie parafii ==
 +
 +
* [[Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Boleszynie|sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Boleszynie]]
 +
 +
== Ruchy i stowarzyszenia ==
 +
 +
* Akcja Katolicka
 +
 +
* liturgiczna służba ołtarza
  
−
<br/>
+
* Żywy Różaniec
  
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
 +
[http://www.diecezja-torun.pl Diecezja toruńska] <br/>
 +
[http://www.maryjny-boleszyn.pl Sanktuarium Maryjne w Boleszynie]
 +
 +
==Multimedia==
 +
{{#ev:youtube|1QgNrXS5PUk|500|left|Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa]}}
  
−
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 +
''Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość. Dekanat lidzbarski'', red. Stanisław Kardasz, t. 10, Toruń 1999, s. 149.<br/>
 +
Korecki Andrzej, ''Z dziejów gminy Grodziczno'', Pelplin 2003, s. 354.
  
 
<br/>
 
<br/>
  
−
[[Kategoria: Kościół]][[Kategoria: Parafie]][[Kategoria: Kościół rzymskokatolicki]][[Kategoria: Diecezja toruńska]][[Kategoria: Dekanat Rybno Pomorskie]][[Kategoria: Powiat nowomiejski]][[Kategoria: Gmina Grodziczno]]
+
[[Kategoria: Kościół rzymskokatolicki]]
 +
[[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]]
 +
[[Kategoria: Diecezja toruńska]]
 +
[[Kategoria: Dekanat Rybno Pomorskie]]
 +
[[Kategoria: Powiat nowomiejski]]
 +
[[Kategoria: Grodziczno (gmina wiejska)]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]
 +
[[Kategoria: 1990-]]

Aktualna wersja na dzień 12:07, 29 lut 2016

Parafia pw. św. Marcina w Boleszynie
Kościół parafialny.Źródło: torun.opoka.org.pl [22.10.2014]
Kościół parafialny.
Źródło: torun.opoka.org.pl [22.10.2014]
Siedziba Boleszyn
Adres Boleszyn 9, 13-308 Mroczno
Data powołania XIV w.
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Diecezja toruńska
Dekanat Rybno Pomorskie
Kościół kościół pw. św. Marcina
Wspomnienie liturgiczne Trójcy Przenajświętszej i Matki Bożej Różańcowej (pierwsza niedziela października)
http://www.maryjny-boleszyn.pl


Parafia pw. św. Marcina w Boleszynie – rzymskokatolicka parafia w dekanacie Rybno Pomorskie należącym do diecezji toruńskiej. Erygowana w XIV w. Parafia w latach 1821–1992 należała do diecezji chełmińskiej. Od 1990 r. proboszczem parafii jest ks. Bruno Franciszek Jank.

Historia parafii

Parafia św. Marcina powstała w poł. XIV w. i należała do kapituły chełmińskiej. Biskup chełmiński Arnold Stapil przyłączył zubożały kościół w Radoszkach jako filialny do parafii pw. św. Marcina w Boleszynie. W 1525 r. kościół w Radoszkach odzyskał samodzielność. W II poł. XVI w. do parafii należały miejscowości: Boleszyn, Wielkie Leźno, Sugajno, Słup i Zalesie.
W XVII w. parafia straciła samodzielność, gdyż w pierwszej wojnie polsko-szwedzkiej (1627–1629) został zabity proboszcz. Do 1670 r. parafia w Boleszynie przyłączona była do parafii w Mrocznie. W XVII w. kościół parafialny miał podwójne wezwanie: św. Trójcy i św. Marcina. Kościół pw. św. Marcina w Boleszynie znany jest jako sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, której kult rozwinął się od XVII w.
W okresie nowożytnym istniała przy kościele szkoła parafialna. Po pierwszym rozbiorze Polski parafia znalazła się w dekanacie górznieńskim. 1 września 1848 r. nad parafią boleszyńską ustanowiony został patronat mieszany, który w parzystych miesiącach sprawował biskup chełmiński, a w miesiącach nieparzystych – rząd pruski. W 1857 r. powstało Bractwo Różańcowe, do którego należała prawie cała parafia.
W 1920 r. parafia weszła w skład dekanatu lidzbarskiego z 2283 wiernymi. Przez cały czas okupacji w Boleszynie nie było stałego duszpasterza. Okresowo dojeżdżał do kościoła ks. Albin Kijora z polskiego Brzozia. Podczas II wojny światowej plebania została zajęta przez niemieckiego osadnika, a księgi metrykalne rozkradziono.
W okresie powojennym parafia obejmowała wsie: Boleszyn, Wielkie Leźno, Sugajno, Słup, Zalesie i Kowaliki.
Obecnie parafia liczy 1265 wiernych.

Duchowni parafii

Proboszczowie:

  • ks. Jakub Kowalkowski (1644–1656)
  • ks. Jan Radomski (1693–1694)
  • ks. Kazimierz Zielaskowski (1696–1698)
  • ks. Jakub Markowski (1701–1732)
  • ks. Stanisław Rosachocki (1735)
  • ks. Ludwik Łagowski (1736–1749)
  • ks. Józef Langner (1749–1760)
  • ks. Jan Kemmer (1760–1761)
  • ks. Józef Goldschmid (1761–1764)
  • ks. Andrzej Fox (1764–1770)
  • ks. Józef Langner (1770–1779)
  • ks. Wacław Cieszyński (1779–1793)
  • ks. Fabian Gałkowski (1793–1781)
  • ks. Mateusz Wesołowski (1831–1843)
  • ks. Franciszek III Semrau (1843–1850)
  • ks. Konrad Hoffmann (1895)
  • ks. Stanisław Główczewski-Kossak (1933)
  • ks. Józef Kita (1933)
  • ks. Albin Kijora (1939–1945)
  • ks. Józef Dydymski (1956–1971)

Filie parafii

Sanktuaria działające na terenie parafii

Ruchy i stowarzyszenia

  • Akcja Katolicka
  • liturgiczna służba ołtarza
  • Żywy Różaniec

Zobacz też

Diecezja toruńska
Sanktuarium Maryjne w Boleszynie

Multimedia

Film udostępniony w ramach projektu Regionalna Kronika Filmowa


Bibliografia

Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość. Dekanat lidzbarski, red. Stanisław Kardasz, t. 10, Toruń 1999, s. 149.
Korecki Andrzej, Z dziejów gminy Grodziczno, Pelplin 2003, s. 354.


Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Parafia_pw._św._Marcina_w_Boleszynie&oldid=154281”