Dajny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Bibliografia)
 
(Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Dajny''' (niem. ''Deunen'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[gmina Zalewo|gminie Zalewo]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].  
+
''' Dajny''' (niem. ''Deunen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Zalewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.  
  
W latach 1946-1975 wieś wchodziła w skład [[powiat morąski|powiatu morąskiego]].
+
W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.
 
 
Miejscowość w 2010 roku liczyła  167 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Marek Kamiński]]<ref> http://www.zalewo.bil-wm.pl/index.php?inf=10&idsl=7&id=67[data dostępu: 5.03.2014]</ref>.
 
 
 
<br/>
 
  
 +
Miejscowość w 2010 roku liczyła 167 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Marek Kamiński]]<ref> [http://www.zalewo.bil-wm.pl/index.php?inf=10&idsl=7&id=67 zalewo.bil-wm.pl] [05.03.2014]</ref>.
 +
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
 
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], 7,4 km na północny zachód od [[Zalewo|Zalewa]], przy granicy z [[powiat ostródzki|powiatem ostródzkim]].  
 
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], 7,4 km na północny zachód od [[Zalewo|Zalewa]], przy granicy z [[powiat ostródzki|powiatem ostródzkim]].  
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Nazwa wsi prawdopodobnie pochodzenia staropruskiego, na co wskazuje słowo "dajny" w języku litewskim, oznaczające pieśni ludowe.
+
Nazwa wsi jest prawdopodobnie pochodzenia staropruskiego. Natomiast sami słowo ''dajny'' stanowi bezpośrednie nawiązanie do języka litewskiego, w którym oznaczało ono pieśni ludowe. Pierwotna wersja nazwy brzmiała: ''Daugeyn''.
  
Wieś wzmiankowana w dokumentach z roku 1353, jako wieś pruska na 10 włókach. Pierwotna nazwa Daugeyn jest pochodzenia pruskiego. W roku 1782 we wsi odnotowano 6 domów (dymów), natomiast w 1858 w 3 gospodarstwach domowych było 39 mieszkańców. W latach 1937-39 było 60 mieszkańców. W roku 1973 jako majatek Dajny należały do powiatu morąskiego, gmina Małdyty, poczta Połowite.
+
Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumentach z roku 1353 jako wieś [[Prusowie|pruska]] obejmująca obszar 10 włók. Dajny powstały zatem w ramach kolonizacji południowych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Wieś przynajmniej do XVI wieku miała wyłącznie pruski charakter. Okres wojen polsko-krzyżackich doprowadził do zniszczenia Dajn. Wieś wyludniła się, co wiązało się z późniejszym okresie z jej ponownym zasiedleniem. Wówczas zaczęli przybywać osadnicy z Niemiec i Mazowsza.  
  
 +
Trudnym okresem dla dziejów wsi i okolic były wojny szwedzkie. W latach 1709–1711 Dajny, podobnie jak przeważająca większość okolicznych miejscowości, padły ofiarą [[epidemia dżumy 1709-1711|epidemii dżumy]]. W tym okresie w samym Zalewie zmarły 702 osoby, a przeżyło zaledwie 7.
  
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych obszarów państwa Zakonu Krzyżackiego w 1388 roku. Miejscowość miała charakter wsi pruskiej. Jej pierwotna nazwa brzmiała Boyden i stanowiła nawiązanie do imienia pruskiego zasadźcy Boydy. Początkowo obszar wsi obejmował 24 łany. W 1782 roku miejscowość składała się z zaledwie trzech budynków mieszkalnych. W 1858 roku Bajdy były zamieszkane przez 128 osób, żyjących w siedmiu domach. Podczas I wojny światowej tutejszy majątek kupił przedsiębiorca, który wybudował we wsi mleczarnię i uruchomił produkcję sera tylżyckiego. W okresie międzywojennym w centrum wsi ówczesny właściciel majątku, Erich Edler von der Planitz wzniósł okazały pałac z wysoką wieżą widokową. W 1928 roku pałac zakupił notariusz z Zalewa Kurt Sender, który w 1935 roku sprzedał go państwu. Władze hitlerowskie uruchomiły tu specjalną szkołę (Reichsführerinnenschule) dla młodych entuzjastek młodzieżowego ruchu narodowo-socjalistycznego. Placówkę prowadził Związek Dziewcząt Niemieckich - żeńska sekcja Hitlerjugend dla dziewcząt w wieku 14-18 lat. W szkole w Bajdach przygotowywano dziewczęta do roli działaczek partyjnych, a także "czysto aryjskich żon i matek"; "nauka" obejmowała m.in. szkolenie ideologiczne, zajęcia kulturalne, sport. W czasie wojny z pałacu korzystało również wojsko (kwaterunek oraz szkolenia). W latach 1937-1939 miejscowość liczyła 240 mieszkańców.  
+
Dajny w 1782 roku składały się z 6 budynków mieszkalnych. Okolice Zalewa stanowiły w tym czasie prawdziwy tygiel kulturowy – mieszkali tu Niemcy, Polacy, Holendrzy, Francuzi, Szkoci i Żydzi. W 1807 roku do Zalewa i okolicznych wsi dotarli francuscy żołnierze. W 1858 roku wieś składała się z 3 gospodarstw domowych i liczyła 39 mieszkańców. W latach 1937–1939 Dajny były zamieszkane przez 60 osób. W 1973 roku wieś została przyłączona do powiatu morąskiego.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Turystyka ==
 
== Turystyka ==
*Obejmujący fragmenty gminy Zalewo [[Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego]]
+
*[[Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego]] – obejmuje fragmenty gminy Zalewo
<br/>
+
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
+
''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.<br/>
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.
+
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/>
#[http://www.zalewo.f117.pl/modules.php?name=Sections&op=printpage&artid=2125| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo] [data dostępu: 5.03.2014]
+
[http://www.zalewo.f117.pl/modules.php?name=Sections&op=printpage&artid=2125 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo] [05.03.2014]<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 5.06.2014]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.06.2014]
<br/>
 
 
 
{{Przypisy}}
 
<references>
 
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]][[Kategoria: Gmina Zalewo]][[Kategoria: Wsie sołeckie]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]][[Kategoria: Zalewo (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: Wsie sołeckie]]  [[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 10:28, 9 lut 2015

Dajny

Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat iławski
Gmina Zalewo
Liczba ludności (2010) 167
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Dajny
Dajny
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Dajny
Dajny
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dajny (niem. Deunen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 167 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Marek Kamiński[1].

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 7,4 km na północny zachód od Zalewa, przy granicy z powiatem ostródzkim.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi jest prawdopodobnie pochodzenia staropruskiego. Natomiast sami słowo dajny stanowi bezpośrednie nawiązanie do języka litewskiego, w którym oznaczało ono pieśni ludowe. Pierwotna wersja nazwy brzmiała: Daugeyn.

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumentach z roku 1353 jako wieś pruska obejmująca obszar 10 włók. Dajny powstały zatem w ramach kolonizacji południowych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Wieś przynajmniej do XVI wieku miała wyłącznie pruski charakter. Okres wojen polsko-krzyżackich doprowadził do zniszczenia Dajn. Wieś wyludniła się, co wiązało się z późniejszym okresie z jej ponownym zasiedleniem. Wówczas zaczęli przybywać osadnicy z Niemiec i Mazowsza.

Trudnym okresem dla dziejów wsi i okolic były wojny szwedzkie. W latach 1709–1711 Dajny, podobnie jak przeważająca większość okolicznych miejscowości, padły ofiarą epidemii dżumy. W tym okresie w samym Zalewie zmarły 702 osoby, a przeżyło zaledwie 7.

Dajny w 1782 roku składały się z 6 budynków mieszkalnych. Okolice Zalewa stanowiły w tym czasie prawdziwy tygiel kulturowy – mieszkali tu Niemcy, Polacy, Holendrzy, Francuzi, Szkoci i Żydzi. W 1807 roku do Zalewa i okolicznych wsi dotarli francuscy żołnierze. W 1858 roku wieś składała się z 3 gospodarstw domowych i liczyła 39 mieszkańców. W latach 1937–1939 Dajny były zamieszkane przez 60 osób. W 1973 roku wieś została przyłączona do powiatu morąskiego.

Turystyka

Przypisy

  1. zalewo.bil-wm.pl [05.03.2014]

Bibliografia

Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.06.2014]