Mazuchówka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Dzieje miejscowości)
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 6: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe     
 
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe     
 
  |zdjęcie              = Mazuchówka.jpg   
 
  |zdjęcie              = Mazuchówka.jpg   
  |opis zdjęcia          = Mazuchówka  
+
  |opis zdjęcia          = Mazuchówka<br>Fot. Remes. Źródło: [http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/ea0c0134131aa8fd.html www.fotosik.pl]
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Mazuchówka ''' (niem. ''Masuchowken'', od 1938 r. ''Rodental'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[gmina Wydminy|gminie Wydminy]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].
+
''' Mazuchówka ''' (niem. ''Masuchowken'', od 1938 r. ''Rodental'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Wydminy (gmina wiejska)|gminie Wydminy]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
 
+
Miejscowość w 2010 roku liczyła 502 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Joka.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 502 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Justyna Ordowska]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/2/SOLECTWA/ [data dostępu: 5.03.2014]</ref>.
+
[[Plik: Przedwojenna pocztówka z Mazuchówki.jpg|right|290px|thumb| Przedwojenna pocztówka z Mazuchówki.<br>Źródło: [http://rygielpisz.eu/sercemazur/viewtopic.php?t=223&postdays=0&postorder=asc&start=10 www.rygielpisz.eu] ]]
 
+
[[Plik: Dawny cmentarz ewangelicki.jpg|right|290px|thumb| Dawny cmentarz ewangelicki.<br>Fot. Krzysztof Stachowski. Źródło: [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/mazuchowka www.rowery.olsztyn.pl] ]]  
<br/>
 
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
 
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na zachód od [[Jezioro Wydmińskie|Jeziora Wydmińskiego]], 25 km na południowy wschód od [[Giżycko|Giżycka]] i 3 km na północny wschód od [[Wydminy|Wydmin]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655 w kierunku [[Olecko|Olecka]]. Między wsią a Jeziorem Wydmińskim znajduje się niewielkie (około 2 ha) jeziorko [[Jezioro Palinka|Palinka]].
 
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na zachód od [[Jezioro Wydmińskie|Jeziora Wydmińskiego]], 25 km na południowy wschód od [[Giżycko|Giżycka]] i 3 km na północny wschód od [[Wydminy|Wydmin]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655 w kierunku [[Olecko|Olecka]]. Między wsią a Jeziorem Wydmińskim znajduje się niewielkie (około 2 ha) jeziorko [[Jezioro Palinka|Palinka]].
 
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
[[File:Przedwojenna pocztówka z Mazuchówki.jpg|thumb|250 px|left|Przedwojenna pocztówka z Mazuchówki]]
 
 
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1542 roku starosta [[Kasper von Aulack]] sprzedał cztery łany lasu na sołectwo Eliaszowi z [[Junie|Juni]] i jego synowi Ambrożemu. W zamian zobowiązali się oni do założenia wsi czynszowej na 40 łanach na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Osadnicy otrzymali dziewięć lat [[wolnizna|wolnizny]], ale już po pięciu latach mieli odrabiać połowę [[szarwark|szarwarku]] i płacić połowę czynszu. W 1550 roku wieś powiększyła się do 60 łanów, a w drugiej połowie XVI wieku założono tu również młyn. Wieś początkowo nazywano od pierwszych sołtysów ''Alliaschendorff'' i Bagieńskie (''Bagienska Wolla'', ''Bagenssky'', od sołtysa Macieja Bagieńskiego), ale już w 1566 roku pojawiła się nazwa Mazuchówka (''Masuchoffken''), która ostatecznie utrwaliła się w pierwszej połowie XVII wieku. Wieś poważnie ucierpiała podczas [[epidemia dżumy 1709-1711|wielkiej epidemii dżumy]] na początku XVIII wieku; zmarło wówczas 122 mieszkańców. Mazuchówka należała do [[parafia ewangelicka w Wydminach|parafii ewangelickiej w Wydminach]].
 
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1542 roku starosta [[Kasper von Aulack]] sprzedał cztery łany lasu na sołectwo Eliaszowi z [[Junie|Juni]] i jego synowi Ambrożemu. W zamian zobowiązali się oni do założenia wsi czynszowej na 40 łanach na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Osadnicy otrzymali dziewięć lat [[wolnizna|wolnizny]], ale już po pięciu latach mieli odrabiać połowę [[szarwark|szarwarku]] i płacić połowę czynszu. W 1550 roku wieś powiększyła się do 60 łanów, a w drugiej połowie XVI wieku założono tu również młyn. Wieś początkowo nazywano od pierwszych sołtysów ''Alliaschendorff'' i Bagieńskie (''Bagienska Wolla'', ''Bagenssky'', od sołtysa Macieja Bagieńskiego), ale już w 1566 roku pojawiła się nazwa Mazuchówka (''Masuchoffken''), która ostatecznie utrwaliła się w pierwszej połowie XVII wieku. Wieś poważnie ucierpiała podczas [[epidemia dżumy 1709-1711|wielkiej epidemii dżumy]] na początku XVIII wieku; zmarło wówczas 122 mieszkańców. Mazuchówka należała do [[parafia ewangelicka w Wydminach|parafii ewangelickiej w Wydminach]].
  
Szkołę we wsi założono w 1741 roku. Od 1855 roku posiadała ona dwie klasy, a przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] - trzy klasy. Po wojnie uruchomiono ją ponownie 1 września 1946 roku; pierwszym nauczycielem był [[Stanisław Żukowski]]. Z czasem placówka powiększyła się do siedmiu klas (1959), po czym rozbudowano ją, a w 1966 roku przekształcono w szkołę ośmioklasową z sześcioma nauczycielami. Od 1974 roku była to filia szkoły w Wydminach.
+
Szkołę we wsi założono w 1741 roku. Od 1855 roku posiadała ona dwie klasy, a przed II wojną światową trzy klasy. Po wojnie uruchomiono ją ponownie 1 września 1946 roku; pierwszym nauczycielem był [[Stanisław Żukowski]]. Z czasem placówka powiększyła się do siedmiu klas (1959), została rozbudowana, a w 1966 roku przekształcono w szkołę ośmioklasową z sześcioma nauczycielami. Od 1974 roku była to filia szkoły w Wydminach.  
 
 
W 1970 roku w Mazuchówce było 121 budynków mieszkalnych; znajdowały się tu: świetlica, klub, punkt biblioteczny, sala kinowa na 70 miejsc, boisko sportowe, kuźnia i gajówka, działało kółko rolnicze; później otwarto też sklep spożywczy. W latach 1954-1972 wieś należała do [[gromada Wydminy|gromady Wydminy]].
 
  
[[File:Dawny cmentarz ewangelicki.jpg|thumb|300 px|right|Dawny cmentarz ewangelicki]]
+
W 1970 roku w Mazuchówce było 121 budynków mieszkalnych; znajdowały się tu: świetlica, klub, punkt biblioteczny, sala kinowa na 70 miejsc, boisko sportowe, kuźnia i gajówka, działało kółko rolnicze; później otwarto też sklep spożywczy. W latach 1954–1972 wieś należała do gromady Wydminy.
Liczba mieszkańców
 
 
 
1857 - 649 osób
 
 
 
1933 - 968 osób
 
 
 
1939 - 994 osoby
 
 
 
1970 - 609 osób, 127 gospodarstw
 
 
 
<br/>
 
  
 +
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
 +
*1857 – 649 osób
 +
*1933 – 968 osób
 +
*1939 – 994 osoby
 +
*1970 – 609 osób, 127 gospodarstw
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Cmentarz ewangelicki z XIX wieku; pochowanych tu jest 24 żołnierzy armii rosyjskiej, poległych podczas I wojny światowej
+
*cmentarz ewangelicki z XIX wieku; pochowanych jest na nim 24 żołnierzy armii rosyjskiej poległych podczas I wojny światowej
*Murowane domy (nr 2, 5, 6 i 7) z lat 20. XX wieku
+
*murowane domy (nr 2, 5, 6 i 7) z lat 20. XX wieku
*Budynek dawnej szkoły (nr 21) z początku XX wieku, murowany
+
*budynek dawnej szkoły (nr 21) z początku XX wieku, murowany
*Magazyn nr 13 z początku XX wieku, murowany
+
*magazyn nr 13 z początku XX wieku, murowany
<br/>
 
 
 
== Bibliografia ==
 
#Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.
 
#''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
 
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
 
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
 
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
 
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 5.03.2014]
 
#Gminna ewidencja zabytków, w: [http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/akty/118/40/w_sprawie_uchwalenia_zmiany___Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_Gminy_Wydminy__-_w_obrebach_geodezyjnych__Okragle__Talki__Siedliska/| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy], Wydminy 2009 [data dostępu: 5.03.2014]
 
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 5.03.2014]
 
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/loetzen.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [data dostępu: 5.03.2014]
 
#[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/mazuchowka| Olsztyńska Strona Rowerowa] [data dostępu: 5.03.2014]
 
<br/>
 
 
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
  
 +
== Bibliografia ==
 +
Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. <br/>
 +
''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/>
 +
Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br/>
 +
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
 +
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
 +
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/>
 +
Gminna ewidencja zabytków, w: [http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/akty/118/40/w_sprawie_uchwalenia_zmiany___Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_Gminy_Wydminy__-_w_obrebach_geodezyjnych__Okragle__Talki__Siedliska/ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy], Wydminy 2009 [05.03.2014]<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/>
 +
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/loetzen.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/>
 +
[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/mazuchowka Olsztyńska Strona Rowerowa] [05.03.2014]<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
+
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Wydminy (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1501-1600]]
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Gmina Wydminy]] [[Kategoria: Wieś sołecka]] [[Kategoria: Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej]]
 

Aktualna wersja na dzień 08:40, 11 maj 2020

Mazuchówka

MazuchówkaFot. Remes. Źródło: www.fotosik.pl
Mazuchówka
Fot. Remes. Źródło: www.fotosik.pl
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat giżycki
Gmina Wydminy
Liczba ludności (2010) 502
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Mazuchówka
Mazuchówka
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Mazuchówka
Mazuchówka
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Mazuchówka (niem. Masuchowken, od 1938 r. Rodental) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 502 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Joka.

Przedwojenna pocztówka z Mazuchówki.
Źródło: www.rygielpisz.eu
Dawny cmentarz ewangelicki.
Fot. Krzysztof Stachowski. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na zachód od Jeziora Wydmińskiego, 25 km na południowy wschód od Giżycka i 3 km na północny wschód od Wydmin; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655 w kierunku Olecka. Między wsią a Jeziorem Wydmińskim znajduje się niewielkie (około 2 ha) jeziorko Palinka.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1542 roku starosta Kasper von Aulack sprzedał cztery łany lasu na sołectwo Eliaszowi z Juni i jego synowi Ambrożemu. W zamian zobowiązali się oni do założenia wsi czynszowej na 40 łanach na prawie chełmińskim. Osadnicy otrzymali dziewięć lat wolnizny, ale już po pięciu latach mieli odrabiać połowę szarwarku i płacić połowę czynszu. W 1550 roku wieś powiększyła się do 60 łanów, a w drugiej połowie XVI wieku założono tu również młyn. Wieś początkowo nazywano od pierwszych sołtysów Alliaschendorff i Bagieńskie (Bagienska Wolla, Bagenssky, od sołtysa Macieja Bagieńskiego), ale już w 1566 roku pojawiła się nazwa Mazuchówka (Masuchoffken), która ostatecznie utrwaliła się w pierwszej połowie XVII wieku. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku; zmarło wówczas 122 mieszkańców. Mazuchówka należała do parafii ewangelickiej w Wydminach.

Szkołę we wsi założono w 1741 roku. Od 1855 roku posiadała ona dwie klasy, a przed II wojną światową – trzy klasy. Po wojnie uruchomiono ją ponownie 1 września 1946 roku; pierwszym nauczycielem był Stanisław Żukowski. Z czasem placówka powiększyła się do siedmiu klas (1959), została rozbudowana, a w 1966 roku przekształcono ją w szkołę ośmioklasową z sześcioma nauczycielami. Od 1974 roku była to filia szkoły w Wydminach.

W 1970 roku w Mazuchówce było 121 budynków mieszkalnych; znajdowały się tu: świetlica, klub, punkt biblioteczny, sala kinowa na 70 miejsc, boisko sportowe, kuźnia i gajówka, działało kółko rolnicze; później otwarto też sklep spożywczy. W latach 1954–1972 wieś należała do gromady Wydminy.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

  • 1857 – 649 osób
  • 1933 – 968 osób
  • 1939 – 994 osoby
  • 1970 – 609 osób, 127 gospodarstw

Zabytki

  • cmentarz ewangelicki z XIX wieku; pochowanych jest na nim 24 żołnierzy armii rosyjskiej poległych podczas I wojny światowej
  • murowane domy (nr 2, 5, 6 i 7) z lat 20. XX wieku
  • budynek dawnej szkoły (nr 21) z początku XX wieku, murowany
  • magazyn nr 13 z początku XX wieku, murowany

Przypisy


Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Gminna ewidencja zabytków, w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy, Wydminy 2009 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [05.03.2014]