Mazuchówka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Pole-obowiązkowe | |dopełniacz wsi = Pole-obowiązkowe | ||
|zdjęcie = Mazuchówka.jpg | |zdjęcie = Mazuchówka.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Mazuchówka | + | |opis zdjęcia = Mazuchówka<br>Fot. Remes. Źródło: [http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/ea0c0134131aa8fd.html www.fotosik.pl] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Mazuchówka ''' (niem. ''Masuchowken'', od 1938 r. ''Rodental'') – | + | ''' Mazuchówka ''' (niem. ''Masuchowken'', od 1938 r. ''Rodental'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Wydminy (gmina wiejska)|gminie Wydminy]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 502 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Joka. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 502 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[ | + | [[Plik: Przedwojenna pocztówka z Mazuchówki.jpg|right|290px|thumb| Przedwojenna pocztówka z Mazuchówki.<br>Źródło: [http://rygielpisz.eu/sercemazur/viewtopic.php?t=223&postdays=0&postorder=asc&start=10 www.rygielpisz.eu] ]] |
| − | + | [[Plik: Dawny cmentarz ewangelicki.jpg|right|290px|thumb| Dawny cmentarz ewangelicki.<br>Fot. Krzysztof Stachowski. Źródło: [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/mazuchowka www.rowery.olsztyn.pl] ]] | |
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na zachód od [[Jezioro Wydmińskie|Jeziora Wydmińskiego]], 25 km na południowy wschód od [[Giżycko|Giżycka]] i 3 km na północny wschód od [[Wydminy|Wydmin]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655 w kierunku [[Olecko|Olecka]]. Między wsią a Jeziorem Wydmińskim znajduje się niewielkie (około 2 ha) jeziorko [[Jezioro Palinka|Palinka]]. | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na zachód od [[Jezioro Wydmińskie|Jeziora Wydmińskiego]], 25 km na południowy wschód od [[Giżycko|Giżycka]] i 3 km na północny wschód od [[Wydminy|Wydmin]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655 w kierunku [[Olecko|Olecka]]. Między wsią a Jeziorem Wydmińskim znajduje się niewielkie (około 2 ha) jeziorko [[Jezioro Palinka|Palinka]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | |||
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1542 roku starosta [[Kasper von Aulack]] sprzedał cztery łany lasu na sołectwo Eliaszowi z [[Junie|Juni]] i jego synowi Ambrożemu. W zamian zobowiązali się oni do założenia wsi czynszowej na 40 łanach na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Osadnicy otrzymali dziewięć lat [[wolnizna|wolnizny]], ale już po pięciu latach mieli odrabiać połowę [[szarwark|szarwarku]] i płacić połowę czynszu. W 1550 roku wieś powiększyła się do 60 łanów, a w drugiej połowie XVI wieku założono tu również młyn. Wieś początkowo nazywano od pierwszych sołtysów ''Alliaschendorff'' i Bagieńskie (''Bagienska Wolla'', ''Bagenssky'', od sołtysa Macieja Bagieńskiego), ale już w 1566 roku pojawiła się nazwa Mazuchówka (''Masuchoffken''), która ostatecznie utrwaliła się w pierwszej połowie XVII wieku. Wieś poważnie ucierpiała podczas [[epidemia dżumy 1709-1711|wielkiej epidemii dżumy]] na początku XVIII wieku; zmarło wówczas 122 mieszkańców. Mazuchówka należała do [[parafia ewangelicka w Wydminach|parafii ewangelickiej w Wydminach]]. | Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1542 roku starosta [[Kasper von Aulack]] sprzedał cztery łany lasu na sołectwo Eliaszowi z [[Junie|Juni]] i jego synowi Ambrożemu. W zamian zobowiązali się oni do założenia wsi czynszowej na 40 łanach na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Osadnicy otrzymali dziewięć lat [[wolnizna|wolnizny]], ale już po pięciu latach mieli odrabiać połowę [[szarwark|szarwarku]] i płacić połowę czynszu. W 1550 roku wieś powiększyła się do 60 łanów, a w drugiej połowie XVI wieku założono tu również młyn. Wieś początkowo nazywano od pierwszych sołtysów ''Alliaschendorff'' i Bagieńskie (''Bagienska Wolla'', ''Bagenssky'', od sołtysa Macieja Bagieńskiego), ale już w 1566 roku pojawiła się nazwa Mazuchówka (''Masuchoffken''), która ostatecznie utrwaliła się w pierwszej połowie XVII wieku. Wieś poważnie ucierpiała podczas [[epidemia dżumy 1709-1711|wielkiej epidemii dżumy]] na początku XVIII wieku; zmarło wówczas 122 mieszkańców. Mazuchówka należała do [[parafia ewangelicka w Wydminach|parafii ewangelickiej w Wydminach]]. | ||
| − | Szkołę we wsi założono w 1741 roku. Od 1855 roku posiadała ona dwie klasy, a przed | + | Szkołę we wsi założono w 1741 roku. Od 1855 roku posiadała ona dwie klasy, a przed II wojną światową – trzy klasy. Po wojnie uruchomiono ją ponownie 1 września 1946 roku; pierwszym nauczycielem był [[Stanisław Żukowski]]. Z czasem placówka powiększyła się do siedmiu klas (1959), została rozbudowana, a w 1966 roku przekształcono ją w szkołę ośmioklasową z sześcioma nauczycielami. Od 1974 roku była to filia szkoły w Wydminach. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | 1970 | + | W 1970 roku w Mazuchówce było 121 budynków mieszkalnych; znajdowały się tu: świetlica, klub, punkt biblioteczny, sala kinowa na 70 miejsc, boisko sportowe, kuźnia i gajówka, działało kółko rolnicze; później otwarto też sklep spożywczy. W latach 1954–1972 wieś należała do gromady Wydminy. |
| − | |||
| − | |||
| + | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: | ||
| + | *1857 – 649 osób | ||
| + | *1933 – 968 osób | ||
| + | *1939 – 994 osoby | ||
| + | *1970 – 609 osób, 127 gospodarstw | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku; pochowanych jest na nim 24 żołnierzy armii rosyjskiej poległych podczas I wojny światowej |
| − | * | + | *murowane domy (nr 2, 5, 6 i 7) z lat 20. XX wieku |
| − | * | + | *budynek dawnej szkoły (nr 21) z początku XX wieku, murowany |
| − | * | + | *magazyn nr 13 z początku XX wieku, murowany |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. <br/> | ||
| + | ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/> | ||
| + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | Gminna ewidencja zabytków, w: [http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/akty/118/40/w_sprawie_uchwalenia_zmiany___Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_Gminy_Wydminy__-_w_obrebach_geodezyjnych__Okragle__Talki__Siedliska/ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy], Wydminy 2009 [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/loetzen.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/mazuchowka Olsztyńska Strona Rowerowa] [05.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Wydminy (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1501-1600]] | |
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 08:40, 11 maj 2020
| Mazuchówka | |
| | |
 Mazuchówka
Fot. Remes. Źródło: www.fotosik.pl | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Wydminy |
| Liczba ludności (2010) | 502 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Mazuchówka | |
| Położenie na mapie Polski  Mazuchówka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Mazuchówka (niem. Masuchowken, od 1938 r. Rodental) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 502 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Joka.
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na zachód od Jeziora Wydmińskiego, 25 km na południowy wschód od Giżycka i 3 km na północny wschód od Wydmin; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655 w kierunku Olecka. Między wsią a Jeziorem Wydmińskim znajduje się niewielkie (około 2 ha) jeziorko Palinka.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1542 roku starosta Kasper von Aulack sprzedał cztery łany lasu na sołectwo Eliaszowi z Juni i jego synowi Ambrożemu. W zamian zobowiązali się oni do założenia wsi czynszowej na 40 łanach na prawie chełmińskim. Osadnicy otrzymali dziewięć lat wolnizny, ale już po pięciu latach mieli odrabiać połowę szarwarku i płacić połowę czynszu. W 1550 roku wieś powiększyła się do 60 łanów, a w drugiej połowie XVI wieku założono tu również młyn. Wieś początkowo nazywano od pierwszych sołtysów Alliaschendorff i Bagieńskie (Bagienska Wolla, Bagenssky, od sołtysa Macieja Bagieńskiego), ale już w 1566 roku pojawiła się nazwa Mazuchówka (Masuchoffken), która ostatecznie utrwaliła się w pierwszej połowie XVII wieku. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku; zmarło wówczas 122 mieszkańców. Mazuchówka należała do parafii ewangelickiej w Wydminach.
Szkołę we wsi założono w 1741 roku. Od 1855 roku posiadała ona dwie klasy, a przed II wojną światową – trzy klasy. Po wojnie uruchomiono ją ponownie 1 września 1946 roku; pierwszym nauczycielem był Stanisław Żukowski. Z czasem placówka powiększyła się do siedmiu klas (1959), została rozbudowana, a w 1966 roku przekształcono ją w szkołę ośmioklasową z sześcioma nauczycielami. Od 1974 roku była to filia szkoły w Wydminach.
W 1970 roku w Mazuchówce było 121 budynków mieszkalnych; znajdowały się tu: świetlica, klub, punkt biblioteczny, sala kinowa na 70 miejsc, boisko sportowe, kuźnia i gajówka, działało kółko rolnicze; później otwarto też sklep spożywczy. W latach 1954–1972 wieś należała do gromady Wydminy.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1857 – 649 osób
- 1933 – 968 osób
- 1939 – 994 osoby
- 1970 – 609 osób, 127 gospodarstw
Zabytki
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku; pochowanych jest na nim 24 żołnierzy armii rosyjskiej poległych podczas I wojny światowej
- murowane domy (nr 2, 5, 6 i 7) z lat 20. XX wieku
- budynek dawnej szkoły (nr 21) z początku XX wieku, murowany
- magazyn nr 13 z początku XX wieku, murowany
Przypisy
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Gminna ewidencja zabytków, w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy, Wydminy 2009 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [05.03.2014]
