Sałkowice: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 6 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Nazwa wsi nawiązuje bezpośrednio na nazwy rzeczki Sały. Pierwsza pisemna wzmianka dotycząca Sałkowic pochodzi z XV wieku. Jako [[Prusowie|pruska]] wieś zostały przyłączone pod koniec XVI w. do [[Grądówek|Grądówka]], który należał do [[von Borck|Achatiusa von Borcka]]. Początkowo Sałkowice podlegały komornictwu [[Burdajny]], a następnie jego pasłęckiemu odpowiednikowi. W okresie | + | Nazwa wsi nawiązuje bezpośrednio na nazwy rzeczki Sały. Pierwsza pisemna wzmianka dotycząca Sałkowic pochodzi z XV wieku. Jako [[Prusowie|pruska]] wieś zostały przyłączone pod koniec XVI w. do [[Grądówek|Grądówka]], który należał do [[von Borck|Achatiusa von Borcka]]. Początkowo Sałkowice podlegały komornictwu [[Burdajny]], a następnie jego pasłęckiemu odpowiednikowi. W okresie wojen napoleońskich we wsi stacjonowali francuscy żołnierze. W 1875 roku wieś była zamieszkana przez 447 osób. W latach 20. XX wieku Sałkowice składały się z 51 budynków mieszkalnych. Wśród 262 mieszkańców znajdował się tylko jeden katolik – pozostali byli ewangelikami. W 1854 roku we wsi wybudowano dom modlitewny, w którym odbywały się msze. Budynek pełnił jednocześnie rolę kaplicy, szkoły i mieszkania nauczyciela. W 1857 roku kaplica została wyposażona w ambonę, organy, chrzcielnicę i drewnianą dzwonnicę. Dom modlitewny został przebudowany w 1925 roku. |
W 1939 roku Sałkowice miały być zamieszkane przez około 280 osób. We wsi działała jednoizbowa szkoła oraz gospoda ''Zum Deutschen Kaiser'' należąca do Leopolda Schmidta, a później do Hermanna Pägenstedta. Do największych gospodarzy należeli: Friedrich Madsack, Gottfried Stobäus, Walter Liedtke, Emil Hellwig, Emil Taube. W Sałkowicach działała też mleczarnia, należąca do Maxa Hahna. W latach 1937–1945 ostatnim niemieckim wójtem był Emil Hellwig. Wśród niemieckich mieszkańców wsi można było znaleźć polsko brzmiące nazwiska: Kreowski, Maschitzki, Olschewski, Piorreck i Schlomski. W czasie II wojny światowej w miejscowości pracowali robotnicy przymusowi z Polski i Francji. | W 1939 roku Sałkowice miały być zamieszkane przez około 280 osób. We wsi działała jednoizbowa szkoła oraz gospoda ''Zum Deutschen Kaiser'' należąca do Leopolda Schmidta, a później do Hermanna Pägenstedta. Do największych gospodarzy należeli: Friedrich Madsack, Gottfried Stobäus, Walter Liedtke, Emil Hellwig, Emil Taube. W Sałkowicach działała też mleczarnia, należąca do Maxa Hahna. W latach 1937–1945 ostatnim niemieckim wójtem był Emil Hellwig. Wśród niemieckich mieszkańców wsi można było znaleźć polsko brzmiące nazwiska: Kreowski, Maschitzki, Olschewski, Piorreck i Schlomski. W czasie II wojny światowej w miejscowości pracowali robotnicy przymusowi z Polski i Francji. | ||
| − | 21 stycznia 1945 roku rozpoczęła się ewakuacja mieszkańców wsi. Dwa dni później do Sałkowic wkroczyły sowieckie oddziały. Rozpoczął się szaber i podpalenia budynków mieszkalnych, brutalne gwałty i wywózki ludności. Pierwsi Polacy zaczęli przybywać do miejscowości pod koniec 1945 roku. W Sałkowicach mieszkało jeszcze wówczas kilka niemieckich rodzin, które opuściły wieś w 1947 roku. Pierwszym powojennym sołtysem został [[Stanisław Wydra]]. | + | 21 stycznia 1945 roku rozpoczęła się ewakuacja mieszkańców wsi. Dwa dni później do Sałkowic wkroczyły sowieckie oddziały. Rozpoczął się szaber i podpalenia budynków mieszkalnych, brutalne gwałty i wywózki ludności. Pierwsi Polacy zaczęli przybywać do miejscowości pod koniec 1945 roku. W Sałkowicach mieszkało jeszcze wówczas kilka niemieckich rodzin, które opuściły wieś w 1947 roku. Pierwszym powojennym sołtysem został [[Stanisław Wydra]]. We wsi uruchomiono siedmioklasową szkołę – placówka została zamknięta w latach 80. Przez ponad dziesięć lat nieużytkowany budynek szkoły niszczał. W 1996 roku został wykupiony przez osobę prywatną. W 2000 roku budynek ponownie zmienił właściciela. Nowy właściciel przebudował obiekt na pensjonat. |
Obecnie we wsi funkcjonuje świetlica wiejska. | Obecnie we wsi funkcjonuje świetlica wiejska. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 49: | Linia 49: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | *W miejscowości działa pensjonat "Megi" | + | *W miejscowości działa pensjonat "Megi" mieszczący się w budynku dawnej szkoły. |
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *budynek dawnej szkoły i kaplicy z połowy XIX wieku | + | *budynek dawnej szkoły i kaplicy z połowy XIX wieku |
*dawny cmentarz ewangelicki | *dawny cmentarz ewangelicki | ||
*budynek dawnej kuźni, zaadoptowany na prywatne mieszkanie | *budynek dawnej kuźni, zaadoptowany na prywatne mieszkanie | ||
| Linia 58: | Linia 58: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, ''Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych'', Elbląg 2012.<br/> | Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, ''Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych'', Elbląg 2012.<br/> | ||
| − | ''Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic | + | ''Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297–1997'', red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.<br/> |
| − | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [19.06.2014]<br/> |
| − | [http://www.glospasleka.pl/index.php?id=news&idd=16437 | + | [http://www.glospasleka.pl/index.php?id=news&idd=16437 Lech Słodownik, ''Sałkowice'', glospasleka.pl] [19.06.2014]<br/> |
| − | [http://pensjonatmegi.com/pl | + | [http://pensjonatmegi.com/pl Pensjonat "Megi"] [19.06.2014]<br/> |
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Pasłęk (gmina miejsko-wiejska)] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Pasłęk (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] |
Aktualna wersja na dzień 15:16, 9 sty 2015
| Sałkowice | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | elbląski |
| Gmina | Pasłęk |
| Liczba ludności (2010) | 84 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Sałkowice | |
| Położenie na mapie Polski  Sałkowice | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Sałkowice (niem. Zallenfelde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 84 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Kosacz[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 11 km na wschód od Pasłęka nad rzeczką Sałą.
Dzieje miejscowości
Nazwa wsi nawiązuje bezpośrednio na nazwy rzeczki Sały. Pierwsza pisemna wzmianka dotycząca Sałkowic pochodzi z XV wieku. Jako pruska wieś zostały przyłączone pod koniec XVI w. do Grądówka, który należał do Achatiusa von Borcka. Początkowo Sałkowice podlegały komornictwu Burdajny, a następnie jego pasłęckiemu odpowiednikowi. W okresie wojen napoleońskich we wsi stacjonowali francuscy żołnierze. W 1875 roku wieś była zamieszkana przez 447 osób. W latach 20. XX wieku Sałkowice składały się z 51 budynków mieszkalnych. Wśród 262 mieszkańców znajdował się tylko jeden katolik – pozostali byli ewangelikami. W 1854 roku we wsi wybudowano dom modlitewny, w którym odbywały się msze. Budynek pełnił jednocześnie rolę kaplicy, szkoły i mieszkania nauczyciela. W 1857 roku kaplica została wyposażona w ambonę, organy, chrzcielnicę i drewnianą dzwonnicę. Dom modlitewny został przebudowany w 1925 roku.
W 1939 roku Sałkowice miały być zamieszkane przez około 280 osób. We wsi działała jednoizbowa szkoła oraz gospoda Zum Deutschen Kaiser należąca do Leopolda Schmidta, a później do Hermanna Pägenstedta. Do największych gospodarzy należeli: Friedrich Madsack, Gottfried Stobäus, Walter Liedtke, Emil Hellwig, Emil Taube. W Sałkowicach działała też mleczarnia, należąca do Maxa Hahna. W latach 1937–1945 ostatnim niemieckim wójtem był Emil Hellwig. Wśród niemieckich mieszkańców wsi można było znaleźć polsko brzmiące nazwiska: Kreowski, Maschitzki, Olschewski, Piorreck i Schlomski. W czasie II wojny światowej w miejscowości pracowali robotnicy przymusowi z Polski i Francji.
21 stycznia 1945 roku rozpoczęła się ewakuacja mieszkańców wsi. Dwa dni później do Sałkowic wkroczyły sowieckie oddziały. Rozpoczął się szaber i podpalenia budynków mieszkalnych, brutalne gwałty i wywózki ludności. Pierwsi Polacy zaczęli przybywać do miejscowości pod koniec 1945 roku. W Sałkowicach mieszkało jeszcze wówczas kilka niemieckich rodzin, które opuściły wieś w 1947 roku. Pierwszym powojennym sołtysem został Stanisław Wydra. We wsi uruchomiono siedmioklasową szkołę – placówka została zamknięta w latach 80. Przez ponad dziesięć lat nieużytkowany budynek szkoły niszczał. W 1996 roku został wykupiony przez osobę prywatną. W 2000 roku budynek ponownie zmienił właściciela. Nowy właściciel przebudował obiekt na pensjonat.
Obecnie we wsi funkcjonuje świetlica wiejska.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Rogajnach.
Turystyka
- W miejscowości działa pensjonat "Megi" mieszczący się w budynku dawnej szkoły.
Zabytki
- budynek dawnej szkoły i kaplicy z połowy XIX wieku
- dawny cmentarz ewangelicki
- budynek dawnej kuźni, zaadoptowany na prywatne mieszkanie
Przypisy
Bibliografia
Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297–1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
Bank Danych Lokalnych GUS [19.06.2014]
Lech Słodownik, Sałkowice, glospasleka.pl [19.06.2014]
Pensjonat "Megi" [19.06.2014]
