Brodowo (gmina Iłowo-Osada): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Brodowo | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Brodowa |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Brodowo.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Brodowo.<br>Źródło: [http://atlaswsi.pl/index.php?option=com_town&task=view&id=1859&tab=0&Itemid=6 Atlas wsi] [01.07.2014] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Brodowo ''' (niem. ''Klein Borawsken'', od 1938 r. ''Kleindeutscheck'') – | + | ''' Brodowo ''' (niem. ''Klein Borawsken'', od 1938 r. ''Kleindeutscheck'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[Iłowo-Osada (gmina wiejska)|gminie Iłowo–Osada]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do województwa ciechanowskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 224 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Dariusz Sarbiewski. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i | + | Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i Niziny Mazowieckiej, 6,5 km na południowy wschód od [[Działdowo|Działdowa]] i 5 km na północ od [[Iłowo–Osada|Iłowo–Osady]], między drogą wojewódzką nr 544 a granicą z [[Powiat nidzicki|powiatem nidzickim]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]]. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z roku 1371. Z kolei w 1399 roku stanowiła część włości Hanusza z [[Kozłowo|Kozłowa]], który założył tu wieś czynszową na 40 łanach | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]]. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z roku 1371. Z kolei w 1399 roku stanowiła część włości Hanusza z [[Kozłowo|Kozłowa]], który założył tu [[Wieś czynszowa|wieś czynszową]] na 40 łanach. Pierwszym sołtysem Brodowa był niejaki Mikołaj. W XV wieku Brodowo przeszło w ręce Mikołaja Wildenaua, który w 1429 roku odstąpił wieś wielkiemu mistrzowi [[Paweł von Rusdorf|Pawłowi von Rusdorfowi]] w zamian za wieś [[Wysoka]] i dodatkowe 20 łanów pod [[Kraszewo|Kraszewem]]. W XVII wieku tutejszy majątek należał do [[Maciej Chorąży|Macieja Chorążego]]. Brodowo wchodziło w skład [[Parafia ewangelicka w Narzymiu|parafii ewangelickiej w Narzymiu]]. Szkołę we wsi założono w pierwszej połowie XVIII wieku. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | W 1919 roku na mocy Traktatu Wersalskiego wieś przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Religia== | |
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Narzymiu|parafii rzymskokatolickiej pw. św. Jana Chrzciciela w Narzymiu]]. | ||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Wilhelm Małłek]] - gospodarz z Brodowa, [[ | + | *[[Wilhelm Małłek]] - gospodarz z Brodowa, [[Gromadkarze mazurscy|gromadkarz]], ojciec Karola |
| − | *[[lkwim:Karol Małłek|Karol Małłek]] ( | + | *[[lkwim:Karol Małłek|Karol Małłek]] (1898–1969) - pisarz, pedagog, działacz mazurski, urodził się w Brodowie. |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[Dwór w Brodowie| | + | *[[Dwór w Brodowie|zespół dworsko-folwarczny]]: dwór z około 1860 roku, owczarnia z około 1900 roku |
| − | * | + | *zespół budynków szkolnych z przełomu XIX i XX wieku: szkoła murowana i stodoła drewniano–murowana |
| − | * | + | *kilka przykładów budownictwa drewnianego i murowanego z końca XIX i początku XX wieku (domy nr 4, 12, 20, 39) |
| − | *Cmentarz ewangelicki, na którym znajduje się kwatera wojenna z czasów I wojny światowej | + | *[[Cmentarz ewangelicki w Brodowie|cmentarz ewangelicki]], na którym znajduje się kwatera wojenna z czasów I wojny światowej |
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 2., Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | ''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1966.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | [http://ugilowo-osada.bip.org.pl/ Urząd Gminy Iłowo-Osada] [12.11.2013]]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]<br/> | |
| − | <br/> | + | [http://www.atlaswsi.pl/ Atlas wsi] [01.07.2014] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat działdowski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Iłowo-Osada (gmina wiejska)]] | |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:31, 16 kwi 2020
| Brodowo | |
| | |
![Brodowo.Źródło: Atlas wsi [01.07.2014]](/index.php/Plik:Brodowo.jpg) Brodowo.
Źródło: Atlas wsi [01.07.2014] | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | działdowski |
| Gmina | Iłowo-Osada |
| Liczba ludności (2010) | 224 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Brodowo | |
| Położenie na mapie Polski  Brodowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Brodowo (niem. Klein Borawsken, od 1938 r. Kleindeutscheck) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Iłowo–Osada. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 224 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Dariusz Sarbiewski.
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, 6,5 km na południowy wschód od Działdowa i 5 km na północ od Iłowo–Osady, między drogą wojewódzką nr 544 a granicą z powiatem nidzickim.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z roku 1371. Z kolei w 1399 roku stanowiła część włości Hanusza z Kozłowa, który założył tu wieś czynszową na 40 łanach. Pierwszym sołtysem Brodowa był niejaki Mikołaj. W XV wieku Brodowo przeszło w ręce Mikołaja Wildenaua, który w 1429 roku odstąpił wieś wielkiemu mistrzowi Pawłowi von Rusdorfowi w zamian za wieś Wysoka i dodatkowe 20 łanów pod Kraszewem. W XVII wieku tutejszy majątek należał do Macieja Chorążego. Brodowo wchodziło w skład parafii ewangelickiej w Narzymiu. Szkołę we wsi założono w pierwszej połowie XVIII wieku.
W 1919 roku na mocy Traktatu Wersalskiego wieś przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Jana Chrzciciela w Narzymiu.
Ludzie związani z miejscowością
- Wilhelm Małłek - gospodarz z Brodowa, gromadkarz, ojciec Karola
- Karol Małłek (1898–1969) - pisarz, pedagog, działacz mazurski, urodził się w Brodowie.
Zabytki
- zespół dworsko-folwarczny: dwór z około 1860 roku, owczarnia z około 1900 roku
- zespół budynków szkolnych z przełomu XIX i XX wieku: szkoła murowana i stodoła drewniano–murowana
- kilka przykładów budownictwa drewnianego i murowanego z końca XIX i początku XX wieku (domy nr 4, 12, 20, 39)
- cmentarz ewangelicki, na którym znajduje się kwatera wojenna z czasów I wojny światowej
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 2., Olsztyn 2011.
Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1966.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Urząd Gminy Iłowo-Osada [12.11.2013]]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Atlas wsi [01.07.2014]
Przypisy
