Lipa drobnolistna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 49 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
'''Lipa drobnolistna''' (''Tilia cordata'' Mill.) – gatunek drzewa z rodziny lipowatych (''Tiliaceae''). Osiąga 30 m wysokości i 2 m pierśnicy. Pień jest walcowaty, w zwartych drzewostanach do znacznej wysokości prosty i pozbawiony gałęzi bocznych. Kora początkowo gładka, brązowoszara, z wiekiem staje się podłużnie i skośnie bruzdowata. Liście 3-7 cm długości, okrągławe, sercowate, o brzegu drobno i ostro piłkowanym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, z pęczkami rudych włosków w kątach nerwów. Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w 4-11-kwiatowe kwiatostany (wierchotki) z języczkowatą podsadką (liść wspierający). Owocami są jednonasienne orzeszki, nagie lub słabo owłosione, niewyraźnie żeberkowane. Gatunek ten kwitnie około dwóch tygodni później niż lipa szerokolistna, w końcu czerwca i w lipcu.
+
{{Roślina infobox
 +
|Nazwa rośliny = Lipa drobnolistna
 +
|Nazwa łacińska = Tilia cordata
 +
|L = Mill.
 +
|Pusta linia = <br/>
 +
|grafika = TILIA_~1.jpg
 +
|podpis grafiki = Lipa drobnolistna.<br>Źródło: [http://zielonista.blogspot.com/2013/11/lipa.html www.zielonista.blogspot.com]
 +
|Systematyka = Systematyka
 +
|Domena = eukarionty
 +
|Królestwo = rośliny
 +
|Podkrólestwo = rośliny naczyniowe
 +
|Gromada = okrytonasienne
 +
|Klasa = dwuliścienne
 +
|Rząd = ślazowce
 +
|Rodzina = ślazowate
 +
|Rodzaj = lipa
 +
|Gatunek = lipa drobnolistna
 +
|Synonimy = Synonimy
 +
|Lista synonimów = }}
 +
'''Lipa drobnolistna''' (''Tilia cordata'' Mill.) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych (malwowate, ''Malvaceae''). Wcześniej zaliczany do rodziny lipowatych (''Tiliaceae'').  
 +
<br/><br/>
  
 +
== Morfologia ==
 +
Osiąga 30 m wysokości i 2 m pierśnicy. Pień jest walcowaty, w zwartych drzewostanach do znacznej wysokości prosty i pozbawiony gałęzi bocznych. Kora początkowo gładka, brązowoszara, z wiekiem staje się podłużnie i skośnie bruzdowata. Liście 3-7 cm długości, okrągławe, sercowate, o brzegu drobno i ostro piłkowanym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, z pęczkami rudych włosków w kątach nerwów. Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w 4-11-kwiatowe kwiatostany (wierchotki) z języczkowatą podsadką (liść wspierający). Owocami są jednonasienne orzeszki, nagie lub słabo owłosione, niewyraźnie żeberkowane.
  
−
Lipa drobnolistna rozpowszechniona jest niemal w całej Europie, nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych najdalej na północ i południe. W Polsce rośnie na całym niżu oraz w niższych położeniach gór, do wysokości około 600 m. n.p.m. W naturalnych warunkach rośnie jako domieszka w lasach liściastych, przeważnie grądowych (dębowo-grabowych lub dębowo-lipowo-grabowych). Bardzo dobrze znosi ocienienie, ma dużą zdolność do wydawania odrośli z szyi korzeniowej. Wymaga gleb żyznych i umiarkowanie wilgotnych, wykazuje jednak znaczną tolerancję na małą wilgotność powietrza.  
+
Gatunek ten kwitnie w końcu czerwca i w lipcu, około dwóch tygodni później niż lipa szerokolistna.
 +
<br/>
  
 +
== Rozmieszczenie i ekologia ==
 +
Lipa drobnolistna rozpowszechniona jest niemal w całej Europie, nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych najdalej na północ i południe. W Polsce rośnie na całym niżu oraz w niższych położeniach gór, do wysokości około 600 m n.p.m. W naturalnych warunkach lipa nie tworzy jednogatunkowych drzewostanów, zwykle rośnie jako domieszka w lasach liściastych, przeważnie grądowych (dębowo-grabowych lub dębowo-lipowo-grabowych), jak w rezerwacie [[Rezerwat Koniuszanka II|Koniuszanka II]]. Bardzo dobrze znosi ocienienie, ma dużą zdolność do wydawania odrośli z szyi korzeniowej. Wymaga gleb żyznych i umiarkowanie wilgotnych, wykazuje jednak znaczną tolerancję na małą wilgotność powietrza.
  
−
Lipa drobnolistna jest drzewem cenionym od dawna jako roślina ozdobna, lecznicza i miododajna. Przez Słowian uważana była za drzewo święte. Jej miękkie drewno ma obecnie zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne na wyroby tokarskie. W przeszłości gatunek ten należał do drzew najczęściej sadzonych w różnego rodzaju zadrzewieniach, w szczególności przydrożnych.  
+
Udział lipy drobnolistnej w niektórych typach zbiorowisk leśnych [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]] jest obecnie znaczący. W przeszłości była ona drzewem jeszcze bardziej rozpowszechnionym, o czym mogą świadczyć liczne w regionie nazwy miejscowości wywodzące się od lipy. Obecnie drzewo to ma w zasadzie charakter jedynie gatunku domieszkowego. Drzewostany z większym udziałem lipy do niedawna spotkać można było w [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]]. Częstym w regionie miejscem występowania bogatych w lipę drobnolistną drzewostanów są wyspy jezior. Szczególnie okazałe lasy lipowe obserwować można na wyspie [[Upałty]] na jeziorze [[jezioro Mamry|Mamry]] oraz na "Lipowych Wyspach" jezior [[Jezioro Morąg|Morąg]] i [[Rezerwat Wyspa Lipowa na Jeziorze Szwałk Wielki|Szwałk]]. Lasy tego typu zachowały się także w głębokich dolinach niektórych rzek (np. w rezerwacie [[Rezerwat Dolina rzeki Wałszy|Dolina rzeki Wałszy]]).  
 +
<br/>
  
 +
== Wartość użytkowa ==
 +
Lipa drobnolistna jest drzewem cenionym jako roślina ozdobna, lecznicza i miododajna. Zarówno w przeszłości, jak i obecnie gatunek ten należy do drzew najczęściej sadzonych w różnego rodzaju zadrzewieniach, w szczególności przydrożnych. Jej miękkie drewno ma obecnie zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne w produkcji wyrobów tokarskich.
  
−
Lipa drobnolistna była w przeszłości drzewem bardzo częstym w lasach Warmii i Mazur, o czym mogą świadczyć liczne w regionie nazwy miejscowości wywodzących się od lipy. Obecnie w lasach ma w zasadzie charakter jedynie gatunku domieszkowego. Drzewostany z większym udziałem lipy do niedawna spotkać można było w Puszczy Boreckiej, wzdłuż niektórych jezior oraz na ich wyspach (np. Upałty na jeziorze Mamry).
+
==Ciekawostki==
 +
Przez Słowian lipa uważana była za drzewo święte.  
 +
<br/>
  
−
B. Polakowski: Świat roślinny Warmii i Mazur. Olsztyn: Pojezierze, 1971.
+
==Galeria zdjęć==
 +
<gallery mode=packed widths=300px heights=300px class="left">
 +
Plik:lipa liscie.jpg|<center>Lipa drobnolistna – ulistnienie.<br> Fot. Dariusz Kubiak.
 +
Plik:lipa jelgun.jpg|<center>Lipa drobnolistna w zadrzewieniu przydrożnym. <br>Fot. Dariusz Kubiak.
 +
Plik:lipa koniuszanka.jpg|<center>Grąd typowy z lipą drobnolistną w rezerwacie Koniuszanka II. <br>Fot. Dariusz Kubiak.
 +
</gallery>
  
−
S. Białobok (red.): Lipy. Nasze drzewa leśne, 15. Poznań: Agencja Arkadia, 1991.
+
== Zobacz też ==
 +
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipa_drobnolistna pl.wikipedia.org, Lipa drobnolistna] [22.04.2014]
 +
<br/>
 +
== Bibliografia ==
 +
''Lipy. Nasze drzewa leśne'', red. Stefan Białobok, t. 15, Poznań 1991. <br/>
 +
Polakowski Benon, ''Świat roślinny Warmii i Mazur'', Olsztyn 1971.
 +
<br/>
 +
''Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla'', red. naukowa Władysław Matuszkiewicz i in., Warszawa 2012.  
 +
<br/>
  
−
W. Matuszkiewicz, P. Sikorski, W. Szwed, M. Wierzba: Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla. Warszawa: PWN, 2012
+
[[Kategoria: Przyroda]]
 +
[[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]]

Aktualna wersja na dzień 13:55, 10 mar 2015

Lipa drobnolistna
Tilia cordata
Mill.
Lipa drobnolistna.Źródło: www.zielonista.blogspot.com
Lipa drobnolistna.
Źródło: www.zielonista.blogspot.com
Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada okrytonasienne
Klasa dwuliścienne
Rząd ślazowce
Rodzina ślazowate
Rodzaj lipa
Gatunek lipa drobnolistna
Synonimy

Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych (malwowate, Malvaceae). Wcześniej zaliczany do rodziny lipowatych (Tiliaceae).

Morfologia

Osiąga 30 m wysokości i 2 m pierśnicy. Pień jest walcowaty, w zwartych drzewostanach do znacznej wysokości prosty i pozbawiony gałęzi bocznych. Kora początkowo gładka, brązowoszara, z wiekiem staje się podłużnie i skośnie bruzdowata. Liście 3-7 cm długości, okrągławe, sercowate, o brzegu drobno i ostro piłkowanym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, z pęczkami rudych włosków w kątach nerwów. Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w 4-11-kwiatowe kwiatostany (wierchotki) z języczkowatą podsadką (liść wspierający). Owocami są jednonasienne orzeszki, nagie lub słabo owłosione, niewyraźnie żeberkowane.

Gatunek ten kwitnie w końcu czerwca i w lipcu, około dwóch tygodni później niż lipa szerokolistna.

Rozmieszczenie i ekologia

Lipa drobnolistna rozpowszechniona jest niemal w całej Europie, nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych najdalej na północ i południe. W Polsce rośnie na całym niżu oraz w niższych położeniach gór, do wysokości około 600 m n.p.m. W naturalnych warunkach lipa nie tworzy jednogatunkowych drzewostanów, zwykle rośnie jako domieszka w lasach liściastych, przeważnie grądowych (dębowo-grabowych lub dębowo-lipowo-grabowych), jak w rezerwacie Koniuszanka II. Bardzo dobrze znosi ocienienie, ma dużą zdolność do wydawania odrośli z szyi korzeniowej. Wymaga gleb żyznych i umiarkowanie wilgotnych, wykazuje jednak znaczną tolerancję na małą wilgotność powietrza.

Udział lipy drobnolistnej w niektórych typach zbiorowisk leśnych Warmii i Mazur jest obecnie znaczący. W przeszłości była ona drzewem jeszcze bardziej rozpowszechnionym, o czym mogą świadczyć liczne w regionie nazwy miejscowości wywodzące się od lipy. Obecnie drzewo to ma w zasadzie charakter jedynie gatunku domieszkowego. Drzewostany z większym udziałem lipy do niedawna spotkać można było w Puszczy Boreckiej. Częstym w regionie miejscem występowania bogatych w lipę drobnolistną drzewostanów są wyspy jezior. Szczególnie okazałe lasy lipowe obserwować można na wyspie Upałty na jeziorze Mamry oraz na "Lipowych Wyspach" jezior Morąg i Szwałk. Lasy tego typu zachowały się także w głębokich dolinach niektórych rzek (np. w rezerwacie Dolina rzeki Wałszy).

Wartość użytkowa

Lipa drobnolistna jest drzewem cenionym jako roślina ozdobna, lecznicza i miododajna. Zarówno w przeszłości, jak i obecnie gatunek ten należy do drzew najczęściej sadzonych w różnego rodzaju zadrzewieniach, w szczególności przydrożnych. Jej miękkie drewno ma obecnie zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne w produkcji wyrobów tokarskich.

Ciekawostki

Przez Słowian lipa uważana była za drzewo święte.

Galeria zdjęć

  • Lipa drobnolistna – ulistnienie.
    Fot. Dariusz Kubiak.
  • Lipa drobnolistna w zadrzewieniu przydrożnym.
    Fot. Dariusz Kubiak.
  • Grąd typowy z lipą drobnolistną w rezerwacie Koniuszanka II.
    Fot. Dariusz Kubiak.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Lipa drobnolistna [22.04.2014]

Bibliografia

Lipy. Nasze drzewa leśne, red. Stefan Białobok, t. 15, Poznań 1991.
Polakowski Benon, Świat roślinny Warmii i Mazur, Olsztyn 1971.
Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla, red. naukowa Władysław Matuszkiewicz i in., Warszawa 2012.

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Lipa_drobnolistna&oldid=138008”