Lobelia jeziorna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
(→Bibliografia) |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Roślina infobox | {{Roślina infobox | ||
|Nazwa rośliny = Lobelia jeziorna | |Nazwa rośliny = Lobelia jeziorna | ||
| − | |Nazwa łacińska = Lobelia dortmanna | + | |Nazwa łacińska = ''Lobelia dortmanna'' |
|L = L. | |L = L. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = 58 Lobelia dortmanna.jpg | |grafika = 58 Lobelia dortmanna.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Lobelia jeziorna - Bilder ur Nordebns Flora | + | |podpis grafiki = Lobelia jeziorna - Bilder ur Nordebns Flora.<br>Autor: Carl Lindman. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:58_Lobelia_dortmanna.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|Lista synonimów = | |Lista synonimów = | ||
}} | }} | ||
| − | '''Lobelia jeziorna''', stroiczka wodna, | + | '''Lobelia jeziorna''', stroiczka wodna, stroiczka jeziorna (''Lobelia dortmanna'' L.) – gatunek roślin z rodziny dzwonkowatych (''Campanullaceae''). |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Morfologia == | == Morfologia == | ||
| − | Lobelia jeziorna jest zimozieloną, kłączową byliną wodną. Roślina tworzy prosty, wzniesiony na wysokość od 20 do 70 cm, pęd. U nasady pędu występuje podwodna rozeta liści, równowąskich, osiągających długość do kilku cm i szerokość do 5 mm. Liście są grubawe, na szczycie tępo zaokrąglone, odgięte w tył, z dwoma kanałami powietrznymi w środku. Ponad rozetą, w zanurzonej części, występują na łodydze nieliczne, drobne liście łuskowate. Kwiaty są obupłciowe, białe lub biało niebieskie, dzwoneczkowate, zwisające, zebrane w luźny kwiatostan groniasty, osadzone pojedynczo w kątach łuskowatych przysadek, na szypułkach do długości 2 cm. Korona zróżnicowana ma szypułkę do 8 mm i 5 nierównych łatek. Działki kielicha drobne, trójkątne, wzniesione, o długości do 2 mm. Pręciki zrośnięte w rurkę. Słupek o dwułatkowym znamieniu. Kwiaty nadwodne są otwarte, zapylane przez owady. Kwiaty podwodne klejstogamiczne, zamknięte podczas kwitnienia i wówczas następuje samozapylenie. Rozmnóżki rozwijają się jesienią. Kwitnie od lipca do sierpnia. Owoc stanowi torebka o długości ok. 2 cm, pękająca do góry dwiema klapami. | + | Lobelia jeziorna jest zimozieloną, kłączową byliną wodną. Roślina tworzy prosty, wzniesiony na wysokość od 20 do 70 cm, pęd. U nasady pędu występuje podwodna rozeta liści, równowąskich, osiągających długość do kilku cm i szerokość do 5 mm. Liście są grubawe, na szczycie tępo zaokrąglone, odgięte w tył, z dwoma kanałami powietrznymi w środku. Ponad rozetą, w zanurzonej części, występują na łodydze nieliczne, drobne liście łuskowate. Kwiaty są obupłciowe, białe lub biało-niebieskie, dzwoneczkowate, zwisające, zebrane w luźny kwiatostan groniasty, osadzone pojedynczo w kątach łuskowatych przysadek, na szypułkach do długości 2 cm. Korona zróżnicowana ma szypułkę do 8 mm i 5 nierównych łatek. Działki kielicha drobne, trójkątne, wzniesione, o długości do 2 mm. Pręciki zrośnięte w rurkę. Słupek o dwułatkowym znamieniu. Kwiaty nadwodne są otwarte, zapylane przez owady. Kwiaty podwodne klejstogamiczne, zamknięte podczas kwitnienia i wówczas następuje samozapylenie. Rozmnóżki rozwijają się jesienią. Kwitnie od lipca do sierpnia. Owoc stanowi torebka o długości ok. 2 cm, pękająca do góry dwiema klapami. |
<br/> | <br/> | ||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
Roślina występuje w strefie przybrzeżnej jezior oligotroficznych, ubogich w składniki odżywcze, o czystych, stojących wodach, z małą zawartością związków mineralnych oraz zawartością wapnia nie przekraczającą 20 mg/l (jeziora lobeliowe). Rośnie przy brzegu, na głębokości 10-30 cm (na głębszych stanowiskach nie zakwita). Występuje razem z poryblinem jeziornym. | Roślina występuje w strefie przybrzeżnej jezior oligotroficznych, ubogich w składniki odżywcze, o czystych, stojących wodach, z małą zawartością związków mineralnych oraz zawartością wapnia nie przekraczającą 20 mg/l (jeziora lobeliowe). Rośnie przy brzegu, na głębokości 10-30 cm (na głębszych stanowiskach nie zakwita). Występuje razem z poryblinem jeziornym. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | Lobelia jeziorna występuje wyłącznie w jeziorach o małej twardości wody, a często także stosunkowo niskiej trofii, przeważnie o kwaśnym odczynie. Jeziora takie, określane jako lobeliowe, zawdzięczają swą nazwę właśnie lobelii jeziornej. Obecność kilku tego typu jezior stwierdzono na [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]], jednak lobelia jeziorna w nich nie występuje. | ||
| + | |||
== Wartość użytkowa == | == Wartość użytkowa == | ||
Roślina trująca. Zawiera w swych tkankach alkaloid – lobelinę. | Roślina trująca. Zawiera w swych tkankach alkaloid – lobelinę. | ||
| − | Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Gatunek narażony w Polsce na wyginięcie (kategoria V na | + | Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Gatunek narażony w Polsce na wyginięcie (kategoria V na czerwonej liście). Zagrożenie dla rośliny stanowią zanieczyszczenia jezior i glony zarastające ich naturalne stanowiska w zbiornikach wodnych. |
<br/> | <br/> | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | |||
| − | |||
Liczne gatunki z rodzaju ''Lobelia'' są uprawiane jako rośliny ozdobne. Ich walorami są ładne kwiaty i ulistnienie. W zależności od gatunku uprawiane są jako rośliny rabatowe i obwódkowe w ogrodach, jako rośliny doniczkowe w wiszących lub stojących pojemnikach. Niektóre gatunki nadają się do obsadzania oczek wodnych. | Liczne gatunki z rodzaju ''Lobelia'' są uprawiane jako rośliny ozdobne. Ich walorami są ładne kwiaty i ulistnienie. W zależności od gatunku uprawiane są jako rośliny rabatowe i obwódkowe w ogrodach, jako rośliny doniczkowe w wiszących lub stojących pojemnikach. Niektóre gatunki nadają się do obsadzania oczek wodnych. | ||
| + | <br/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lobelia_jeziorna pl.wikipedia.org, Lobelia jeziorna] [22.04.2014] | ||
| + | <br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lobelia pl.wikipedia.org, Lobelia] [22.04.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 46: | Linia 52: | ||
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.<br/> | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.<br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Przyroda | + | |
| + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] | ||
Aktualna wersja na dzień 14:14, 24 lut 2015
| Lobelia jeziorna | |
| | |
| Lobelia dortmanna | |
| L. | |
 Lobelia jeziorna - Bilder ur Nordebns Flora. Autor: Carl Lindman. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | astrowce |
| Rodzina | dzwonkowate |
| Rodzaj | lobelia |
| Gatunek | lobelia jeziorna |
| Synonimy | |
Lobelia jeziorna, stroiczka wodna, stroiczka jeziorna (Lobelia dortmanna L.) – gatunek roślin z rodziny dzwonkowatych (Campanullaceae).
Spis treści
Morfologia
Lobelia jeziorna jest zimozieloną, kłączową byliną wodną. Roślina tworzy prosty, wzniesiony na wysokość od 20 do 70 cm, pęd. U nasady pędu występuje podwodna rozeta liści, równowąskich, osiągających długość do kilku cm i szerokość do 5 mm. Liście są grubawe, na szczycie tępo zaokrąglone, odgięte w tył, z dwoma kanałami powietrznymi w środku. Ponad rozetą, w zanurzonej części, występują na łodydze nieliczne, drobne liście łuskowate. Kwiaty są obupłciowe, białe lub biało-niebieskie, dzwoneczkowate, zwisające, zebrane w luźny kwiatostan groniasty, osadzone pojedynczo w kątach łuskowatych przysadek, na szypułkach do długości 2 cm. Korona zróżnicowana ma szypułkę do 8 mm i 5 nierównych łatek. Działki kielicha drobne, trójkątne, wzniesione, o długości do 2 mm. Pręciki zrośnięte w rurkę. Słupek o dwułatkowym znamieniu. Kwiaty nadwodne są otwarte, zapylane przez owady. Kwiaty podwodne klejstogamiczne, zamknięte podczas kwitnienia i wówczas następuje samozapylenie. Rozmnóżki rozwijają się jesienią. Kwitnie od lipca do sierpnia. Owoc stanowi torebka o długości ok. 2 cm, pękająca do góry dwiema klapami.
Rozmieszczenie i ekologia
Lobelia jeziorna jest reliktem borealno-atlantyckim. Występuje w Ameryce Północnej i Europie – głównie w południowej części Półwyspu Skandynawskiego, znacznie rzadziej w Wielkiej Brytanii, we Francji, Belgii, Niemczech. W Polsce występuje wyłącznie na Pomorzu Środkowym i Zachodnim (w okolicach Chojnic i Bytowa), w okolicach największej koncentracji jezior lobeliowych. Przez Polskę przebiega południowa granica zasięgu lobelii jeziornej w Europie.
Roślina występuje w strefie przybrzeżnej jezior oligotroficznych, ubogich w składniki odżywcze, o czystych, stojących wodach, z małą zawartością związków mineralnych oraz zawartością wapnia nie przekraczającą 20 mg/l (jeziora lobeliowe). Rośnie przy brzegu, na głębokości 10-30 cm (na głębszych stanowiskach nie zakwita). Występuje razem z poryblinem jeziornym.
Lobelia jeziorna występuje wyłącznie w jeziorach o małej twardości wody, a często także stosunkowo niskiej trofii, przeważnie o kwaśnym odczynie. Jeziora takie, określane jako lobeliowe, zawdzięczają swą nazwę właśnie lobelii jeziornej. Obecność kilku tego typu jezior stwierdzono na Warmii i Mazurach, jednak lobelia jeziorna w nich nie występuje.
Wartość użytkowa
Roślina trująca. Zawiera w swych tkankach alkaloid – lobelinę.
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Gatunek narażony w Polsce na wyginięcie (kategoria V na czerwonej liście). Zagrożenie dla rośliny stanowią zanieczyszczenia jezior i glony zarastające ich naturalne stanowiska w zbiornikach wodnych.
Ciekawostki
Liczne gatunki z rodzaju Lobelia są uprawiane jako rośliny ozdobne. Ich walorami są ładne kwiaty i ulistnienie. W zależności od gatunku uprawiane są jako rośliny rabatowe i obwódkowe w ogrodach, jako rośliny doniczkowe w wiszących lub stojących pojemnikach. Niektóre gatunki nadają się do obsadzania oczek wodnych.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Lobelia jeziorna [22.04.2014]
pl.wikipedia.org, Lobelia [22.04.2014]
Bibliografia
Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych chronionych w Polsce, red. Adam Zając, Maria Zając, Kraków 1997.
Flora i Fauna wód śródlądowych. Przewodnik, red. Wolfgang Engelhardt, tłum. Stefan Łukomski, Warszawa,1998.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
