Turówka leśna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = Hierochloe spp Sturm7.jpg | |grafika = Hierochloe spp Sturm7.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Turówka leśna (po prawej) | + | |podpis grafiki = Turówka leśna (po prawej). Autor: Johann Georg Sturm. Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hierochloe_spp_Sturm7.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Morfologia == | == Morfologia == | ||
| − | Luźnokępkowa bylina z podziemnymi, krótkimi rozłogami. Liście do 6 mm szerokości, górne zazwyczaj bezblaszkowe. Źdźbło cienkie, wyprostowane. Kłoski zebrane w luźny kwiatostan typu wiecha, w liczbie od 20 do 35, | + | Luźnokępkowa bylina z podziemnymi, krótkimi rozłogami, osiągająca wysokość 30–60 (maksymalnie 80) cm. Liście do 6 mm szerokości, górne zazwyczaj bezblaszkowe. Źdźbło cienkie, wyprostowane. Kłoski zebrane w luźny kwiatostan typu wiecha, w liczbie od 20 do 35, 3-kwiatowe; najwyższy kwiat w kłosku obupłciowy, pozostałe męskie. Plewka dolna jednego z nich zakończona skręconą i zgiętą osią gałązki pod kłoskami owłosioną; plewy obejmują cały kłosek, są tępe i błoniaste. |
| − | Okres kwitnienia przypada na kwiecień i maj. | + | Okres kwitnienia przypada na kwiecień i maj. Turówka wydaje owoc typu ziarniak. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
Występuje w Europie od Finlandii na północy po Włochy na południu. W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach głównie w północno-wschodniej części kraju oraz nad dolną Wisłą, w południowo-wschodniej części Niziny Mazowiecko-Podlaskiej oraz na Lubelszczyźnie. | Występuje w Europie od Finlandii na północy po Włochy na południu. W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach głównie w północno-wschodniej części kraju oraz nad dolną Wisłą, w południowo-wschodniej części Niziny Mazowiecko-Podlaskiej oraz na Lubelszczyźnie. | ||
| Linia 31: | Linia 32: | ||
Preferuje świeże gleby mineralne, najczęściej można ją spotkać w borach mieszanych, acydofilnych dąbrowach oraz w borach sosnowych, rzadziej występuje również w grądach, buczynie pomorskiej i świetlistej dąbrowie. | Preferuje świeże gleby mineralne, najczęściej można ją spotkać w borach mieszanych, acydofilnych dąbrowach oraz w borach sosnowych, rzadziej występuje również w grądach, buczynie pomorskiej i świetlistej dąbrowie. | ||
| − | + | W [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]] odnotowano jej występowanie w [[Rezerwat Piekiełko |rezerwacie Piekiełko]]. | |
<br/> | <br/> | ||
== Wartość użytkowa == | == Wartość użytkowa == | ||
| − | Turówka leśna, podobnie jak turówka wonna (''Hierochloë odorata'' (L.) P. Beauv.), to roślina | + | Turówka leśna, podobnie jak turówka wonna (''Hierochloë odorata'' (L.) P. Beauv.), to roślina wydzielająca podczas wysychania intensywny zapach kumaryny (turówka leśna zawiera mniej kumaryny, przez co pachnie mniej intensywnie). Oba gatunki od dawna wykorzystywane są w przemyśle spirytusowym do produkcji smakowych wódek i likierów, w przemyśle kosmetycznym jako dodatek zapachowy do perfum i kremów. Ze względu na właściwości lecznicze znajduje zastosowanie także w przemyśle farmaceutycznym. Pozyskiwanie w tym celu roślin z ich stanowisk naturalnych powoduje zubożanie lub całkowity zanik niektórych stanowisk, stąd też turówka leśna podlega w Polsce częściowej ochronie gatunkowej. Umieszczono ją na czerwonej liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | Zwyczajowa nazwa turówki leśnej (jak również turówki wonnej) to żubrówka. Żubrówka nie jest jednak pokarmem [[żubr|żubrów]], a nazwę tę | + | Zwyczajowa nazwa turówki leśnej (jak również turówki wonnej) to żubrówka. Żubrówka nie jest jednak pokarmem [[żubr|żubrów]], a nazwę tę byliny zawdzięczają wyłącznie pochodzeniu z "żubrowej puszczy". Chociaż zasadniczym elementem diety żubrów są trawy, to należą one do innych rodzajów (np. trzcinnik). Pożywienie żubra stanowi ponad 370 gatunków roślin, spośród których poza trawami do najchętniej wybieranych należą: [[podagrycznik]], pokrzywa zwyczajna, [[jaskier kosmaty]] i [[ostrożeń warzywny]]. Ponadto żubry bardzo chętnie zjadają żołędzie i owoce buka. Wiosną, kiedy jeszcze nie są widoczne młode pędy roślin, zwierzęta te zjadają korę i gałązki drzew liściastych. |
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| Linia 48: | Linia 50: | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]][[Kategoria: Powiat nowomiejski]] [[Kategoria: Grodziczno (gmina wiejska)]] |
Aktualna wersja na dzień 12:20, 12 mar 2015
| Turówka leśna | |
| | |
| Hierochloë australis | |
| (Schrad.) Roem. & Schult. | |
 Turówka leśna (po prawej). Autor: Johann Georg Sturm. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | wiechlinowce |
| Rodzina | wiechlinowate |
| Rodzaj | turówka |
| Gatunek | turówka leśna |
| Synonimy | |
| Hierochloë australis Roem. & Schult. | |
Turówka leśna (Hierochloë australis [Schrad.] Roem. & Schult.) – gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Zwyczajowo zwana żubrówką.
Spis treści
Morfologia
Luźnokępkowa bylina z podziemnymi, krótkimi rozłogami, osiągająca wysokość 30–60 (maksymalnie 80) cm. Liście do 6 mm szerokości, górne zazwyczaj bezblaszkowe. Źdźbło cienkie, wyprostowane. Kłoski zebrane w luźny kwiatostan typu wiecha, w liczbie od 20 do 35, 3-kwiatowe; najwyższy kwiat w kłosku obupłciowy, pozostałe męskie. Plewka dolna jednego z nich zakończona skręconą i zgiętą osią gałązki pod kłoskami owłosioną; plewy obejmują cały kłosek, są tępe i błoniaste.
Okres kwitnienia przypada na kwiecień i maj. Turówka wydaje owoc typu ziarniak.
Rozmieszczenie i ekologia
Występuje w Europie od Finlandii na północy po Włochy na południu. W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach głównie w północno-wschodniej części kraju oraz nad dolną Wisłą, w południowo-wschodniej części Niziny Mazowiecko-Podlaskiej oraz na Lubelszczyźnie.
Preferuje świeże gleby mineralne, najczęściej można ją spotkać w borach mieszanych, acydofilnych dąbrowach oraz w borach sosnowych, rzadziej występuje również w grądach, buczynie pomorskiej i świetlistej dąbrowie.
W województwie warmińsko-mazurskim odnotowano jej występowanie w rezerwacie Piekiełko.
Wartość użytkowa
Turówka leśna, podobnie jak turówka wonna (Hierochloë odorata (L.) P. Beauv.), to roślina wydzielająca podczas wysychania intensywny zapach kumaryny (turówka leśna zawiera mniej kumaryny, przez co pachnie mniej intensywnie). Oba gatunki od dawna wykorzystywane są w przemyśle spirytusowym do produkcji smakowych wódek i likierów, w przemyśle kosmetycznym jako dodatek zapachowy do perfum i kremów. Ze względu na właściwości lecznicze znajduje zastosowanie także w przemyśle farmaceutycznym. Pozyskiwanie w tym celu roślin z ich stanowisk naturalnych powoduje zubożanie lub całkowity zanik niektórych stanowisk, stąd też turówka leśna podlega w Polsce częściowej ochronie gatunkowej. Umieszczono ją na czerwonej liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V).
Ciekawostki
Zwyczajowa nazwa turówki leśnej (jak również turówki wonnej) to żubrówka. Żubrówka nie jest jednak pokarmem żubrów, a nazwę tę byliny zawdzięczają wyłącznie pochodzeniu z "żubrowej puszczy". Chociaż zasadniczym elementem diety żubrów są trawy, to należą one do innych rodzajów (np. trzcinnik). Pożywienie żubra stanowi ponad 370 gatunków roślin, spośród których poza trawami do najchętniej wybieranych należą: podagrycznik, pokrzywa zwyczajna, jaskier kosmaty i ostrożeń warzywny. Ponadto żubry bardzo chętnie zjadają żołędzie i owoce buka. Wiosną, kiedy jeszcze nie są widoczne młode pędy roślin, zwierzęta te zjadają korę i gałązki drzew liściastych.
Zobacz też
jezioro.com.pl [25.05.2014]
pl.wikipedia.org, turówka leśna [25.05.2014]
zubry.com.pl [25.05.2014]
Bibliografia
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
