Brodaczka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Plecha: merytoryczna) |
|||
| (Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Roślina infobox | {{Roślina infobox | ||
|Nazwa rośliny = Brodaczka | |Nazwa rośliny = Brodaczka | ||
| − | |Nazwa łacińska = Usnea | + | |Nazwa łacińska = Usnea |
|L = Dill. ex Adans. | |L = Dill. ex Adans. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = brodaczka.jpg | |grafika = brodaczka.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Brodaczka.<br>Fot. Dariusz Kubiak. |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
|Królestwo = grzyby | |Królestwo = grzyby | ||
| + | |Podkrólestwo = | ||
|Gromada = grzyby workowe | |Gromada = grzyby workowe | ||
|Klasa = miseczniaki (Lecanoromycetes) | |Klasa = miseczniaki (Lecanoromycetes) | ||
|Rząd = misecznicowce | |Rząd = misecznicowce | ||
| − | |Rodzina = brodaczka | + | |Rodzina = tarczownicowate |
| + | |Rodzaj = brodaczka | ||
|Gatunek = | |Gatunek = | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| + | '''Brodaczka''' (''Usnea'' Dill. ex Adans.) – rodzaj zlichenizowanych grzybów workowych (porostów) z rodziny tarczownicowatych (''Parmeliaceae''), rzędu misecznicowców (''Lecanorales''). | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | [[Plik:usnea subfloridana.jpg|thumb|right|290px|Brodaczka kędzierzawa.<br>Fot. Dariusz Kubiak. | ||
| + | ]] | ||
| + | == Plecha == | ||
| + | Plecha jest krzaczkowata, zwisająca lub odstająca od podłoża, złożona z obłych, zwykle rozgałęzionych gałązek. W środku gałązek znajduje się rdzeń (walec osiowy), bardzo elastyczny i odporny na zerwanie. Na świecie znanych jest około 860 gatunków brodaczki, w Polsce stwierdzono około 50. Do najczęściej spotykanych obecnie w Polsce gatunków można zaliczyć: brodaczkę zwyczajną ''Usnea dasopoga'', brodaczkę kępkową ''U. hirta'' i brodaczkę kędzierzawą ''U. subfloridana''. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rozmieszczenie i ekologia == | |
| − | + | Brodaczki rosną przede wszystkim na korze drzew jako epifity. Wyjątkowo spotyka się niektóre gatunki na martwym drewnie. Charakterystycznym dla tych organizmów siedliskiem są różnego typu lasy. Niektóre gatunki wykazują szczególne przywiązanie do starych lasów o charakterze naturalnym (relikty puszczańskie). | |
| − | |||
| − | |||
| − | == | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zagrożenia== | |
| − | + | Brodaczki to porosty wyjątkowo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza, ginące w całej Europie. Wszystkie gatunki z rodzaju brodaczka ''Usnea'' objęte są w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Są porostami zagrożonymi wymarciem, poszczególnym gatunkom przypisano jednak różne kategorie zagrożenia. Duża część spośród gatunków podanych z Polski już prawdopodobnie wyginęła (kategoria Ex na czerwonej liście). Gatunki z tego rodzaju odgrywają ważną rolę w bioindykacji i monitoringu środowiska. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Brodaczki | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Ciekawostki == | ||
| + | Za największy (najdłuższy) porost świata uznaje się niekiedy brodaczkę najdłuższą ''Usnea longissima'', która osiąga do 10 m długości. Gatunek ten rósł w przeszłości także w Polsce: w Karpatach, Puszczy Białowieskiej i [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]]. | ||
| − | + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] stwierdzono dotychczas występowanie dziewięciu gatunków z tego rodzaju, notowania niektórych taksonów (np. ''Usnea longissima'') mają niestety charakter historyczny. Od dawna bowiem nie potwierdzono ich występowania w regionie. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zobacz też == | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Usnea pl.wikipedia.org, Usnea] [20.04.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.mycobank.org/BioloMICS.aspx?Table=Mycobank&Rec=98848&Fields=All mycobank.org] [20.04.2014] | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Cieśliński Stanisław, Czyżewska Krystyna, Fabiszewski Jerzy, ''Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 71–89.<br/> | |
| − | + | Cieśliński Stanisław, Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce Północno-Wschodniej, "Phytocoenosis. Supplementum Cartographiae Geobotanicae" 2003, vol. 15.<br/> | |
| − | + | Czyżewska Krystyna, Cieśliński Stanisław, ''Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce'', "Monographiae Botanicae" 2003, z. 91, s. 223–239.<br/> | |
| − | + | Fałtynowicz Wiesław, ''Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów'', Warszawa, 2012. | |
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | [[Kategoria: Przyroda]] | ||
| − | + | [[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]] | |
Aktualna wersja na dzień 21:09, 24 lis 2017
| Brodaczka | |
| | |
| Usnea | |
| Dill. ex Adans. | |
 Brodaczka. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby workowe |
| Klasa | miseczniaki (Lecanoromycetes) |
| Rząd | misecznicowce |
| Rodzina | tarczownicowate |
| Rodzaj | brodaczka |
| Synonimy | |
Brodaczka (Usnea Dill. ex Adans.) – rodzaj zlichenizowanych grzybów workowych (porostów) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).
Spis treści
Plecha
Plecha jest krzaczkowata, zwisająca lub odstająca od podłoża, złożona z obłych, zwykle rozgałęzionych gałązek. W środku gałązek znajduje się rdzeń (walec osiowy), bardzo elastyczny i odporny na zerwanie. Na świecie znanych jest około 860 gatunków brodaczki, w Polsce stwierdzono około 50. Do najczęściej spotykanych obecnie w Polsce gatunków można zaliczyć: brodaczkę zwyczajną Usnea dasopoga, brodaczkę kępkową U. hirta i brodaczkę kędzierzawą U. subfloridana.
Rozmieszczenie i ekologia
Brodaczki rosną przede wszystkim na korze drzew jako epifity. Wyjątkowo spotyka się niektóre gatunki na martwym drewnie. Charakterystycznym dla tych organizmów siedliskiem są różnego typu lasy. Niektóre gatunki wykazują szczególne przywiązanie do starych lasów o charakterze naturalnym (relikty puszczańskie).
Zagrożenia
Brodaczki to porosty wyjątkowo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza, ginące w całej Europie. Wszystkie gatunki z rodzaju brodaczka Usnea objęte są w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Są porostami zagrożonymi wymarciem, poszczególnym gatunkom przypisano jednak różne kategorie zagrożenia. Duża część spośród gatunków podanych z Polski już prawdopodobnie wyginęła (kategoria Ex na czerwonej liście). Gatunki z tego rodzaju odgrywają ważną rolę w bioindykacji i monitoringu środowiska.
Ciekawostki
Za największy (najdłuższy) porost świata uznaje się niekiedy brodaczkę najdłuższą Usnea longissima, która osiąga do 10 m długości. Gatunek ten rósł w przeszłości także w Polsce: w Karpatach, Puszczy Białowieskiej i Puszczy Boreckiej.
Na Warmii i Mazurach stwierdzono dotychczas występowanie dziewięciu gatunków z tego rodzaju, notowania niektórych taksonów (np. Usnea longissima) mają niestety charakter historyczny. Od dawna bowiem nie potwierdzono ich występowania w regionie.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Usnea [20.04.2014]
mycobank.org [20.04.2014]
Bibliografia
Cieśliński Stanisław, Czyżewska Krystyna, Fabiszewski Jerzy, Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 71–89.
Cieśliński Stanisław, Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce Północno-Wschodniej, "Phytocoenosis. Supplementum Cartographiae Geobotanicae" 2003, vol. 15.
Czyżewska Krystyna, Cieśliński Stanisław, Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce, "Monographiae Botanicae" 2003, z. 91, s. 223–239.
Fałtynowicz Wiesław, Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów, Warszawa, 2012.
