Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|Nazwa_instytucji = '''Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie''' | |Nazwa_instytucji = '''Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie''' | ||
|Grafika = piasutno.jpg | |Grafika = piasutno.jpg | ||
| − | |Opis_grafiki = Budynek szkoły polskiej w Piasutnie | + | |Opis_grafiki = Budynek dawnej szkoły polskiej w Piasutnie.<br>Źródło: [http://piasutno.w.interia.pl/Lanc.htm www.piasutno.w.interia.pl] [23.03.2014] |
| − | |Data_założenia = 13 | + | |Data_założenia = 13 kwietnia 1931 r. |
|Poziom_szkoły = podstawowy | |Poziom_szkoły = podstawowy | ||
|Adres = Piasutno | |Adres = Piasutno | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1931 r. i działała do 1932 r. | + | ''' Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1931 r. i działała do 1932 r. Kierownictwo w szkole pełnił [[Jerzy Lanc]]. Była to pierwsza i jedyna szkoła polska na Mazurach.<br/><br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Ewangelicka szkoła polska w Piasutnie powstała 13 kwietnia 1931 r. Organizatorem szkoły był [[Jan Boenigk|Jan Boenigk]], kierownik | + | Ewangelicka szkoła polska w Piasutnie powstała 13 kwietnia 1931 r. Organizatorem szkoły był [[lkwim:Jan Boenigk|Jan Boenigk]], kierownik [[Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię|Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię]], który został mianowany komisarzem Komisariatu Szkolnego z siedzibą w Szczytnie. Boenigk przyczynił się do powstania 23 lutego 1931 r. w Szczytnie Komisji Szkolnej na Mazury, która zajmowała się sprawą otwarcia szkół polskich. Wraz z [[Walenty Habant|Walentym Habantem]] i [[Franciszek Barcz |Franciszkiem Barczem]] chodził po wsiach mazurskich i wzywał do składania wniosków o otwarcie szkół polskich. Staraniem członków Komisji podjęto decyzję o uruchomieniu szkoły polskiej w Piasutnie. Na ten cel wynajęto lokal u Wilhelminy Lumowej na Łęgu. |
| − | 10 kwietnia 1931 r. przyjechał | + | 10 kwietnia 1931 r. przyjechał do Piasutna nauczyciel Jerzy Lanc. Na uroczyste otwarcie szkoły przybył prezes [[Związek Towarzystw Szkolnych w Niemczech|Związku Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech]] i poseł na sejm pruski [[Jan Baczewski]] oraz Jan Boenigk. Zajęcia rozpoczęły się z dwojgiem dzieci, gdyż Mazurzy bali się posyłać dzieci do polskiej szkoły w obawie przed sankcjami gospodarczymi nakładanymi przez Niemców. Nie zniechęciło to Jerzego Lanca, który jako zaangażowany społecznik zjednał sobie miejscową ludność mazurską. |
| − | Szkoła stała się ośrodkiem życia wiejskiego. | + | Szkoła stała się ośrodkiem życia wiejskiego. Wieczorami w izbie mieszkalnej Lanca zbierali się gospodarze wraz dziećmi, radzili się, rozmawiali, słuchali radia. Lanc był pod stałą obserwacją władz niemieckich. Często wizytował go radca szkolny i inspektor. Do Lanca przyjeżdżali handlarze, proponując mu nabycie rozmaitych przedmiotów (np. aparatu fotograficznego i lunety). Nauczyciel był też obiektem stałych napaści prasy szowinistycznej w Szczytnie i Olsztynie. |
| + | |||
| + | Lanc zmarł 1 marca 1932 r. Przyczyn śmierci i jej okoliczności nie ustalono. Zwłoki Lanca przewieziono do Polski. Pochowano go w Szklarce, gdzie poprzednio pracował. Po tym wydarzeniu szkołę polską w Piasutnie zamknięto. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 20: | Linia 22: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Kadra pedagogiczna == | == Kadra pedagogiczna == | ||
| − | Pierwszym kierownikiem i nauczycielem szkoły | + | Pierwszym kierownikiem i nauczycielem szkoły był Jerzy Lanc, który został sprowadzony do pracy w polskim szkolnictwie na Mazurach ze Śląska Cieszyńskiego. Wcześniej pracował w szkole powszechnej w Szklarce Śląskiej, gdzie założył klub sportowy i kółko rolnicze. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Osiągnięcia == | == Osiągnięcia == | ||
| − | Istnienie szkoły polskiej w Piasutnie i działalność | + | Istnienie szkoły polskiej w Piasutnie i działalność Lanca przyczyniły się do poprawy świadomości narodowej Mazurów. Możliwość rozmowy w języku polskim dawała im poczucie przynależności do Polski. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Uczniowie == | == Uczniowie == | ||
Frekwencja uczniów w szkole była słaba. W kwietniu 1931 r. do szkoły uczęszczało dwoje dzieci. W maju 1931 r. było ich pięcioro. Jednak ze względu na groźby strony niemieckiej rodzice wycofywali dzieci ze szkoły polskiej. Ostatecznie nauczyciel uczył jedno dziecko – dziewczynkę. | Frekwencja uczniów w szkole była słaba. W kwietniu 1931 r. do szkoły uczęszczało dwoje dzieci. W maju 1931 r. było ich pięcioro. Jednak ze względu na groźby strony niemieckiej rodzice wycofywali dzieci ze szkoły polskiej. Ostatecznie nauczyciel uczył jedno dziecko – dziewczynkę. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Kamień pamiątkowy == | == Kamień pamiątkowy == | ||
| − | |||
We wsi Piasutno stoi kamień poświęcony pamięci Jerzego Lanca. Na kamieniu widnieje napis: | We wsi Piasutno stoi kamień poświęcony pamięci Jerzego Lanca. Na kamieniu widnieje napis: | ||
| Linia 43: | Linia 37: | ||
uczył i zmarł | uczył i zmarł | ||
| − | + | 1931–1932 | |
Jerzy Lanc". | Jerzy Lanc". | ||
| + | <br/> | ||
| + | == Ciekawostki == | ||
| + | Postać Jerzego Lanca została opisana przez Melchiora Wańkowicza w książce ''Na tropach Smętka''. Autor nazwał Lanca "zielonym chłopakiem", po pierwsze dlatego, że Lanc uwielbiał bliski kontakt z przyrodą, piesze wędrówki po okolicy oraz sport, po drugie, Lanc był ufny, otwarty na ludzi i nowe środowisko, zbyt optymistycznie patrzący na dalsze funkcjonowanie szkoły polskiej na Mazurach. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Filipkowski Tadeusz, ''Oświata na Warmii i Mazurach w latach | + | Filipkowski Tadeusz, ''Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945–1960'', Warszawa 1978. |
| − | Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, ''Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach | + | Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, ''Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939'', Olsztyn 1980. |
| − | ''Szczytno Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962. | + | ''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', praca zbiorowa pod red. Jałoszyńskiego Jana, Olsztyn 1962. |
[http://mojemazury.pl/o-miejscowosci/85234/Piasutno mojemazury.pl] [23.03.2014] | [http://mojemazury.pl/o-miejscowosci/85234/Piasutno mojemazury.pl] [23.03.2014] | ||
| − | [[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły | + | [[Kategoria: Szkolnictwo]] |
| + | |||
| + | [[Kategoria: Szkoły podstawowe]] | ||
| + | [[Kategoria: Powiat szczycieński]] | ||
| + | [[Kategoria: Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński)]] | ||
| + | [[Kategoria: 1919-1944]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:45, 25 lut 2015
| Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie | |
| | |
![Budynek dawnej szkoły polskiej w Piasutnie.Źródło: www.piasutno.w.interia.pl [23.03.2014]](/index.php/Plik:Piasutno.jpg) Budynek dawnej szkoły polskiej w Piasutnie.
Źródło: www.piasutno.w.interia.pl [23.03.2014] | |
| Data założenia: | 13 kwietnia 1931 r. |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Piasutno |
Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1931 r. i działała do 1932 r. Kierownictwo w szkole pełnił Jerzy Lanc. Była to pierwsza i jedyna szkoła polska na Mazurach.
Spis treści
Historia
Ewangelicka szkoła polska w Piasutnie powstała 13 kwietnia 1931 r. Organizatorem szkoły był Jan Boenigk, kierownik Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię, który został mianowany komisarzem Komisariatu Szkolnego z siedzibą w Szczytnie. Boenigk przyczynił się do powstania 23 lutego 1931 r. w Szczytnie Komisji Szkolnej na Mazury, która zajmowała się sprawą otwarcia szkół polskich. Wraz z Walentym Habantem i Franciszkiem Barczem chodził po wsiach mazurskich i wzywał do składania wniosków o otwarcie szkół polskich. Staraniem członków Komisji podjęto decyzję o uruchomieniu szkoły polskiej w Piasutnie. Na ten cel wynajęto lokal u Wilhelminy Lumowej na Łęgu.
10 kwietnia 1931 r. przyjechał do Piasutna nauczyciel Jerzy Lanc. Na uroczyste otwarcie szkoły przybył prezes Związku Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech i poseł na sejm pruski Jan Baczewski oraz Jan Boenigk. Zajęcia rozpoczęły się z dwojgiem dzieci, gdyż Mazurzy bali się posyłać dzieci do polskiej szkoły w obawie przed sankcjami gospodarczymi nakładanymi przez Niemców. Nie zniechęciło to Jerzego Lanca, który jako zaangażowany społecznik zjednał sobie miejscową ludność mazurską.
Szkoła stała się ośrodkiem życia wiejskiego. Wieczorami w izbie mieszkalnej Lanca zbierali się gospodarze wraz dziećmi, radzili się, rozmawiali, słuchali radia. Lanc był pod stałą obserwacją władz niemieckich. Często wizytował go radca szkolny i inspektor. Do Lanca przyjeżdżali handlarze, proponując mu nabycie rozmaitych przedmiotów (np. aparatu fotograficznego i lunety). Nauczyciel był też obiektem stałych napaści prasy szowinistycznej w Szczytnie i Olsztynie.
Lanc zmarł 1 marca 1932 r. Przyczyn śmierci i jej okoliczności nie ustalono. Zwłoki Lanca przewieziono do Polski. Pochowano go w Szklarce, gdzie poprzednio pracował. Po tym wydarzeniu szkołę polską w Piasutnie zamknięto.
Cele i zadania
Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.
Kadra pedagogiczna
Pierwszym kierownikiem i nauczycielem szkoły był Jerzy Lanc, który został sprowadzony do pracy w polskim szkolnictwie na Mazurach ze Śląska Cieszyńskiego. Wcześniej pracował w szkole powszechnej w Szklarce Śląskiej, gdzie założył klub sportowy i kółko rolnicze.
Osiągnięcia
Istnienie szkoły polskiej w Piasutnie i działalność Lanca przyczyniły się do poprawy świadomości narodowej Mazurów. Możliwość rozmowy w języku polskim dawała im poczucie przynależności do Polski.
Uczniowie
Frekwencja uczniów w szkole była słaba. W kwietniu 1931 r. do szkoły uczęszczało dwoje dzieci. W maju 1931 r. było ich pięcioro. Jednak ze względu na groźby strony niemieckiej rodzice wycofywali dzieci ze szkoły polskiej. Ostatecznie nauczyciel uczył jedno dziecko – dziewczynkę.
Kamień pamiątkowy
We wsi Piasutno stoi kamień poświęcony pamięci Jerzego Lanca. Na kamieniu widnieje napis:
"W tym domu
uczył i zmarł
1931–1932
Jerzy Lanc".
Ciekawostki
Postać Jerzego Lanca została opisana przez Melchiora Wańkowicza w książce Na tropach Smętka. Autor nazwał Lanca "zielonym chłopakiem", po pierwsze dlatego, że Lanc uwielbiał bliski kontakt z przyrodą, piesze wędrówki po okolicy oraz sport, po drugie, Lanc był ufny, otwarty na ludzi i nowe środowisko, zbyt optymistycznie patrzący na dalsze funkcjonowanie szkoły polskiej na Mazurach.
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945–1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939, Olsztyn 1980.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, praca zbiorowa pod red. Jałoszyńskiego Jana, Olsztyn 1962.
mojemazury.pl [23.03.2014]
