Kirkut żydowski w Szczytnie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk") |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | ''' Kirkut żydowski w Szczytnie''' – kirkut żydowski w Szczytnie, datowany na 1815 r., [[Powiat szczycieński | powiat szczycieński]], [[Szczytno (gmina wiejska)| gmina Szczytno]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| + | [[Plik:sz1.jpg|thumb|right|290px|Kirkut żydowski w Szczytnie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]] | ||
| + | [[Plik:sz2.jpg|thumb|right|290px|Kirkut żydowski w Szczytnie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]] | ||
| + | [[Plik:sz3.jpg|thumb|right|290px|Kirkut żydowski w Szczytnie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk | ||
| + | ]] | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | + | Kirkut żydowski w [[Szczytno|Szczytnie]] znajduje się przy ul. Łomżyńskiej. | |
| − | |||
| − | |||
| − | Kirkut żydowski w [[Szczytno|Szczytnie]] | ||
<br/> | <br/> | ||
== Opis == | == Opis == | ||
| − | W opracowaniach dotyczących dziejów Żydów podkreśla się, | + | W opracowaniach dotyczących dziejów Żydów podkreśla się, iż szczycieński cmentarz należy on do najlepiej zachowanych na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]]. Potwierdzać to może liczba zachowanych macew i ich stan. Fakt, iż kirkut jest także najstarszym w regionie potwierdza najstarsza zachowana macewa, pochodząca z 1833 r. Na cmentarzu chowano ludzi w latach 1815-1937. Ostatni znany pochówek odbył się pod koniec lat 30. XX w. |
| − | + | ||
| − | + | W 1815 r. tutejsi Żydzi za 20 talarów zakupili działkę za miastem, za którą mieli płacić czynsz w wysokości 60 srebrnych groszy. Grzebano tutaj zmarłych zarówno z terenu miasta, jak i całego powiatu szczycieńskiego. Do końca XIX w. macewy miały najczęściej formy pionowych tablic wykonanych z piaskowca, marmuru lub rzadziej z granitu, często zwieńczonych ozdobnymi szczytami. W wielu przypadkach towarzyszyły im tumby. Nagrobki były wykonywane najczęściej w lokalnych zakładach kamieniarskich, ale również sprowadzano je m.in. z [[Olsztyn|Olsztyna]] i [[Bydgoszcz|Bydgoszczy]]. Niektóre z nich były zdobione płaskorzeźbionymi symbolami religijnymi, związanymi z rodowym i etnicznym pochodzeniem zmarłych. Inskrypcje zamieszczano najczęściej równolegle w języku hebrajskim i niemieckim, choć zdarzają się napisy tylko w jednym z języków. | |
| − | Współcześnie cmentarz żydowski w Szczytnie zajmuje powierzchnię 0,16 ha i jest nieogrodzony. Pomimo dewastacji | + | |
| + | Współcześnie cmentarz żydowski w Szczytnie zajmuje powierzchnię 0,16 ha i jest nieogrodzony. Pomimo dewastacji w czasach III Rzeszy i PRL, w 2005 r. naliczono 70 macew, w 2007 r. było ich 50. Obecnie jest ich jeszcze mniej. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | A. Kossert, ''Die jüdische Gemeinde Ortelsburg. Ein Beitrag zur Geschichte der Juden in Masuren'', [w:] ''Zur Geschichte und Kultur der Juden in Ost- und Westpreussen'', red. M. Brocke, M. Heitmann, H. Lordick, Hildesheim 2000. | + | A. Kossert, ''Die jüdische Gemeinde Ortelsburg. Ein Beitrag zur Geschichte der Juden in Masuren'', [w:] ''Zur Geschichte und Kultur der Juden in Ost- und Westpreussen'', red. M. Brocke, M. Heitmann, H. Lordick, Hildesheim 2000.<br> |
| − | + | A. Kossert, ''Z dziejów gminy żydowskiej w Szczytnie'', [w:] ''Powiat Szczycieński. Przeszłość – współczesność'', red. G. Jasiński, Z. Kudrzycki, A. Misiuk, Szczytno 2006.<br> | |
| − | A. Kossert, ''Z dziejów gminy żydowskiej w Szczytnie'', [w:] ''Powiat Szczycieński. Przeszłość – współczesność'', red. G. Jasiński, Z. Kudrzycki, A. Misiuk, Szczytno 2006. | + | G. Świderski, ''Symbolika płaskorzeźb na cmentarzu żydowskim w Szczytnie'', „Rocznik Mazurski”, t. 10, 2006.<br> |
| − | + | G. Świderski, ''Autorstwo macew z cmentarza żydowskiego w Szczytnie'', „Rocznik Mazurski”, t. 11, 2007.<br> | |
| − | G. Świderski, ''Symbolika płaskorzeźb na cmentarzu żydowskim w Szczytnie'', „Rocznik Mazurski”, t. 10, 2006. | ||
| − | |||
| − | G. Świderski, ''Autorstwo macew z cmentarza żydowskiego w Szczytnie'', „Rocznik Mazurski”, t. 11, 2007. | ||
| − | |||
W. Knercer, ''Cmentarze żydowskie na terenie województwa olsztyńskiego. Historia, stan obecny'', [w:] ''Cmentarze żydowskie'', „Studia z dziejów kultury żydowskiej w Polsce”, t. 2, red. J. Woronczak, Wrocław 1995. | W. Knercer, ''Cmentarze żydowskie na terenie województwa olsztyńskiego. Historia, stan obecny'', [w:] ''Cmentarze żydowskie'', „Studia z dziejów kultury żydowskiej w Polsce”, t. 2, red. J. Woronczak, Wrocław 1995. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Turystyka | + | [[Kategoria: Turystyka]] [[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria:Cmentarze zabytkowe]][[Kategoria: Szczytno]][[Kategoria: powiat szczycieński ]] |
<br/> | <br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 07:54, 25 mar 2015
Kirkut żydowski w Szczytnie – kirkut żydowski w Szczytnie, datowany na 1815 r., powiat szczycieński, gmina Szczytno.
Położenie
Kirkut żydowski w Szczytnie znajduje się przy ul. Łomżyńskiej.
Opis
W opracowaniach dotyczących dziejów Żydów podkreśla się, iż szczycieński cmentarz należy on do najlepiej zachowanych na Warmii i Mazurach. Potwierdzać to może liczba zachowanych macew i ich stan. Fakt, iż kirkut jest także najstarszym w regionie potwierdza najstarsza zachowana macewa, pochodząca z 1833 r. Na cmentarzu chowano ludzi w latach 1815-1937. Ostatni znany pochówek odbył się pod koniec lat 30. XX w.
W 1815 r. tutejsi Żydzi za 20 talarów zakupili działkę za miastem, za którą mieli płacić czynsz w wysokości 60 srebrnych groszy. Grzebano tutaj zmarłych zarówno z terenu miasta, jak i całego powiatu szczycieńskiego. Do końca XIX w. macewy miały najczęściej formy pionowych tablic wykonanych z piaskowca, marmuru lub rzadziej z granitu, często zwieńczonych ozdobnymi szczytami. W wielu przypadkach towarzyszyły im tumby. Nagrobki były wykonywane najczęściej w lokalnych zakładach kamieniarskich, ale również sprowadzano je m.in. z Olsztyna i Bydgoszczy. Niektóre z nich były zdobione płaskorzeźbionymi symbolami religijnymi, związanymi z rodowym i etnicznym pochodzeniem zmarłych. Inskrypcje zamieszczano najczęściej równolegle w języku hebrajskim i niemieckim, choć zdarzają się napisy tylko w jednym z języków.
Współcześnie cmentarz żydowski w Szczytnie zajmuje powierzchnię 0,16 ha i jest nieogrodzony. Pomimo dewastacji w czasach III Rzeszy i PRL, w 2005 r. naliczono 70 macew, w 2007 r. było ich 50. Obecnie jest ich jeszcze mniej.
Bibliografia
A. Kossert, Die jüdische Gemeinde Ortelsburg. Ein Beitrag zur Geschichte der Juden in Masuren, [w:] Zur Geschichte und Kultur der Juden in Ost- und Westpreussen, red. M. Brocke, M. Heitmann, H. Lordick, Hildesheim 2000.
A. Kossert, Z dziejów gminy żydowskiej w Szczytnie, [w:] Powiat Szczycieński. Przeszłość – współczesność, red. G. Jasiński, Z. Kudrzycki, A. Misiuk, Szczytno 2006.
G. Świderski, Symbolika płaskorzeźb na cmentarzu żydowskim w Szczytnie, „Rocznik Mazurski”, t. 10, 2006.
G. Świderski, Autorstwo macew z cmentarza żydowskiego w Szczytnie, „Rocznik Mazurski”, t. 11, 2007.
W. Knercer, Cmentarze żydowskie na terenie województwa olsztyńskiego. Historia, stan obecny, [w:] Cmentarze żydowskie, „Studia z dziejów kultury żydowskiej w Polsce”, t. 2, red. J. Woronczak, Wrocław 1995.
