Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk") |
|||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | ''' Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu ''' – kościół rzymskokatolicki, datowany na 1763 r., [[Powiat iławski | powiat iławski]], [[Lubawa (gmina wiejska)| gmina Lubawa]]. | |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | + | [[Plik:ro2.jpg|thumb|right|250px|Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu. Fot. Stanisław Kuprjaniuk | |
| − | + | ]] | |
| − | + | [[Plik:ro1.jpg|right|thumb|250px|Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | + | Miejscowość [[Rożental]] powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV w. W źródłach pisanych z lat 1324-1349 występuje pod nazwą Rosental, Rosenthall. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego określenia "Dolina róż". | |
| − | Miejscowość [[Rożental]] powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV | ||
<br/> | <br/> | ||
== Opis == | == Opis == | ||
| − | Parafię | + | Parafię założył biskup chełmiński w XIV w. z obszaru wyłączonego z parafii [[Grabowo (gmina Lubawa)|Grabowo]]. Obecny kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu został wzniesiony w 1761 r., w konstrukcji zrębowej. Kościół był konsekrowany w 1763 r. przez biskupa [[Andrzej Baier|Andrzeja Baiera]]. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów budownictwa drewnianego na terenie [[Diecezja toruńska|diecezji toruńskiej]]. Barokowe wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVIII w., ale są też zabytki starsze z wcześniejszego kościoła, w tym gotyckie rzeźby (Matka Boża i cztery święte) z końca XV w., dwa późnogotyckie kielichy z początku XVI w. Ołtarze, główny i boczne, pochodzą z XVIII w., organy o zewnętrznej oprawie późnobarokowej z pierwszej połowy XVIII w., dwa barokowe feretrony, dwa konfesjonały oraz zespół ławek dla wiernych z XVIII w., dwa kielichy z patenami – manierystyczny z 1645 r. oraz późnobarokowy z 1726 r., pacyfikał z 1715 r., barokowa monstrancja z lat 1680-1690 i inne. |
| − | W 1895 | + | W 1895 r. proboszcz [[Kloka]] pomalował seledynową farbą olejną cały kościół, ściany i sufit. Po II wojnie światowej pracą duszpasterską w parafii kierował w latach 1958-1991 ksiądz [[Alfons Gajdus]]. W czasie remontu, który rozpoczął się w 1961 r., oczyszczono wnętrze z farby, odeskowano ołtarze i pozostałe zabytkowe wyposażenie, nowy dach pokryto gontem góralskim w miejsce dachówki, wzmocniono konstrukcję wieży i wciągnięto trzy dzwony. |
| − | + | ||
| − | + | W czasie remontu znaleziono w bocznym wejściu kościoła dwie tabliczki mosiężne, na których podano po łacinie następującą treść: "Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Wawrzyńca ufundowany 23 kwietnia 1761 przez Jego Ekscelencję Andrzeja Ignacego Broniewic Baiera biskupa Chełmińskiego i Pomezańskiego zbudowany za staraniem księdza Jakuba Jasielskiego kanonika katedry płockiej, a wówczas proboszcza w Rożentalu, remontowany w roku 1824 nakładem Jego Ekscelencji księdza biskupa Ignacego Stanisława Mathy, a za staraniem księdza Markiewicza ówczesnego proboszcza rożentalskiego". | |
| − | W czasie remontu znaleziono w bocznym | ||
| − | Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował cieśla [[Jan Sałacki]] | + | Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował pochodzący z Mroczna cieśla [[Jan Sałacki]]. Zegar pochodził z około 1850 r. Jako ciężarki miał zawieszone dwa 50 kilogramowe kamienie polne. Zegar ten dobrze wskazywał czas i bił o pełnych godzinach. Był on sprawny do 1910 r. Zegar został przekazany do [[Muzeum w Nowym Mieście Lubawskim]]. |
| − | Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery [[kapliczki]] drewniane. Pod koniec XIX | + | Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery [[kapliczki]] drewniane. Pod koniec XIX w. murarz Gejer zbudował mur z kamienia przy kościele. Wtedy zlikwidowano trzy kapliczki drewniane i postawiono murowane, które istnieją do dziś. Pozostała tylko jedna kapliczka drewniana. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.'' | + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.'' <br> |
| − | + | J. Falkowski, ''Ziemia Lubawska'', Toruń 2006.<br> | |
| − | J. Falkowski, ''Ziemia Lubawska'', Toruń 2006. | ||
| − | |||
Gajdus Alfons, ''Historia parafii w Rożentalu'', Pelplin 2002. | Gajdus Alfons, ''Historia parafii w Rożentalu'', Pelplin 2002. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: | + | [[Kategoria:Kościoły i kaplice]] |
| + | [[Kategoria:Turystyka]] [[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Lubawa (gmina wiejska)]][[Kategoria: powiat iławski ]] | ||
<br/> | <br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 08:03, 25 mar 2015
Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu – kościół rzymskokatolicki, datowany na 1763 r., powiat iławski, gmina Lubawa.
Położenie
Miejscowość Rożental powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV w. W źródłach pisanych z lat 1324-1349 występuje pod nazwą Rosental, Rosenthall. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego określenia "Dolina róż".
Opis
Parafię założył biskup chełmiński w XIV w. z obszaru wyłączonego z parafii Grabowo. Obecny kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu został wzniesiony w 1761 r., w konstrukcji zrębowej. Kościół był konsekrowany w 1763 r. przez biskupa Andrzeja Baiera. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów budownictwa drewnianego na terenie diecezji toruńskiej. Barokowe wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVIII w., ale są też zabytki starsze z wcześniejszego kościoła, w tym gotyckie rzeźby (Matka Boża i cztery święte) z końca XV w., dwa późnogotyckie kielichy z początku XVI w. Ołtarze, główny i boczne, pochodzą z XVIII w., organy o zewnętrznej oprawie późnobarokowej z pierwszej połowy XVIII w., dwa barokowe feretrony, dwa konfesjonały oraz zespół ławek dla wiernych z XVIII w., dwa kielichy z patenami – manierystyczny z 1645 r. oraz późnobarokowy z 1726 r., pacyfikał z 1715 r., barokowa monstrancja z lat 1680-1690 i inne.
W 1895 r. proboszcz Kloka pomalował seledynową farbą olejną cały kościół, ściany i sufit. Po II wojnie światowej pracą duszpasterską w parafii kierował w latach 1958-1991 ksiądz Alfons Gajdus. W czasie remontu, który rozpoczął się w 1961 r., oczyszczono wnętrze z farby, odeskowano ołtarze i pozostałe zabytkowe wyposażenie, nowy dach pokryto gontem góralskim w miejsce dachówki, wzmocniono konstrukcję wieży i wciągnięto trzy dzwony.
W czasie remontu znaleziono w bocznym wejściu kościoła dwie tabliczki mosiężne, na których podano po łacinie następującą treść: "Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Wawrzyńca ufundowany 23 kwietnia 1761 przez Jego Ekscelencję Andrzeja Ignacego Broniewic Baiera biskupa Chełmińskiego i Pomezańskiego zbudowany za staraniem księdza Jakuba Jasielskiego kanonika katedry płockiej, a wówczas proboszcza w Rożentalu, remontowany w roku 1824 nakładem Jego Ekscelencji księdza biskupa Ignacego Stanisława Mathy, a za staraniem księdza Markiewicza ówczesnego proboszcza rożentalskiego".
Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował pochodzący z Mroczna cieśla Jan Sałacki. Zegar pochodził z około 1850 r. Jako ciężarki miał zawieszone dwa 50 kilogramowe kamienie polne. Zegar ten dobrze wskazywał czas i bił o pełnych godzinach. Był on sprawny do 1910 r. Zegar został przekazany do Muzeum w Nowym Mieście Lubawskim.
Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery kapliczki drewniane. Pod koniec XIX w. murarz Gejer zbudował mur z kamienia przy kościele. Wtedy zlikwidowano trzy kapliczki drewniane i postawiono murowane, które istnieją do dziś. Pozostała tylko jedna kapliczka drewniana.
Bibliografia
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.
J. Falkowski, Ziemia Lubawska, Toruń 2006.
Gajdus Alfons, Historia parafii w Rożentalu, Pelplin 2002.
