Bractwo Opatrzności Bożej w Bartągu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zobacz też) |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria:Dzieje" na "Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur") |
||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | ''' Bractwo Opatrzności Bożej w Bartągu ''' | + | ''' Bractwo Opatrzności Bożej w Bartągu ''' – towarzystwo religijne utworzone w XVIII wieku. |
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
| − | W pierwszej połowie XVIII wieku [[Bartąg]] był obok [[Biskupiec|Biskupca]] miejscem działalności Bractwa Opatrzności Bożej. Bractwa te uległy jednak szybkiemu zanikowi. W przypadku Bartąga inicjatywę reaktywacji stowarzyszenia podjął ówczesny proboszcz [[Tomasz Grem]] (1746-1810) | + | W pierwszej połowie XVIII wieku [[Bartąg]] był obok [[Biskupiec|Biskupca]] miejscem działalności Bractwa Opatrzności Bożej. Bractwa te uległy jednak szybkiemu zanikowi. W przypadku Bartąga inicjatywę reaktywacji stowarzyszenia podjął ówczesny proboszcz [[Tomasz Grem]] (1746-1810). |
| − | + | Grem zasłynął jako aktywny i sprawny działacz propagujący ideę tworzenia szkół ludowych. Pomysł odtworzenia bractwa był kolejną próbą ożywienia życia społeczno-religijnego lokalnej ludności w ramach struktur miejscowej parafii. Bractwo miało być stowarzyszeniem dostępnym dla kobiet i mężczyzn, niezwiązanym z konkretną grupą zawodową. Stowarzyszenie miało się skupić na niesieniu pomocy osobom chorym i ubogim, wspieraniu wdów i sierot. | |
==Odpusty== | ==Odpusty== | ||
| − | 14 lutego 1780 roku papież Pius VI wydał dwa brewe | + | 14 lutego 1780 roku papież Pius VI wydał dwa brewe adresowane do ówczesnego biskupa warmińskiego [[lkwim: Ignacy Krasicki|Ignacego Krasickiego]]. Dokumenty dotyczyły odpustów, które papież oficjalnie nadawał Bractwu Opatrzności Bożej w Bartągu. Warunki ich otrzymania zostały niezwykle skrupulatnie opisane w brewe. Członkowie stowarzyszenia mogli otrzymać odpust cząstkowy lub zupełny. Ten pierwszy obowiązywał dokładnie przez 7 lat i 280 dni. Dotyczył członków Bractwa, którzy w miejscowym kościele [[lkwim:Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu|pw. św. Jana Ewangelisty]] pomodlą się w trakcie trwania mszy - modlitwa mogła się jednak odbyć również poza nabożeństwem. Odpust cząstkowy mógł także obowiązywać przez okres 60 dni - obejmował on wówczas członków stowarzyszenia którzy: |
*przyjmą w swoich domach ubogich, którym zapewnią wyżywienie i niezbędną opiekę | *przyjmą w swoich domach ubogich, którym zapewnią wyżywienie i niezbędną opiekę | ||
*pogodzą dwie skłócone ze sobą strony | *pogodzą dwie skłócone ze sobą strony | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
W sytuacji, kiedy członkowie Bractwa nie będą w stanie wypełnić wyżej wymienionych warunków, powinni na głos dzwonu odmówić pięciokrotnie modlitwę ''Ojcze Nasz'' i ''Zdrowaś Mario'' za zmarłych współbraci. Istniała jeszcze jedna możliwość, nastręczająca chyba najwięcej trudności; otóż członek Bractwa winien sprowadzić do drogę wiary i moralności grzesznika, ewentualnie szerzyć nauki kościelne wśród żyjących w niewiedzy. | W sytuacji, kiedy członkowie Bractwa nie będą w stanie wypełnić wyżej wymienionych warunków, powinni na głos dzwonu odmówić pięciokrotnie modlitwę ''Ojcze Nasz'' i ''Zdrowaś Mario'' za zmarłych współbraci. Istniała jeszcze jedna możliwość, nastręczająca chyba najwięcej trudności; otóż członek Bractwa winien sprowadzić do drogę wiary i moralności grzesznika, ewentualnie szerzyć nauki kościelne wśród żyjących w niewiedzy. | ||
| − | Odpust zupełny przyznawano natomiast każdej osobie, która zdecydowała się wstąpić w szeregi Bractwa Opatrzności Bożej, pod warunkiem przystąpienia do spowiedzi Komunii Świętej. Do odpustu zupełnego mieli również prawo wierni, którzy po przystąpieniu do spowiedzi i Komunii, modlili się w kościele pw. św. Jana Ewangelisty w dzień głównego święta Bractwa (dzień uroczystości, zgodnie z wolą papieża, miał zostać wyznaczony przez biskupa warmińskiego). | + | Odpust zupełny przyznawano natomiast każdej osobie, która zdecydowała się wstąpić w szeregi Bractwa Opatrzności Bożej, pod warunkiem przystąpienia do spowiedzi i Komunii Świętej. Do odpustu zupełnego mieli również prawo wierni, którzy po przystąpieniu do spowiedzi i Komunii, modlili się w kościele pw. św. Jana Ewangelisty w dzień głównego święta Bractwa (dzień uroczystości, zgodnie z wolą papieża, miał zostać wyznaczony przez biskupa warmińskiego). |
| − | |||
| − | |||
==Rozwój Bractwa Opatrzności Bożej== | ==Rozwój Bractwa Opatrzności Bożej== | ||
| − | W 1781 roku jako pierwszy do Bractwa wstąpił biskup sufragan [[Karol von Zehmen]]. Przystępowali do niego wierni z obszaru całej [[Warmia|Warmii]], trafiali się również członkowie pochodzący z Mazowsza i Królewca. W latach 1781-1797 liczba członków Bractwa wzrosła do 4 758 osób. | + | W 1781 roku jako pierwszy do Bractwa wstąpił biskup sufragan [[Karol von Zehmen]]. Przystępowali do niego wierni z obszaru całej [[Warmia|Warmii]], trafiali się również członkowie pochodzący z Mazowsza i [[Królewiec|Królewca]]. W latach 1781-1797 liczba członków Bractwa wzrosła do 4 758 osób. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Kolejna przerwa w działalności Bractwa nastąpiła w latach 1890-1913<ref>Ibidem, s. 179.</ref>. Najprawdopodobniej kolejni proboszczowie nie wykazywali zainteresowania podtrzymania tradycji stowarzyszenia. Bractwo zostało ponownie reaktywowane w 1917 roku przez ówczesnego proboszcza [[Otto Langkau|ks. Otto Langkaua]]. Kult Opatrzności Bożej wpłynął na rozwój ruchu pielgrzymkowego do Bartąga - [[Łosiery|łosierów]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Po zakończeniu II wojny światowej idea bractw religijnych nie miała szans utrzymania się w realiach Polski Ludowej. Jednak w 2001 roku ówczesny proboszcz parafii w Bartągu, ks. [[Eugeniusz Bartusik]], reaktywował Bractwo Opatrzności Bożej nawiązujące bezpośrednio do tradycji XVIII-wiecznego pierwowzoru. | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
*[[Bractwa warmińskie]] | *[[Bractwa warmińskie]] | ||
| + | *[[Kiermas]] | ||
| + | |||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. II, Olsztyn 2011.<br/> | ||
| + | Barczewski Walenty, ''Kiermasy na Warmii'', posł., noty i słowniczek Jan Chłosta, Olsztyn 2002.<br/> | ||
| + | Jasiński Janusz, ''Między Prusami a Polską. Rozprawy z dziejów Warmii i Mazur w XVIII-XX wieku'', Olsztyn 2003.<br/> | ||
| + | [http://parafiabartag.pl/| Parafia w Bartągu] [14.10.2014]<br/> | ||
| + | [http://opencaching.pl/viewcache.php?cacheid=29307|opencaching.pl, Tajemnice Bartąga] [14.10.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria:Dzieje]] [[Kategoria: 1701-1800]] [[Kategoria: | + | |
| + | [[Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur]] [[Kategoria: 1701-1800]] [[Kategoria: 1801-1918]] [[Kategoria: Stowarzyszenia]] [[Kategoria:Parafie rzymskokatolickie]] [[Kategoria: Stawiguda (gmina wiejska)]]<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 12:43, 16 wrz 2015
Bractwo Opatrzności Bożej w Bartągu – towarzystwo religijne utworzone w XVIII wieku.
Spis treści
Historia
W pierwszej połowie XVIII wieku Bartąg był obok Biskupca miejscem działalności Bractwa Opatrzności Bożej. Bractwa te uległy jednak szybkiemu zanikowi. W przypadku Bartąga inicjatywę reaktywacji stowarzyszenia podjął ówczesny proboszcz Tomasz Grem (1746-1810).
Grem zasłynął jako aktywny i sprawny działacz propagujący ideę tworzenia szkół ludowych. Pomysł odtworzenia bractwa był kolejną próbą ożywienia życia społeczno-religijnego lokalnej ludności w ramach struktur miejscowej parafii. Bractwo miało być stowarzyszeniem dostępnym dla kobiet i mężczyzn, niezwiązanym z konkretną grupą zawodową. Stowarzyszenie miało się skupić na niesieniu pomocy osobom chorym i ubogim, wspieraniu wdów i sierot.
Odpusty
14 lutego 1780 roku papież Pius VI wydał dwa brewe adresowane do ówczesnego biskupa warmińskiego Ignacego Krasickiego. Dokumenty dotyczyły odpustów, które papież oficjalnie nadawał Bractwu Opatrzności Bożej w Bartągu. Warunki ich otrzymania zostały niezwykle skrupulatnie opisane w brewe. Członkowie stowarzyszenia mogli otrzymać odpust cząstkowy lub zupełny. Ten pierwszy obowiązywał dokładnie przez 7 lat i 280 dni. Dotyczył członków Bractwa, którzy w miejscowym kościele pw. św. Jana Ewangelisty pomodlą się w trakcie trwania mszy - modlitwa mogła się jednak odbyć również poza nabożeństwem. Odpust cząstkowy mógł także obowiązywać przez okres 60 dni - obejmował on wówczas członków stowarzyszenia którzy:
- przyjmą w swoich domach ubogich, którym zapewnią wyżywienie i niezbędną opiekę
- pogodzą dwie skłócone ze sobą strony
- jako uczestnicy pojawią się na procesji lub pogrzebie
- dołączą do duchownego, który wybierze się z Najświętszym Sakramentem do chorych [1].
W sytuacji, kiedy członkowie Bractwa nie będą w stanie wypełnić wyżej wymienionych warunków, powinni na głos dzwonu odmówić pięciokrotnie modlitwę Ojcze Nasz i Zdrowaś Mario za zmarłych współbraci. Istniała jeszcze jedna możliwość, nastręczająca chyba najwięcej trudności; otóż członek Bractwa winien sprowadzić do drogę wiary i moralności grzesznika, ewentualnie szerzyć nauki kościelne wśród żyjących w niewiedzy.
Odpust zupełny przyznawano natomiast każdej osobie, która zdecydowała się wstąpić w szeregi Bractwa Opatrzności Bożej, pod warunkiem przystąpienia do spowiedzi i Komunii Świętej. Do odpustu zupełnego mieli również prawo wierni, którzy po przystąpieniu do spowiedzi i Komunii, modlili się w kościele pw. św. Jana Ewangelisty w dzień głównego święta Bractwa (dzień uroczystości, zgodnie z wolą papieża, miał zostać wyznaczony przez biskupa warmińskiego).
Rozwój Bractwa Opatrzności Bożej
W 1781 roku jako pierwszy do Bractwa wstąpił biskup sufragan Karol von Zehmen. Przystępowali do niego wierni z obszaru całej Warmii, trafiali się również członkowie pochodzący z Mazowsza i Królewca. W latach 1781-1797 liczba członków Bractwa wzrosła do 4 758 osób.
Kolejna przerwa w działalności Bractwa nastąpiła w latach 1890-1913[2]. Najprawdopodobniej kolejni proboszczowie nie wykazywali zainteresowania podtrzymania tradycji stowarzyszenia. Bractwo zostało ponownie reaktywowane w 1917 roku przez ówczesnego proboszcza ks. Otto Langkaua. Kult Opatrzności Bożej wpłynął na rozwój ruchu pielgrzymkowego do Bartąga - łosierów.
Po zakończeniu II wojny światowej idea bractw religijnych nie miała szans utrzymania się w realiach Polski Ludowej. Jednak w 2001 roku ówczesny proboszcz parafii w Bartągu, ks. Eugeniusz Bartusik, reaktywował Bractwo Opatrzności Bożej nawiązujące bezpośrednio do tradycji XVIII-wiecznego pierwowzoru.
Przypisy
Zobacz też
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
Barczewski Walenty, Kiermasy na Warmii, posł., noty i słowniczek Jan Chłosta, Olsztyn 2002.
Jasiński Janusz, Między Prusami a Polską. Rozprawy z dziejów Warmii i Mazur w XVIII-XX wieku, Olsztyn 2003.
Parafia w Bartągu [14.10.2014]
Tajemnice Bartąga [14.10.2014]
