Konspiracyjny Związek Mazurów: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria:Dzieje" na "Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur") |
||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|Rok_zalozenia = 1943 | |Rok_zalozenia = 1943 | ||
}} | }} | ||
| + | ''' Konspiracyjny Związek Mazurów''' - organizacja tajna założona w 1943 roku w Radości pod Warszawą z inicjatywy [[lkwim: Karol Małłek|Karola Małłka]]. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Historia == | ||
| + | Organizacja funkcjonowała jako Mazurski Instytut Badawczy, przekształcony następnie w [[lkiwm: Instytut Mazurski w Olsztynie|Instytut Mazurski]]. Działał on w ramach istniejącej [[Komisja Oświatowa Prus Wschodnich Tajnej Organizacji Nauczycielskiej|Komisji Oświatowej Prus Wschodnich Tajnej Organizacji Nauczycielskiej]]. | ||
| + | |||
| + | W 1944 roku powstało Biuro Ziem Zachodnich, organ podlegający Delegaturze Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj. Biuro odpowiedzialne było za przygotowanie kadry nauczycielskiej i urzędniczej, która w przyszłości miała stworzyć bazę administracji polskiej na terenie [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]. Wybuch powstania warszawskiego wstrzymał dalsze prace. Poza tym niewielu działaczy Biura chciało podjąć współpracę z Komitetem Wyzwolenia Narodowego. Próbę współpracy podjęli jednak przedstawiciele Konspiracyjnego Związku Mazurów, którzy pragnęli uczestniczyć w planowaniu bliskiej przyszłości ludności mazurskiej. | ||
| + | |||
| + | W tym momencie najważniejszym celem okazała się obrona Mazurów przed skutkami ofensywy radzieckiej. W listopadzie 1944 roku Karol Małłek oraz [[lkwim: Hieronim Skurpski|Hieronim Skurpski]] jako delegaci Związku spotkali się z Bolesławem Bierutem w Lublinie. Przekazali mu memoriał poświęcony omówieniu zasad organizacji życia polskiego na obszarze [[Mazury|Mazur]]. W memoriale - który stanowił zarazem program organizacji - postulowano m.in. opuszczenie przez Niemców mazurskiej ziemi, utworzenie województwa mazurskiego, przeprowadzenie reformy rolnej, roztoczenie opieki nad zabytkami. Administracja i szkolnictwo miały mieć wyłącznie polski charakter. Działacze Konspiracyjnego Związku Mazurów jako stolicę województwa mazurskiego widzieli [[Królewiec]] lub [[Olsztyn]]. [[Jerzy Burski]] z ramienia Związku został wybrany posłem Krajowej Rady Narodowej. | ||
| − | + | Część postulatów i wniosków organizacji została wprowadzona w życie. 14 marca 1945 roku Jerzy Burski został drugim zastępcą pełnomocnika Rządu na [[Okręg Mazurski]]. Od 1945 roku placówka Instytutu Mazurskiego rozpoczęła pracę w Olsztynie. Trzy lata później jednostka została przekształcona w stację naukową poznańskiego Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego. Wkrótce intencje i plany Konspiracyjnego Związku Mazurów skonfrontowane zostały z trudnościami powojennej rzeczywistości oraz kierunkiem polityki wytyczonej przez władze Polski Ludowej. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Osoby związane z organizacją == | == Osoby związane z organizacją == | ||
| Linia 21: | Linia 24: | ||
*[[lkwim: Wlater Późny|Walter Późny]] | *[[lkwim: Wlater Późny|Walter Późny]] | ||
*[[lkwim: Bohdan Wilamowski| Bohdan Wilamowski]] | *[[lkwim: Bohdan Wilamowski| Bohdan Wilamowski]] | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. II, Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | Madajczyk Piotr, ''Niemcy polscy 1944-1989'', Warszawa 2001.<br/> | |
| − | + | ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.<br/> | |
| − | + | Sakson Andrzej, ''Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1945-1997'', Poznań 1998.<br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria:Dzieje]] [[Kategoria: 1919-1944 | + | [[Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur]] [[Kategoria: 1919-1944]] [[Kategoria: Organizacje polskie przed 1945]] |
Aktualna wersja na dzień 13:45, 16 wrz 2015
| Konspiracyjny Związek Mazurów | |
| | |
| Rodzaj organizacji | organizacja tajna |
| Profil działalności | działalność narodowa |
| Rok założenia | 1943 |
Konspiracyjny Związek Mazurów - organizacja tajna założona w 1943 roku w Radości pod Warszawą z inicjatywy Karola Małłka.
Historia
Organizacja funkcjonowała jako Mazurski Instytut Badawczy, przekształcony następnie w Instytut Mazurski. Działał on w ramach istniejącej Komisji Oświatowej Prus Wschodnich Tajnej Organizacji Nauczycielskiej.
W 1944 roku powstało Biuro Ziem Zachodnich, organ podlegający Delegaturze Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj. Biuro odpowiedzialne było za przygotowanie kadry nauczycielskiej i urzędniczej, która w przyszłości miała stworzyć bazę administracji polskiej na terenie Prus Wschodnich. Wybuch powstania warszawskiego wstrzymał dalsze prace. Poza tym niewielu działaczy Biura chciało podjąć współpracę z Komitetem Wyzwolenia Narodowego. Próbę współpracy podjęli jednak przedstawiciele Konspiracyjnego Związku Mazurów, którzy pragnęli uczestniczyć w planowaniu bliskiej przyszłości ludności mazurskiej.
W tym momencie najważniejszym celem okazała się obrona Mazurów przed skutkami ofensywy radzieckiej. W listopadzie 1944 roku Karol Małłek oraz Hieronim Skurpski jako delegaci Związku spotkali się z Bolesławem Bierutem w Lublinie. Przekazali mu memoriał poświęcony omówieniu zasad organizacji życia polskiego na obszarze Mazur. W memoriale - który stanowił zarazem program organizacji - postulowano m.in. opuszczenie przez Niemców mazurskiej ziemi, utworzenie województwa mazurskiego, przeprowadzenie reformy rolnej, roztoczenie opieki nad zabytkami. Administracja i szkolnictwo miały mieć wyłącznie polski charakter. Działacze Konspiracyjnego Związku Mazurów jako stolicę województwa mazurskiego widzieli Królewiec lub Olsztyn. Jerzy Burski z ramienia Związku został wybrany posłem Krajowej Rady Narodowej.
Część postulatów i wniosków organizacji została wprowadzona w życie. 14 marca 1945 roku Jerzy Burski został drugim zastępcą pełnomocnika Rządu na Okręg Mazurski. Od 1945 roku placówka Instytutu Mazurskiego rozpoczęła pracę w Olsztynie. Trzy lata później jednostka została przekształcona w stację naukową poznańskiego Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego. Wkrótce intencje i plany Konspiracyjnego Związku Mazurów skonfrontowane zostały z trudnościami powojennej rzeczywistości oraz kierunkiem polityki wytyczonej przez władze Polski Ludowej.
Osoby związane z organizacją
- Bohdan Wilamowski
- Karol Małłek
- Jerzy Burski
- Walter Późny
- Bohdan Wilamowski
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
Madajczyk Piotr, Niemcy polscy 1944-1989, Warszawa 2001.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Sakson Andrzej, Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1945-1997, Poznań 1998.
