Towarzystwo Mazurskiej Inteligencji Ludowej: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Historia) |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria:Dzieje" na "Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur") |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|Grafika = | |Grafika = | ||
|Opis_grafiki = | |Opis_grafiki = | ||
| − | |Rodzaj_organizacji = | + | |Rodzaj_organizacji = organizacja regionalna |
| − | |Profil_dzialalnosci = | + | |Profil_dzialalnosci = włączenie ludności mazurskiej w struktury ruchu polskiego |
|Rok_zalozenia = 1871 | |Rok_zalozenia = 1871 | ||
}} | }} | ||
| − | + | ''' Towarzystwo Inteligencji Mazurskiej ''' - tajna organizacja powstała w 1871 roku z inicjatywy [[lkwim: Wojciech Kętrzyński|Wojciecha Kętrzyńskiego]], przekształcona rok później w [[Komitet Niesienia Pomocy Mazurom]], a ostatecznie w [[Centralny Komitet dla Mazur, Śląska i Pomorza]]. Towarzystwo było kontynuatorem założeń powstałego w 1869 roku Towarzystwa Moralnych Interesów w Toruniu. | |
| − | ''' Towarzystwo Inteligencji Mazurskiej ''' - tajna organizacja | + | <br/><br/> |
| − | <br/> | ||
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Powstanie organizacji wiązało się w znacznym stopniu ze wzrostem zainteresowania [[Mazury|Mazurami]] wśród redaktorów "Dziennika Poznańskiego | + | Powstanie organizacji wiązało się w znacznym stopniu ze wzrostem zainteresowania [[Mazury|Mazurami]] wśród redaktorów "Dziennika Poznańskiego" oraz "Gazety Toruńskiej". Kamieniem milowym okazała się jednak rozprawa Wojciecha Kętrzyńskiego ''O Mazurach'' oraz jego postawa w kwestii połączenia Mazurów ze sprawami polskimi. |
| − | |||
| − | + | Jednym z najważniejszych postulatów, które wyznaczyły kierunek działań ruchu polskiego, stało się zagadnienie wyznania oraz obieranych metod agitacji. Gwałtowna ingerencja ruchu polskiego w sferę tożsamości i kwestie religijne mogłaby bowiem doprowadzić (i w przyszłości nierzadko doprowadzała) do wzrostu niechęci i nieufności wobec intencji Polaków, co z kolei mogłoby już łatwo zostać wykorzystane przez władze niemieckie. Kętrzyński apelował o rozwagę w kwestii kształtowania przywiązania ludności mazurskiej do polskiej kultury, świadomości pochodzenia. Działacz podkreślał znaczenie niepowtarzalności kultury mazurskiej, a jednocześnie wskazywał niebezpieczeństwo szybkiego i nieodwracalnego procesu zniemczania. | |
== Cele i zadania organizacji == | == Cele i zadania organizacji == | ||
| − | Jednym z zadań Towarzystwa było wniknięcie w strukturę ludnościową Mazur, poznanie sytuacji społecznej, ekonomicznej i kulturowej. Organizacja zamierzała się opierać na przedstawicielach miejscowej inteligencji, rodowitych Mazurach, utożsamiających się z polskością. Takie warunki spełniał między innymi [[lkwim:Marcin Giersz|Marcin Giersz]]. Giersz miał przyjąć obowiązki redaktora gazety, w której tekstach przeważać miał wątek związany ze staraniami o wprowadzenie języka polskiego w placówkach szkolnych. Kwestie narodowe, sprawy polskie miały być przedstawiane w sposób stonowany. Jednak plany włączenia | + | Jednym z zadań Towarzystwa było wniknięcie w strukturę ludnościową [[Mazury|Mazur]], poznanie sytuacji społecznej, ekonomicznej i kulturowej. Organizacja zamierzała się opierać na przedstawicielach miejscowej inteligencji, rodowitych Mazurach, utożsamiających się z polskością. Takie warunki spełniał między innymi [[lkwim:Marcin Giersz|Marcin Giersz]]. Giersz miał przyjąć obowiązki redaktora gazety, w której tekstach przeważać miał wątek związany ze staraniami o wprowadzenie języka polskiego w placówkach szkolnych. Kwestie narodowe, sprawy polskie miały być przedstawiane w sposób stonowany. Jednak plany włączenia Giersza w działalność Towarzystwa nie powiodły się. Szalę na jego niekorzyść miała przeważyć ostatecznie jego postawa w kwestiach religijnych i narodowych. Kolejną, bezpośrednią przyczyną stał się fakt, że funkcję nieoficjalnego redaktora miał pełnić sam Kętrzyński. Górę wzięła jednak ambicja Giersza, pragnącego posiadać własne pismo. |
| − | + | == Zobacz też == | |
| − | == | + | *[[Mazurska Partia Ludowa (1897)]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. II, Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | Jasiński Grzegorz, ''Mazurzy w drugiej połowie XIX wieku'', Olsztyn 1994.<br/> | |
| − | + | Kasparek Norbert, ''Problematyka Prus Wschodnich w myśli politycznej Ignacego Prądzyńskiego, ''Studia z Dziejów Polskiej Myśli Politycznej'', t. I, 1989, S. 5-32.<br/> | |
| − | + | Kasparek Norbert, ''Prusy Wschodnie w wielkopolskim czasopiśmiennictwie u schyłku lat trzydziestych i w pierwszej połowie czterdziestych XIX w.'', ''Studia z Dziejów Polskiej Myśli Politycznej'', t. II, 1990, s. 103-122.<br/> | |
| − | + | Kętrzyński Wojciech,''O Mazurach'', oprac. i wydał Janusz Jasiński, Olsztyn 1968.<br/> | |
| − | + | Wrzesiński Wojciech, ''Warmia i Mazury w polskiej myśli politycznej 1864-1945'', Warszawa 1984.<br/> | |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria:Dzieje]] [[Kategoria: Organizacje polskie]] | + | [[Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur]] [[Kategoria:1801-1918]] [[Kategoria: Historia]] [[Kategoria: Organizacje polskie przed 1945]] |
Aktualna wersja na dzień 12:44, 16 wrz 2015
| Towarzystwo Inteligencji Mazurskiej | |
| | |
| Rodzaj organizacji | organizacja regionalna |
| Profil działalności | włączenie ludności mazurskiej w struktury ruchu polskiego |
| Rok założenia | 1871 |
Towarzystwo Inteligencji Mazurskiej - tajna organizacja powstała w 1871 roku z inicjatywy Wojciecha Kętrzyńskiego, przekształcona rok później w Komitet Niesienia Pomocy Mazurom, a ostatecznie w Centralny Komitet dla Mazur, Śląska i Pomorza. Towarzystwo było kontynuatorem założeń powstałego w 1869 roku Towarzystwa Moralnych Interesów w Toruniu.
Historia
Powstanie organizacji wiązało się w znacznym stopniu ze wzrostem zainteresowania Mazurami wśród redaktorów "Dziennika Poznańskiego" oraz "Gazety Toruńskiej". Kamieniem milowym okazała się jednak rozprawa Wojciecha Kętrzyńskiego O Mazurach oraz jego postawa w kwestii połączenia Mazurów ze sprawami polskimi.
Jednym z najważniejszych postulatów, które wyznaczyły kierunek działań ruchu polskiego, stało się zagadnienie wyznania oraz obieranych metod agitacji. Gwałtowna ingerencja ruchu polskiego w sferę tożsamości i kwestie religijne mogłaby bowiem doprowadzić (i w przyszłości nierzadko doprowadzała) do wzrostu niechęci i nieufności wobec intencji Polaków, co z kolei mogłoby już łatwo zostać wykorzystane przez władze niemieckie. Kętrzyński apelował o rozwagę w kwestii kształtowania przywiązania ludności mazurskiej do polskiej kultury, świadomości pochodzenia. Działacz podkreślał znaczenie niepowtarzalności kultury mazurskiej, a jednocześnie wskazywał niebezpieczeństwo szybkiego i nieodwracalnego procesu zniemczania.
Cele i zadania organizacji
Jednym z zadań Towarzystwa było wniknięcie w strukturę ludnościową Mazur, poznanie sytuacji społecznej, ekonomicznej i kulturowej. Organizacja zamierzała się opierać na przedstawicielach miejscowej inteligencji, rodowitych Mazurach, utożsamiających się z polskością. Takie warunki spełniał między innymi Marcin Giersz. Giersz miał przyjąć obowiązki redaktora gazety, w której tekstach przeważać miał wątek związany ze staraniami o wprowadzenie języka polskiego w placówkach szkolnych. Kwestie narodowe, sprawy polskie miały być przedstawiane w sposób stonowany. Jednak plany włączenia Giersza w działalność Towarzystwa nie powiodły się. Szalę na jego niekorzyść miała przeważyć ostatecznie jego postawa w kwestiach religijnych i narodowych. Kolejną, bezpośrednią przyczyną stał się fakt, że funkcję nieoficjalnego redaktora miał pełnić sam Kętrzyński. Górę wzięła jednak ambicja Giersza, pragnącego posiadać własne pismo.
Zobacz też
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
Jasiński Grzegorz, Mazurzy w drugiej połowie XIX wieku, Olsztyn 1994.
Kasparek Norbert, Problematyka Prus Wschodnich w myśli politycznej Ignacego Prądzyńskiego, Studia z Dziejów Polskiej Myśli Politycznej, t. I, 1989, S. 5-32.
Kasparek Norbert, Prusy Wschodnie w wielkopolskim czasopiśmiennictwie u schyłku lat trzydziestych i w pierwszej połowie czterdziestych XIX w., Studia z Dziejów Polskiej Myśli Politycznej, t. II, 1990, s. 103-122.
Kętrzyński Wojciech,O Mazurach, oprac. i wydał Janusz Jasiński, Olsztyn 1968.
Wrzesiński Wojciech, Warmia i Mazury w polskiej myśli politycznej 1864-1945, Warszawa 1984.
