Płatności bezpośrednie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Ogólna charakterystyka) |
(→Ogólna charakterystyka) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
''' Płatności bezpośrednie ''' – obecnie najważniejszy instrument wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. Koncepcję płatności bezpośrednich, jako alternatywę dla wsparcia cenowego, rozważano już w latach 60. i 70. Głównym celem było zmniejszenie wpływu interwencjonizmu na wzrost cen produktów zaopatrzeniowych dla rolnictwa oraz redukcja nadwyżek produkcyjnych zwiększających koszty zarówno podatników, jak i konsumentów. Mechanizm ten wprowadzano stopniowo w poszczególnych krajach, zwłaszcza w tych, które odgrywają decydującą rolę na międzynarodowym rynku rolnym. Najwcześniej, bo już na początku lat 80., analizowany system wsparcia dochodów rolników został wprowadzony w USA i w Kanadzie <ref> Czyżewski A., Kułyk P. 2008. Płatności bezpośrednie a interesy polskiego rolnictwa. Problemy Rolnictwa Światowego. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, T. 4 (XIX), s. 115-124.</ref> <br/> | ''' Płatności bezpośrednie ''' – obecnie najważniejszy instrument wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. Koncepcję płatności bezpośrednich, jako alternatywę dla wsparcia cenowego, rozważano już w latach 60. i 70. Głównym celem było zmniejszenie wpływu interwencjonizmu na wzrost cen produktów zaopatrzeniowych dla rolnictwa oraz redukcja nadwyżek produkcyjnych zwiększających koszty zarówno podatników, jak i konsumentów. Mechanizm ten wprowadzano stopniowo w poszczególnych krajach, zwłaszcza w tych, które odgrywają decydującą rolę na międzynarodowym rynku rolnym. Najwcześniej, bo już na początku lat 80., analizowany system wsparcia dochodów rolników został wprowadzony w USA i w Kanadzie <ref> Czyżewski A., Kułyk P. 2008. Płatności bezpośrednie a interesy polskiego rolnictwa. Problemy Rolnictwa Światowego. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, T. 4 (XIX), s. 115-124.</ref> <br/> | ||
== Ogólna charakterystyka == | == Ogólna charakterystyka == | ||
| − | W krajach Unii Europejskiej, płatności bezpośrednie stały się ważnym instrumentem wsparcia dochodów rolników w ramach reformy Mac Sharry’ego w 1992 r., a następnie utrzymane zostały w ramach kolejnych reform wspólnej polityki rolnej - Agendy 2000 i Porozumień z Luksemburga (2003 r.)<ref> Kisiel R., Babuchowska K., Marks-Bielska R. 2008. Wykorzystanie dopłat bezpośrednich przez rolników z województwa warmińsko-mazurskiego. Wyd. UWM, Olsztyn </ref>. W ramach reformy z 2003 r., zwanej reformą Fischlera wprowadzono m.in. system płatności jednolitej (Single Payment Scheme – SPS). Państwa członkowskie miały znaczną swobodę wyboru płatności jednolitej. Wyrażono zgodę na zachowanie powiązania stawek płatności z produkcją rolniczą, argumentując, że w ten sposób zapobiegnie się zaprzestaniu produkcji rolniczej <ref> Mickiewicz A., Mickiewicz B. 2010. System dopłat bezpośrednich w dawnych krajach Unii Europejskiej (UE-15) w porównaniu do nowych państw członkowskich (NUE-12). Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G – Ekonomika Rolnictwa. PAN, KER, SGGW w Warszawie, Warszawa, T. 97, z. 3, s. 170-180</ref>. | + | W krajach Unii Europejskiej, płatności bezpośrednie stały się ważnym instrumentem wsparcia dochodów rolników w ramach reformy Mac Sharry’ego w 1992 r., a następnie utrzymane zostały w ramach kolejnych reform wspólnej polityki rolnej - Agendy 2000 i Porozumień z Luksemburga (2003 r.)<ref> Kisiel R., Babuchowska K., Marks-Bielska R. 2008. Wykorzystanie dopłat bezpośrednich przez rolników z województwa warmińsko-mazurskiego. Wyd. UWM, Olsztyn </ref>. W ramach reformy z 2003 r., zwanej reformą Fischlera wprowadzono m.in. system płatności jednolitej (''Single Payment Scheme'' – SPS). Państwa członkowskie miały znaczną swobodę wyboru płatności jednolitej. Wyrażono zgodę na zachowanie powiązania stawek płatności z produkcją rolniczą, argumentując, że w ten sposób zapobiegnie się zaprzestaniu produkcji rolniczej <ref> Mickiewicz A., Mickiewicz B. 2010. System dopłat bezpośrednich w dawnych krajach Unii Europejskiej (UE-15) w porównaniu do nowych państw członkowskich (NUE-12). Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G – Ekonomika Rolnictwa. PAN, KER, SGGW w Warszawie, Warszawa, T. 97, z. 3, s. 170-180</ref>. |
| − | Otrzymywanie płatności bezpośrednich przez rolników w pełnej wysokości, zarówno w ramach systemu SPS jak i SAPS (system jednolitej płatności obszarowej), zostało uzależnione od utrzymywania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w dobrej kulturze rolnej zgodnie z ochroną środowiska (Good Agricultural and Enviroment Condition – GAEC) oraz spełnianie wymogów z zakresu środowiska, identyfikacji i rejestracji zwierząt (obszar A), zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt i roślin (obszar B) oraz dobrostanu zwierząt (obszar C). Powyższe normy i wymogi składają się na jeden mechanizm zwany zasadą wzajemnej zgodności (cross compiliance)<ref> 1. Kisiel R., Babuchowska K., Marks-Bielska R. 2012. Gospodarstwa rolne Polski Wschodniej i skłonność ich właścicieli do inwestowania z wykorzystaniem instrumentów wspólnej polityki rolnej. Wyd. PWE oddział w Toruniu, Toruń </ref>. | + | Otrzymywanie płatności bezpośrednich przez rolników w pełnej wysokości, zarówno w ramach systemu SPS jak i SAPS (system jednolitej płatności obszarowej), zostało uzależnione od utrzymywania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w dobrej kulturze rolnej zgodnie z ochroną środowiska (''Good Agricultural and Enviroment Condition'' – GAEC) oraz spełnianie wymogów z zakresu środowiska, identyfikacji i rejestracji zwierząt (obszar A), zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt i roślin (obszar B) oraz dobrostanu zwierząt (obszar C). Powyższe normy i wymogi składają się na jeden mechanizm zwany zasadą wzajemnej zgodności (cross compiliance)<ref> 1. Kisiel R., Babuchowska K., Marks-Bielska R. 2012. Gospodarstwa rolne Polski Wschodniej i skłonność ich właścicieli do inwestowania z wykorzystaniem instrumentów wspólnej polityki rolnej. Wyd. PWE oddział w Toruniu, Toruń </ref>. |
W wyniku reformy WPR z 2003 r. określono mechanizm tzw. modulacji , zgodnie z którym w latach 2005-2012 część jednolitej płatności obszarowej, jak również wszystkich innych połączonych płatności bezpośrednich jest odejmowana od kwoty wypłat dla rolników i transferowana do nowego funduszu, wspierającego rozwój obszarów wiejskich. Proces modulacji, a więc przesuwania środków z filaru rynkowego do filaru strukturalnego WPR będzie przyjmował następujący wymiar: 2005 r. – 3%, 2006 r. – 4%, 2007-2012 – 5%. Początkowo system ten objął kraje UE-15, a w nowych krajach członkowskich będzie obowiązywał, kiedy uzyskają one poziom dopłat krajów UE-15. Mechanizmowi modulacji podlegają producenci rolni, którzy otrzymują rocznie więcej niż 5 tys. euro płatności. Udział poszczególnych państw w podziale pieniędzy zależy od ogólnej powierzchni użytków rolnych i zatrudnienia w rolnictwie oraz siły nabywczej PKB per capita, z zagwarantowaniem każdemu krajowi co najmniej 80% środków, które otrzymywał wcześniej <ref> Czyżewski A., Stępień S. 2009. Reforma mechanizmu WPR w ramach „Health Check” a potrzeba stabilizacji rynków rolnych w UE. W: Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej – uwarunkowania, mechanizmy, efekty. Red. nauk. M. Adamowicz. Prace Naukowe, nr 49, s. 37-51 </ref>. Powodem wprowadzenia modulacji jest też trend w polityce rolnej Unii Europejskiej, polegający na stopniowym przechodzeniu od protekcjonistycznej polityki wspierania produkcji rolnej do modelu rolnictwa wielofunkcyjnego. Ze względu na fakt współfinansowania tego obszaru przez same państwa członkowskie z budżetów krajowych jest to instrument znacznie tańczy niż dopłaty bezpośrednie. Środki przeniesione w wyniku stosowania modulacji na wspieranie obszarów wiejskich trafią do rolników będących beneficjentami tych programów, zwiększając ich dochody i jednocześnie pozytywnie oddziałując na obszary wiejskie <ref> Więznowska K. 2008. Realokacja środków z pierwszego filaru WPR na wsparcie rozwoju obszarów wiejskich – implikacje dla Polski. W: Rozwój obszarów wiejskich po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia, pod red. R. Jończego. UE we Wrocławiu, Politechnika Opolska, Wrocław-Opole, s. 21-33 </ref>. | W wyniku reformy WPR z 2003 r. określono mechanizm tzw. modulacji , zgodnie z którym w latach 2005-2012 część jednolitej płatności obszarowej, jak również wszystkich innych połączonych płatności bezpośrednich jest odejmowana od kwoty wypłat dla rolników i transferowana do nowego funduszu, wspierającego rozwój obszarów wiejskich. Proces modulacji, a więc przesuwania środków z filaru rynkowego do filaru strukturalnego WPR będzie przyjmował następujący wymiar: 2005 r. – 3%, 2006 r. – 4%, 2007-2012 – 5%. Początkowo system ten objął kraje UE-15, a w nowych krajach członkowskich będzie obowiązywał, kiedy uzyskają one poziom dopłat krajów UE-15. Mechanizmowi modulacji podlegają producenci rolni, którzy otrzymują rocznie więcej niż 5 tys. euro płatności. Udział poszczególnych państw w podziale pieniędzy zależy od ogólnej powierzchni użytków rolnych i zatrudnienia w rolnictwie oraz siły nabywczej PKB per capita, z zagwarantowaniem każdemu krajowi co najmniej 80% środków, które otrzymywał wcześniej <ref> Czyżewski A., Stępień S. 2009. Reforma mechanizmu WPR w ramach „Health Check” a potrzeba stabilizacji rynków rolnych w UE. W: Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej – uwarunkowania, mechanizmy, efekty. Red. nauk. M. Adamowicz. Prace Naukowe, nr 49, s. 37-51 </ref>. Powodem wprowadzenia modulacji jest też trend w polityce rolnej Unii Europejskiej, polegający na stopniowym przechodzeniu od protekcjonistycznej polityki wspierania produkcji rolnej do modelu rolnictwa wielofunkcyjnego. Ze względu na fakt współfinansowania tego obszaru przez same państwa członkowskie z budżetów krajowych jest to instrument znacznie tańczy niż dopłaty bezpośrednie. Środki przeniesione w wyniku stosowania modulacji na wspieranie obszarów wiejskich trafią do rolników będących beneficjentami tych programów, zwiększając ich dochody i jednocześnie pozytywnie oddziałując na obszary wiejskie <ref> Więznowska K. 2008. Realokacja środków z pierwszego filaru WPR na wsparcie rozwoju obszarów wiejskich – implikacje dla Polski. W: Rozwój obszarów wiejskich po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia, pod red. R. Jończego. UE we Wrocławiu, Politechnika Opolska, Wrocław-Opole, s. 21-33 </ref>. | ||
Wersja z 12:38, 18 lip 2014
Płatności bezpośrednie – obecnie najważniejszy instrument wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. Koncepcję płatności bezpośrednich, jako alternatywę dla wsparcia cenowego, rozważano już w latach 60. i 70. Głównym celem było zmniejszenie wpływu interwencjonizmu na wzrost cen produktów zaopatrzeniowych dla rolnictwa oraz redukcja nadwyżek produkcyjnych zwiększających koszty zarówno podatników, jak i konsumentów. Mechanizm ten wprowadzano stopniowo w poszczególnych krajach, zwłaszcza w tych, które odgrywają decydującą rolę na międzynarodowym rynku rolnym. Najwcześniej, bo już na początku lat 80., analizowany system wsparcia dochodów rolników został wprowadzony w USA i w Kanadzie [1]
Ogólna charakterystyka
W krajach Unii Europejskiej, płatności bezpośrednie stały się ważnym instrumentem wsparcia dochodów rolników w ramach reformy Mac Sharry’ego w 1992 r., a następnie utrzymane zostały w ramach kolejnych reform wspólnej polityki rolnej - Agendy 2000 i Porozumień z Luksemburga (2003 r.)[2]. W ramach reformy z 2003 r., zwanej reformą Fischlera wprowadzono m.in. system płatności jednolitej (Single Payment Scheme – SPS). Państwa członkowskie miały znaczną swobodę wyboru płatności jednolitej. Wyrażono zgodę na zachowanie powiązania stawek płatności z produkcją rolniczą, argumentując, że w ten sposób zapobiegnie się zaprzestaniu produkcji rolniczej [3].
Otrzymywanie płatności bezpośrednich przez rolników w pełnej wysokości, zarówno w ramach systemu SPS jak i SAPS (system jednolitej płatności obszarowej), zostało uzależnione od utrzymywania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w dobrej kulturze rolnej zgodnie z ochroną środowiska (Good Agricultural and Enviroment Condition – GAEC) oraz spełnianie wymogów z zakresu środowiska, identyfikacji i rejestracji zwierząt (obszar A), zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt i roślin (obszar B) oraz dobrostanu zwierząt (obszar C). Powyższe normy i wymogi składają się na jeden mechanizm zwany zasadą wzajemnej zgodności (cross compiliance)[4].
W wyniku reformy WPR z 2003 r. określono mechanizm tzw. modulacji , zgodnie z którym w latach 2005-2012 część jednolitej płatności obszarowej, jak również wszystkich innych połączonych płatności bezpośrednich jest odejmowana od kwoty wypłat dla rolników i transferowana do nowego funduszu, wspierającego rozwój obszarów wiejskich. Proces modulacji, a więc przesuwania środków z filaru rynkowego do filaru strukturalnego WPR będzie przyjmował następujący wymiar: 2005 r. – 3%, 2006 r. – 4%, 2007-2012 – 5%. Początkowo system ten objął kraje UE-15, a w nowych krajach członkowskich będzie obowiązywał, kiedy uzyskają one poziom dopłat krajów UE-15. Mechanizmowi modulacji podlegają producenci rolni, którzy otrzymują rocznie więcej niż 5 tys. euro płatności. Udział poszczególnych państw w podziale pieniędzy zależy od ogólnej powierzchni użytków rolnych i zatrudnienia w rolnictwie oraz siły nabywczej PKB per capita, z zagwarantowaniem każdemu krajowi co najmniej 80% środków, które otrzymywał wcześniej [5]. Powodem wprowadzenia modulacji jest też trend w polityce rolnej Unii Europejskiej, polegający na stopniowym przechodzeniu od protekcjonistycznej polityki wspierania produkcji rolnej do modelu rolnictwa wielofunkcyjnego. Ze względu na fakt współfinansowania tego obszaru przez same państwa członkowskie z budżetów krajowych jest to instrument znacznie tańczy niż dopłaty bezpośrednie. Środki przeniesione w wyniku stosowania modulacji na wspieranie obszarów wiejskich trafią do rolników będących beneficjentami tych programów, zwiększając ich dochody i jednocześnie pozytywnie oddziałując na obszary wiejskie [6].
Znaczenie dla regionu
...
Bibliografia
...
Przypisy
- ↑ Czyżewski A., Kułyk P. 2008. Płatności bezpośrednie a interesy polskiego rolnictwa. Problemy Rolnictwa Światowego. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, T. 4 (XIX), s. 115-124.
- ↑ Kisiel R., Babuchowska K., Marks-Bielska R. 2008. Wykorzystanie dopłat bezpośrednich przez rolników z województwa warmińsko-mazurskiego. Wyd. UWM, Olsztyn
- ↑ Mickiewicz A., Mickiewicz B. 2010. System dopłat bezpośrednich w dawnych krajach Unii Europejskiej (UE-15) w porównaniu do nowych państw członkowskich (NUE-12). Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G – Ekonomika Rolnictwa. PAN, KER, SGGW w Warszawie, Warszawa, T. 97, z. 3, s. 170-180
- ↑ 1. Kisiel R., Babuchowska K., Marks-Bielska R. 2012. Gospodarstwa rolne Polski Wschodniej i skłonność ich właścicieli do inwestowania z wykorzystaniem instrumentów wspólnej polityki rolnej. Wyd. PWE oddział w Toruniu, Toruń
- ↑ Czyżewski A., Stępień S. 2009. Reforma mechanizmu WPR w ramach „Health Check” a potrzeba stabilizacji rynków rolnych w UE. W: Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej – uwarunkowania, mechanizmy, efekty. Red. nauk. M. Adamowicz. Prace Naukowe, nr 49, s. 37-51
- ↑ Więznowska K. 2008. Realokacja środków z pierwszego filaru WPR na wsparcie rozwoju obszarów wiejskich – implikacje dla Polski. W: Rozwój obszarów wiejskich po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia, pod red. R. Jończego. UE we Wrocławiu, Politechnika Opolska, Wrocław-Opole, s. 21-33
