Lipinki: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Ludzie związani z miejscowością:) |
(→Zabytki:) |
||
Linia 65: | Linia 65: | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
− | Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kościół gotycki z barokowymi przekształceniami – orientowany; cmentarz parafialny z XIX/XX w.; drewniana chata z początku XIX w | + | Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kościół gotycki z barokowymi przekształceniami – orientowany; cmentarz parafialny z XIX/XX w.; drewniana chata z początku XIX w. |
[[File:Fragment Kościoła w Lipinkach.jpg|thumb|Fragment kościoła w Lipinkach, źródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]] | [[File:Fragment Kościoła w Lipinkach.jpg|thumb|Fragment kościoła w Lipinkach, źródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]] | ||
Wersja z 10:49, 18 wrz 2013
Lipinki | |
| |
[[Plik:|240px|Lipinki]] Lipinki
| |
Rodzaj miejscowości | wieś |
Państwo | Polska |
Województwo | warmińsko - mazurskie |
Powiat | nowomiejski |
Gmina | Biskupiec (Biskupiec Pomorski) |
Sołectwo | Lipinki |
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
Tablice rejestracyjne | NNM |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Lipinki (Wikry, niem. Wykeri villa, Weykersdorf, Wykersdorf, Wikersdorf, Wückersdorf; 1570 r. – Lipinki, niem. Lippinken; 1580 r. – Lipink, Lipieńki, Lipinki, niem. Lippinken) – wieś sołecka w województwie warmińsko – mazurskim w powiecie nowomiejskim, gminie Biskupiec (Biskupiec Pomorski). W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa toruńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorz wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe.
Dzieje miejscowości
Wieś istniała już w I poł. XIV w. Wówczas to wielki mistrz Dytryk von Altenburg w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na prawie chełmińskim. Z podarowanych łanów 6 należała do parafii a 10 było sołeckich. Pierwsza nazwa miejscowości - Wikry pochodzi od zasadźcy Wykera. Nie znana jest dokładna data lokacji. W początkowym okresie funkcjonowania Lipniki należały pod względem administracyjnym do komturstwa radzyńskiego a po 1466 r. do starostwa radzyńskiego. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej włóki . Mieli dowolność w połowie ryb w jeziorze Osetnie ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby Radzynia. W 1414 r. wieś w wyniku wojen polsko – krzyżackich została częściowo zniszczona. W 1435 r. Paweł von Rusdorf wydał na prośbę Henryka Marszałka – komtura radzyńskiego przywilej dla Lipnik. Otóż, gdyby osadnicy nie musieli zwozić siana do Samina to powinni dostarczyć je do dworu krzyżackiego w Świeciu albo Babalicach. Ponadto zostali zwolnieni z innych szarwarków. W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób . Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 dymami . W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików. Funkcjonowała tutaj w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło funkcjonowanie bractwo trzeźwości .
Gospodarka
We wsi funkcjonują: Firma usługowa Pawlowski, Elektron – Kryg Hurtownia Artykułów Przemysłowych i zakłady fryzjerskie.
Kultura
We wsi działa Szkoła Podstawowa, Biblioteka Publiczna, Koło Gospodyń Wiejskich, Ochotnicza Straż Pożarna,Dziecięcy Cyrk „Heca”. Ponadto na terenie wsi w 1998 r. utworzono muzeum.
Ludzie związani z miejscowością:
Ze wsią łączy się postać ks. Franciszka Wróbleskiego - proboszcza parafii w Lipinkach oraz działacza społecznego.
Zabytki:
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kościół gotycki z barokowymi przekształceniami – orientowany; cmentarz parafialny z XIX/XX w.; drewniana chata z początku XIX w.
Bibliografia:
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa 1880 - 1914.