Nawiady: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Nawiad | |dopełniacz wsi = Nawiad | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Nawiady.jpg |
| − | + | |opis zdjęcia = Nawiady, źródło: www.wikipedia.pl, 12.09.2013. | |
| − | |rodzaj miejscowości = wieś | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko - mazurskie | |województwo = warmińsko - mazurskie | ||
|powiat = mrągowski | |powiat = mrągowski | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Nawiady'''</big> (Weiden , niem. Aweyden) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego. | + | <big>'''Nawiady'''</big> (Weiden , niem. Aweyden) – wieś sołecka w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[gmina Piecki |gminie Piecki]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do [[województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | + | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Pierwotnie wieś powstała jako osada bartnicza. Lokował ją w 1379 r. na 60 włókach, komtur ryński Jan Schoenfeld. Bartnicy zobowiązani byli do czynszu w formie miodu, kupowanego od nich w cenie grzywny za beczkę miodu oraz jednego szeląga za funt wosku. Zabudowa osady skupiona była wokół stawu wiejskiego. Z czasem powstały zabudowy mieszkalno – gospodarcze wzdłuż drogi Babięta – Piecki. Według Kętrzyńskiego nazwa miejscowości pochodzi od pruskiego nazwiska. Wiadomo także, że w 1437 r. istniał kościół. Najprawdopodobniej już w XVI w. istniała szkoła parafialna. W wyniku zbytniego karczowania lasu w celu produkcji potażu i smoły, bartnictwo stało się nieopłacalne. W XVII w. czynsz w naturze został zamieniony na pieniężny w wysokości 40 grzywien rocznie. Również w tym samym okresie wybudowano nowy budynek szkolny i funkcjonowała tu karczma. W I poł. XIX w. znacznie wzrosła liczba mieszkańców wsi. W 1785 r. było tu 56 dymów a w 1815 r. – 67 . W 1815 r. we wsi mieszkało 389 osób, w 1838 r. – 553, w 1939 r. – 657 . W XIX w. istniało na terenie miejscowości gospodarstwo dworskie, które w 1900 r. obejmowało 26 włók. W 1912 r. gospodarstwo to zostało kupione przez Towarzystwo Rolne z Królewca i rozparcelowane na mniejsze działki, na których osadzono Niemców spoza Prus oraz z Rosji. W XIX w. Nawiady wymieniane są jako targowisko, gdzie co roku odbywają się 2 jarmarki na: bydło, konie i kramy. W 1914 r. we wsi funkcjonowała trzyklasowa szkoła. W 1937 r. parafia w Nawiadach była prężnie działającą instytucją Kościoła. W tym okresie należało do niej 20 miejscowości. Po 1945 r. świątynia była użytkowana przez ewangelików. Parafia katolicka została ponownie erygowana w 1981 r. Nawiady do 1954 r. były siedzibą gminy Nawiady. Ponadto obecnie na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi filiał Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. | + | Pierwotnie wieś powstała jako osada bartnicza. Lokował ją w 1379 r. na 60 włókach, komtur ryński Jan Schoenfeld. Bartnicy zobowiązani byli do czynszu w formie miodu, kupowanego od nich w cenie grzywny za beczkę miodu oraz jednego szeląga za funt wosku. Zabudowa osady skupiona była wokół stawu wiejskiego. Z czasem powstały zabudowy mieszkalno – gospodarcze wzdłuż drogi [[Babięta]] – [[Piecki]]. Według [[lkwim: Wojciech Kętrzyński| Wojciecha Kętrzyńskiego]] nazwa miejscowości pochodzi od pruskiego nazwiska. Wiadomo także, że w 1437 r. istniał kościół. Najprawdopodobniej już w XVI w. istniała szkoła parafialna. W wyniku zbytniego karczowania lasu w celu produkcji potażu i smoły, bartnictwo stało się nieopłacalne. W XVII w. czynsz w naturze został zamieniony na pieniężny w wysokości 40 grzywien rocznie. Również w tym samym okresie wybudowano nowy budynek szkolny i funkcjonowała tu karczma. W I poł. XIX w. znacznie wzrosła liczba mieszkańców wsi. W 1785 r. było tu 56 dymów a w 1815 r. – 67 . W 1815 r. we wsi mieszkało 389 osób, w 1838 r. – 553, w 1939 r. – 657 . W XIX w. istniało na terenie miejscowości gospodarstwo dworskie, które w 1900 r. obejmowało 26 włók. W 1912 r. gospodarstwo to zostało kupione przez [[Towarzystwo Rolne z Królewca]] i rozparcelowane na mniejsze działki, na których osadzono Niemców spoza [[Prusy |Prus]] oraz z Rosji. W XIX w. Nawiady wymieniane są jako targowisko, gdzie co roku odbywają się 2 jarmarki na: bydło, konie i kramy. W 1914 r. we wsi funkcjonowała trzyklasowa szkoła. W 1937 r. [[parafia w Nawiadach]] była prężnie działającą instytucją Kościoła. W tym okresie należało do niej 20 miejscowości. Po 1945 r. świątynia była użytkowana przez ewangelików. Parafia katolicka została ponownie erygowana w 1981 r. Nawiady do 1954 r. były siedzibą [[gmina Nawiady |gminy Nawiady]]. Ponadto obecnie na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi [[filiał Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Nawiadach]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
===Kultura=== | ===Kultura=== | ||
| − | Istnieje tutaj Szkoła Podstawowa z salą gimnastyczną i boiskiem. Na terenie wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna. | + | Istnieje tutaj [[Szkoła Podstawowa]] z salą gimnastyczną i boiskiem. Na terenie wsi działa [[Ochotnicza Straż Pożarna]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 58: | Linia 58: | ||
=== Ludzie związani z miejscowością: === | === Ludzie związani z miejscowością: === | ||
| − | Z Nawiadami związana jest postać Jana Brafkowiusa – pastor, wydawca kancjonału pieśni. | + | Z Nawiadami związana jest postać [[Jan Brafkowius |Jana Brafkowiusa]] – pastor, wydawca kancjonału pieśni. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest [[Grzegorz Tomczak]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 64: | Linia 64: | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | W miejscowości znajduje się zabytkowy kościół z XV w. a w nim organy z początku XIX w. | + | W miejscowości znajduje się [[zabytkowy kościół z XV w.]] a w nim organy z początku XIX w. |
| − | [[File:Kościół w Nawiadach.jpg|thumb|Zabytkowy kościół, źródło: www.ciekawemazury.pl, 12.09.2013.]] | + | [[File:Kościół w Nawiadach.jpg|300 px |thumb|Zabytkowy kościół, źródło: www.ciekawemazury.pl, 12.09.2013.]] |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 87: | Linia 87: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria:Powiat mrągowski]][[Kategoria:Gmina Piecki]][[Kategoria:Wieś sołecka]] |
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 11:03, 20 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 11:03, 20 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 19:54, 25 paź 2013
| Nawiady | |
| | |
 Nawiady, źródło: www.wikipedia.pl, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Piecki |
| Sołectwo | Nawiady |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nawiady | |
| Położenie na mapie Polski  Nawiady | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nawiady (Weiden , niem. Aweyden) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Dzieje miejscowości
Pierwotnie wieś powstała jako osada bartnicza. Lokował ją w 1379 r. na 60 włókach, komtur ryński Jan Schoenfeld. Bartnicy zobowiązani byli do czynszu w formie miodu, kupowanego od nich w cenie grzywny za beczkę miodu oraz jednego szeląga za funt wosku. Zabudowa osady skupiona była wokół stawu wiejskiego. Z czasem powstały zabudowy mieszkalno – gospodarcze wzdłuż drogi Babięta – Piecki. Według Wojciecha Kętrzyńskiego nazwa miejscowości pochodzi od pruskiego nazwiska. Wiadomo także, że w 1437 r. istniał kościół. Najprawdopodobniej już w XVI w. istniała szkoła parafialna. W wyniku zbytniego karczowania lasu w celu produkcji potażu i smoły, bartnictwo stało się nieopłacalne. W XVII w. czynsz w naturze został zamieniony na pieniężny w wysokości 40 grzywien rocznie. Również w tym samym okresie wybudowano nowy budynek szkolny i funkcjonowała tu karczma. W I poł. XIX w. znacznie wzrosła liczba mieszkańców wsi. W 1785 r. było tu 56 dymów a w 1815 r. – 67 . W 1815 r. we wsi mieszkało 389 osób, w 1838 r. – 553, w 1939 r. – 657 . W XIX w. istniało na terenie miejscowości gospodarstwo dworskie, które w 1900 r. obejmowało 26 włók. W 1912 r. gospodarstwo to zostało kupione przez Towarzystwo Rolne z Królewca i rozparcelowane na mniejsze działki, na których osadzono Niemców spoza Prus oraz z Rosji. W XIX w. Nawiady wymieniane są jako targowisko, gdzie co roku odbywają się 2 jarmarki na: bydło, konie i kramy. W 1914 r. we wsi funkcjonowała trzyklasowa szkoła. W 1937 r. parafia w Nawiadach była prężnie działającą instytucją Kościoła. W tym okresie należało do niej 20 miejscowości. Po 1945 r. świątynia była użytkowana przez ewangelików. Parafia katolicka została ponownie erygowana w 1981 r. Nawiady do 1954 r. były siedzibą gminy Nawiady. Ponadto obecnie na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi filiał Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Nawiadach.
Gospodarka
We wsi odnajdziemy sklep spożywczy, firmę usługowo - handlową i budowlaną.
Kultura
Istnieje tutaj Szkoła Podstawowa z salą gimnastyczną i boiskiem. Na terenie wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna.
Ludzie związani z miejscowością:
Z Nawiadami związana jest postać Jana Brafkowiusa – pastor, wydawca kancjonału pieśni. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest Grzegorz Tomczak.
Zabytki:
W miejscowości znajduje się zabytkowy kościół z XV w. a w nim organy z początku XIX w.
Bibliografia:
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2010, 671 ss.
Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn, 1975, 487 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885, 960 ss.
Zobacz też
www.piecki.wm.pl
