Kobczyk: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Zwierzę infobox |nazwa zwyczajowa = Ohar |nazwa łacińska = ''Tadorna tadorna'' |TSN = |zoolog = Linnaeus, 1758...")
 
Linia 1: Linia 1:
 
{{Zwierzę infobox
 
{{Zwierzę infobox
  |nazwa zwyczajowa      = Ohar
+
  |nazwa zwyczajowa      = Kobczyk
  |nazwa łacińska        = ''Tadorna tadorna''
+
  |nazwa łacińska        = ''Falco vespertinus''
 
  |TSN                    =  
 
  |TSN                    =  
  |zoolog                = Linnaeus, 1758
+
  |zoolog                =  
 
  |okres istnienia        =  
 
  |okres istnienia        =  
  |grafika                = ohar.jpg
+
  |grafika                = vesp.jpg
  |opis grafiki          = '''Samica'''. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tadorna_tadorna_%28aka%29.jpg]
+
  |opis grafiki          = Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Red-footed_Falcon.jpg]
 
  |typ                    = strunowce
 
  |typ                    = strunowce
 
  |podtyp                = kręgowce
 
  |podtyp                = kręgowce
 
  |gromada                = ptaki
 
  |gromada                = ptaki
  |rząd                  = blaszkodziobe
+
  |rząd                  = sokołowe
  |rodzina                = kaczkowate
+
  |rodzina                = sokołowate
  |rodzaj                = ''Tadorna''
+
  |rodzaj                = ''Falco''
  |gatunek                = ohar
+
  |gatunek                = kobczyk
  |synonimy              = ''Anas Tadorna'' Linnaeus, 1758; podgorzelec, kaczka norowa
+
  |synonimy              = kobczyk zwyczajny
 
  |wikispecies            =  
 
  |wikispecies            =  
 
  |commons                =  
 
  |commons                =  
Linia 21: Linia 21:
  
  
'''Ohar''' (''Tadorna tadorna'') - gatunek wędrownego (poza skrajnie zachodnimi i południowymi populacjami) ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (''Anatidae''). Długość ciała – ok. 58-70 cm.
+
'''Kobczyk''' (''Falco vespertinus'') gatunek niedużego ptaka drapieżnego z rodziny sokołowatych (''Falconidae''). Długość ciała – ok. 28-34 cm.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Charakterystyka ==
 
== Charakterystyka ==
Kaczka większa od krzyżówki, o bardzo skontrastowanym ubarwieniu, ułatwiającym jej identyfikację. Ubarwienie w większości białe z głową i górną częścią szyi czarną o zielonym połysku (u samicy bardziej czarno-brązową), rdzawobrązową przepaską na piersi, skrzydła i pasy na grzbiecie czarne. Dziób czerwony, u samca ozdobiony guzem na czole. Dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony, samiec jest tylko nieco większy, a samica ma brunatną plamę na brzuchu i białe obrzeżenie rudego pasa na piersi.
+
Sokół nieco mniejszy od pustułki, o bardzo odmiennym ubarwieniu u obu płci (wyraźny dymorfizm płciowy). Dorosły samiec z wierzchu łupkowoszary ze srebrzystymi lotkami oraz rdzawobrązowym brzuchem, pokrywami podogonowymi i nogawicami. Samica jest większa od samca i ma płowopomarańczowy spód ciała i wierzch głowy z czarną maseczką, a wierzch ciała szary, czarno prążkowany. Charakterystyczną cechą są pomarańczowo-czerwone nogi i obrączki wokół oczu.
 
<br/>
 
<br/>
  
Gatunek występuje na wybrzeżach morskich, gdzie gniazduje nad zatokami i jeziorami przymorskimi, a w okresie przelotów widuje się go w głębi lądu na stawach, dużych rzekach, jeziorach i zbiornikach zaporowych. Żywi się głównie drobnymi bezkręgowcami, żerując na lądzie lub w płytkiej wodzie, ale również roślinami, szczególnie wodorostami.  
+
Gatunek występuje na zróżnicowanych terenach otwartych, zwłaszcza stepowych, ale też obejmujących pola uprawne, łąki czy wrzosowiska; chętnie w pobliżu zadrzewień i terenów podmokłych oraz w dolinach rzecznych.
Gniazdo zakłada zwykle w jamie wykopanej przez samicę lub króliczej, borsuczej czy lisiej norze o głębokości do 4 m. W przypadku braku nory zakłada lęg na powierzchni ziemi, dość często w rozbitych bunkrach, opuszczonych chatach, szczelinach skalnych lub między kamieniami. Rzadziej gniazduje w dziuplach drzew i gęstych krzewach. Gniazdo może znajdować się do 3 km od brzegu. Ohar wraca na tereny lęgowe parami w marcu, kwietniu.
+
Żywi się przede wszystkim dużymi owadami chwytanymi na ziemi lub w locie, rzadziej łowi drobne gryzonie, płazy, gady. Poluje często o zmierzchu, czatując na słupkach, uschniętych gałęziach czy przewodach elektrycznych, skąd zrywa się w pogoni za owadami. Jako ptak towarzyski, chętnie poluje w stadach.
 +
Nie buduje gniazda, ale zajmuje opuszczone gniazda wron, srok, gawronów czy innych krukowatych bądź też wykorzystuje duże dziuple, nory lub półki skalne. Może gniazdować pojedynczo lub w luźnych koloniach.
 
<br/>
 
<br/>
  
  
[[Plik: tador.jpg]]
+
[[Plik: falcov.jpg]]
 
<br/>
 
<br/>
'''Samiec'''. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Common_Shelduck_%28Tadorna_tadorna%29_RWD2.jpg]
+
'''Samiec (z lewej) i samica'''. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Falco_vespertinus_3_%28Martin_Mecnarowski%29.jpg]
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Występowanie==
 
== Występowanie==
Zamieszkuje wybrzeża Morza Północnego, Bałtyku i Morza Śródziemnego oraz pas od Morza Czarnego do północno-wschodnich Chin. Zimuje w zachodniej i południowej Europie nad Morzem Śródziemnym, w północnej Afryce, Azji Środkowej oraz na subkontynencie indyjskim. Latem, podczas pierzenia, największe stada spotyka się na wybrzeżu Morza Północnego między ujściami Łaby i Wezery. Przyloty w marcu i kwietniu, odloty w październiku, listopadzie.
+
Gatunek południowy zamieszkujący Eurazję na wschód od linii Wisła–Dunaj aż po środkową Syberię. W zachodniej i północnej Europie wyprowadza pojedyncze lęgi, gdzie spędza lato. Wędrowny, zimuje w południowej oraz wschodniej Afryce i południowej Azji.
 
<br/>
 
<br/>
 
+
W Polsce dawniej sporadycznie lęgowy, obecnie dość regularnie, choć bardzo nielicznie zalatujący na teren całego kraju. Uważany jest pod względem lęgów za ptaka wymarłego, choć lęgnie się w sąsiedniej Słowacji, a także wschodniej Austrii i na Węgrzech. W kraju obserwowany od końca kwietnia do połowy października, a najczęściej - w maju (większa liczba ważek i innych większych owadów) oraz na przełomie sierpnia i września. Zwykle pojawia się pojedynczo.
W Polsce bardzo nielicznie (łącznie 30-50 par) występuje głównie na Wybrzeżu Bałtyku - skupiska lęgowe odkryto w rejonie Zatoki Puckiej, u ujścia Wisły, nad jeziorami Łebsko, Gardno, Jamno i Lubiatowskie, a najstarsze lęgowiska znajdują się na Helu. W głębi kraju pojawia się sporadycznie i nieregularnie.
 
 
<br/>
 
<br/>
 
+
Na Warmii i Mazurach kobczyka odnotowano na obszarze [[Natura 2000 Lasy Skaliskie]] należącym do sieci [[Natura 2000]].
 
 
Na Warmii i Mazurach ohara odnotowano m.in. na obszarze [[Natura 2000 Wysoczyzna Elbląska]] należącym do sieci [[Natura 2000]] oraz w [[Rezerwat Zatoka Elbląska|Rezerwacie Zatoki Elbląskiej]].
 
 
 
 
 
Natura 2000 Lasy Skaliskie
 
Stwierdzono tu występowanie 27 gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej (w tym 12 lęgowych) oraz 11 gatunków ptaków cennych i zagrożonych.
 
Występują tu też inne gatunki ptaków wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG: kobczyk
 
 
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
W Polsce objęty całkowitą ochroną gatunkową, wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, potencjalnie zagrożony z powodu niewielkiej populacji i presji człowieka w miejscach gniazdowania.
+
W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako gatunek wymarły. Prawdopodobnie główną przyczyną wymarcia jest stosowanie w rolnictwie chemicznych środków ochrony roślin, zwłaszcza owadobójczych.
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 62: Linia 53:
 
Richarz Klaus, ''Ptaki - przewodnik'', Warszawa, Wydawnictwo Muza, 2009.
 
Richarz Klaus, ''Ptaki - przewodnik'', Warszawa, Wydawnictwo Muza, 2009.
 
<br/>
 
<br/>
Stastny Karel, ''Ptaki wodne'', Warszawa, Delta, 1993.
+
Radziszewski Michał, ''Ptaki Polski'', Warszawa, Carta Blanca, 2011.
<br/>
 
Sterry P., Cleave A., Clements A., Goodfellow P., ''Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany'', Warszawa, Horyzont, 2002.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Ohar#cite_note-pwn-4]
+
Dziennik Ustaw 2004, nr 220, poz. 2237 [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20042202237]
 +
<br/>
 +
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Kobczyk_zwyczajny]
 
<br/>
 
<br/>
[http://www.ptaki-polski.com/aa_ohar/]
+
[http://www.ptaki-polski.com/aa_kobczy/]
 
<br/>
 
<br/>
[http://ptaki.info/ohar]
+
[http://ptaki.info/kobczyk]
 
<br/>
 
<br/>
  
  
 
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Zwierzęta Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Ptaki Polski]] [[Kategoria: Natura 2000]]
 
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Zwierzęta Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Ptaki Polski]] [[Kategoria: Natura 2000]]

Wersja z 01:04, 21 gru 2014

Kobczyk

Falco vespertinus`
Falco vespertinus
Źródło: [1]
Źródło: [2]
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ptaki
Rząd sokołowe
Rodzina sokołowate
Rodzaj Falco
Gatunek kobczyk
Synonimy

kobczyk zwyczajny



Kobczyk (Falco vespertinus) – gatunek niedużego ptaka drapieżnego z rodziny sokołowatych (Falconidae). Długość ciała – ok. 28-34 cm.

Charakterystyka

Sokół nieco mniejszy od pustułki, o bardzo odmiennym ubarwieniu u obu płci (wyraźny dymorfizm płciowy). Dorosły samiec z wierzchu łupkowoszary ze srebrzystymi lotkami oraz rdzawobrązowym brzuchem, pokrywami podogonowymi i nogawicami. Samica jest większa od samca i ma płowopomarańczowy spód ciała i wierzch głowy z czarną maseczką, a wierzch ciała szary, czarno prążkowany. Charakterystyczną cechą są pomarańczowo-czerwone nogi i obrączki wokół oczu.

Gatunek występuje na zróżnicowanych terenach otwartych, zwłaszcza stepowych, ale też obejmujących pola uprawne, łąki czy wrzosowiska; chętnie w pobliżu zadrzewień i terenów podmokłych oraz w dolinach rzecznych. Żywi się przede wszystkim dużymi owadami chwytanymi na ziemi lub w locie, rzadziej łowi drobne gryzonie, płazy, gady. Poluje często o zmierzchu, czatując na słupkach, uschniętych gałęziach czy przewodach elektrycznych, skąd zrywa się w pogoni za owadami. Jako ptak towarzyski, chętnie poluje w stadach. Nie buduje gniazda, ale zajmuje opuszczone gniazda wron, srok, gawronów czy innych krukowatych bądź też wykorzystuje duże dziuple, nory lub półki skalne. Może gniazdować pojedynczo lub w luźnych koloniach.


Falcov.jpg
Samiec (z lewej) i samica. Źródło: [3]

Występowanie

Gatunek południowy zamieszkujący Eurazję na wschód od linii Wisła–Dunaj aż po środkową Syberię. W zachodniej i północnej Europie wyprowadza pojedyncze lęgi, gdzie spędza lato. Wędrowny, zimuje w południowej oraz wschodniej Afryce i południowej Azji.
W Polsce dawniej sporadycznie lęgowy, obecnie dość regularnie, choć bardzo nielicznie zalatujący na teren całego kraju. Uważany jest pod względem lęgów za ptaka wymarłego, choć lęgnie się w sąsiedniej Słowacji, a także wschodniej Austrii i na Węgrzech. W kraju obserwowany od końca kwietnia do połowy października, a najczęściej - w maju (większa liczba ważek i innych większych owadów) oraz na przełomie sierpnia i września. Zwykle pojawia się pojedynczo.
Na Warmii i Mazurach kobczyka odnotowano na obszarze Natura 2000 Lasy Skaliskie należącym do sieci Natura 2000.

W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako gatunek wymarły. Prawdopodobnie główną przyczyną wymarcia jest stosowanie w rolnictwie chemicznych środków ochrony roślin, zwłaszcza owadobójczych.

Bibliografia

Richarz Klaus, Ptaki - przewodnik, Warszawa, Wydawnictwo Muza, 2009.
Radziszewski Michał, Ptaki Polski, Warszawa, Carta Blanca, 2011.

Zobacz też

Dziennik Ustaw 2004, nr 220, poz. 2237 [4]
[5]
[6]
[7]