Ełcka Kolej Wąskotorowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 1: Linia 1:
 +
'''Ełcka Kolej Wąskotorowa''' jest jedyną w regionie kolejką wąskotorową, jedną z ostatnich tego typu funkcjonujących w Polsce.
 +
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Ełcka Kolej Wąskotorowa
 
  |nazwa                = Ełcka Kolej Wąskotorowa
Linia 22: Linia 24:
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 53 |minutN = 49 |sekundN = 28
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 22 |minutE = 21 |sekundE = 39
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 29: Linia 31:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
'''Ełcka Kolej Wąskotorowa''' – jedyna w regionie kolej wąskotorowa, jedna z ostatnich funkcjonujących w Polsce.
+
==Początki==
== Historia==  
+
Pierwszy projekt budowy Ełckiej Kolei Wąskotorowej powstał w 1905 r. Inwestycja miała przynieść głównie korzyści gospodarcze. Stację kolei wąskotorowej w Ełku zlokalizowano przy istniejącej już stacji normalnotorowej. Prace rozpoczęto na przełomie 1911/1912; w 1913 r. uroczyście uruchomiono kolejkę, której funkcjonowanie przetrwał wybuch pierwszej wojny światowej, podczas której kolej odniosła poważne zniszczenia. Po niezbędnych remontach (trwających do lat 20-tych XX w.) wznowiono ruch towarowy i osobowy, który miał miejsce nieprzerwanie praktycznie do końca drugiej wojny światowej.
Pierwszy projekt budowy Ełckiej Kolei Wąskotorowej (niem. Lycker Kleinbahn) powstał w 1905 r. Założeniom projektowym przyświecały cele gospodarcze i militarne. Kolej połączyła Ełk z przygranicznymi miejscowościami. Stację kolei wąskotorowej zlokalizowano przy istniejącej już stacji normalnotorowej. Prace rozpoczęto na przełomie 1911/1912. W 1913 r. wybudowano nową parowozownię, starą przekształcając w warsztat. W tym też roku nastąpiło uroczyste otwarcie EKW, mimo że prac nie zakończono; wkrótce przerwał je wybuch pierwszej wojny światowej (1914 r.). W trakcie wojny kolej wąskotorowa poniosła znaczne straty; w 1918 r. wznowiono ruch osobowo – towarowy. Kolej remontowano i modernizowano do lat 20-tych XX w. Ukształtował się wówczas zespół wąskotorowego dworca głównego (torowiska stacji osobowej i towarowej oraz kompleks budynków), który przetrwał do 1945 r. W okresie drugiej wojny światowej wybudowano przejście podziemne pomiędzy dworcem normalnotorowym a wąskotorowym. Układ torowisk, stacji i przystanków pozwalał na bezkolizyjny ruch towarowy całą dobę. Tabor EKW składał się z wagonów pocztowo-bagażowych, towarowych i osobowych.
+
 
 +
==Od 1945 r. do dziś==
 +
Ełcka Kolej Wąskotorowa została poważnie zniszczona podczas ofensywy Armii Czerwonej. Zniszczeniu uległ wówczas m.in.: budynek stacyjny w Ełku oraz przystanki w Milejewie i Kalinowie, a także most w Sypitkach. W kolejnych latach, w trakcie niezbędnego remontu przekuto torowisko z 1000 mm na 750 mm.
 +
 
 +
Na początku lat 90-tych XX w. do rejestru zabytków wpisany został przestrzenny układ komunikacyjny kolejki (wówczas funkcjonującej pod nazwą Ełckiej Kolei Dojazdowej), od stacji Ełk Wąskotorowy do stacji Turowo i od stacji Laski Małe do stacji Zawady-Tworki. Kilka lat później uruchomiono na trasie przejazdy turystyczne. W 2002 r. Zarząd Miasta Ełku przejął kolej wąskotorową.
 +
 
 +
 
 +
==Infrastruktura i tabor==
 +
Ełcka Kolej Wąskotorowa przebiega przez tereny gmin: [[Ełk]], [[Kalinowo]] i [[Prostki]]. Łącznie długość linii kolejowej wynosi 48 km. W Ełku zachowane są do dziś historyczne budynki wąskotorowego dworca głównego oraz torowisko. Na trasie kolejki, poza Ełkiem, zachowana są związane z jej funkcjonowaniem zabytkowe budowle, tj. dworce, mosty, wiadukty, przepusty, wiata i inne. Ponadto na terenie stacji kolejowej w Ełku znajdują się interesujące przykłady historycznego taboru kolejowego (normalnotorowy i wąskotorowy).
 +
 
 +
 
 +
==Zobacz także==
 +
Prywatne Muzeum Zabytków Kolejnictwa w Ełku
 +
http://[http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php/Prywatne_Muzeum_Zabytk%C3%B3w_Kolejnictwa_w_E%C5%82ku]
 +
 
 +
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Ełku
 +
http://[http://www.mosir.elk.com.pl/ekw/]
 +
 
 +
 
 +
==Bibliografia==
 +
S. Jasiński, Ełcka Kolej Wąskotorowa 1913-2001, Ełk 2002
  
== Od 1945 r. do dziś==
 
Ełcka Kolej Wąskotorowa funkcjonowała do przełomu 1944/1945 r., kiedy to została poważnie zniszczona podczas ofensywy Armii Czerwonej. Zniszczeniu uległy wówczas m.in.: budynki stacji Ełk Wąskotorowy, przystanki Milejewo i Kalinowo, most w Sypitkach, remontu wymagały torowiska na całej długości linii. W latach 1950-1951 przekuto torowisko kolejki z dotychczasowych 1000 mm na 750 mm. W latach 1952-1955 wymieniono tabor wagonowy; w 1957 r. zmieniono nazwę na Ełcką Kolej Dojazdową (EKD). W 1954 r. wprowadzono do użytku dwa wagony benzynowe. W 1975 r. wprowadzono trakcję spalinową. W 1988 r. przeprowadzono modernizację torowiska EKD (remont kapitalny), prac na całej długości linii nie ukończono.
 
W 1991 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Suwałkach wpisał do rejestru zabytków przestrzenny układ komunikacyjny Ełckiej Kolei Dojazdowej od stacji Ełk Wąskotorowy do stacji Turowo i od stacji Laski Małe do stacji Zawady-Tworki. W 1993 r. uruchomiono pierwsze przejazdy turystyczne, rok później założono tzw. skansen ruchomych zbytków techniki kolejnictwa. W 1994 r. wpisano do rejestru zespół parowozowni normalnotorowej, obejmujący także obiekty i obszar kolei wąskotorowej. W 2002 r. Zarząd Miasta Ełku przejął kolej wąskotorową w użyczenie, przywracając także stara nazwę - Ełcka Kolei Wąskotorowa.
 
== Bibliografia ==
 
#S. Jasiński, Ełcka Kolej Wąskotorowa 1913-2001, Ełk 2002
 
#http://www.mosir.elk.com.pl/ekw/
 
#http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php/Prywatne_Muzeum_Zabytk%C3%B3w_Kolejnictwa_w_E%C5%82ku
 
 
[[Kategoria: Turystyka]] [[Kategoria: Zabytki]] [[Kategoria: Zabytki techniki]]
 
[[Kategoria: Turystyka]] [[Kategoria: Zabytki]] [[Kategoria: Zabytki techniki]]

Wersja z 20:26, 6 sty 2015

Ełcka Kolej Wąskotorowa jest jedyną w regionie kolejką wąskotorową, jedną z ostatnich tego typu funkcjonujących w Polsce.

Ełcka Kolej Wąskotorowa

Dworzec kolei wąskotorowej w Ełku
Dworzec kolei wąskotorowej w Ełku
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ełcki
Gmina Ełk
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Początki

Pierwszy projekt budowy Ełckiej Kolei Wąskotorowej powstał w 1905 r. Inwestycja miała przynieść głównie korzyści gospodarcze. Stację kolei wąskotorowej w Ełku zlokalizowano przy istniejącej już stacji normalnotorowej. Prace rozpoczęto na przełomie 1911/1912; w 1913 r. uroczyście uruchomiono kolejkę, której funkcjonowanie przetrwał wybuch pierwszej wojny światowej, podczas której kolej odniosła poważne zniszczenia. Po niezbędnych remontach (trwających do lat 20-tych XX w.) wznowiono ruch towarowy i osobowy, który miał miejsce nieprzerwanie praktycznie do końca drugiej wojny światowej.

Od 1945 r. do dziś

Ełcka Kolej Wąskotorowa została poważnie zniszczona podczas ofensywy Armii Czerwonej. Zniszczeniu uległ wówczas m.in.: budynek stacyjny w Ełku oraz przystanki w Milejewie i Kalinowie, a także most w Sypitkach. W kolejnych latach, w trakcie niezbędnego remontu przekuto torowisko z 1000 mm na 750 mm.

Na początku lat 90-tych XX w. do rejestru zabytków wpisany został przestrzenny układ komunikacyjny kolejki (wówczas funkcjonującej pod nazwą Ełckiej Kolei Dojazdowej), od stacji Ełk Wąskotorowy do stacji Turowo i od stacji Laski Małe do stacji Zawady-Tworki. Kilka lat później uruchomiono na trasie przejazdy turystyczne. W 2002 r. Zarząd Miasta Ełku przejął kolej wąskotorową.


Infrastruktura i tabor

Ełcka Kolej Wąskotorowa przebiega przez tereny gmin: Ełk, Kalinowo i Prostki. Łącznie długość linii kolejowej wynosi 48 km. W Ełku zachowane są do dziś historyczne budynki wąskotorowego dworca głównego oraz torowisko. Na trasie kolejki, poza Ełkiem, zachowana są związane z jej funkcjonowaniem zabytkowe budowle, tj. dworce, mosty, wiadukty, przepusty, wiata i inne. Ponadto na terenie stacji kolejowej w Ełku znajdują się interesujące przykłady historycznego taboru kolejowego (normalnotorowy i wąskotorowy).


Zobacz także

Prywatne Muzeum Zabytków Kolejnictwa w Ełku http://[1]

Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Ełku http://[2]


Bibliografia

S. Jasiński, Ełcka Kolej Wąskotorowa 1913-2001, Ełk 2002