Rzeźnia w Olsztynie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zachowane budynki) |
|||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
| − | Rzeźnia została wzniesiona na przełomie 1880/1881 r. Wchodziła w skład rozbudowywanych w kolejnych latach i funkcjonujących na potrzeby miasta zakładów przemysłowych (gazownia, wodociągi i kanalizacja, zakład energetyczny z hydroelektrownią na Łynie). Budowa rzeźni miejskich wiązała się z nałożonym na samorządy ustawowym obowiązkiem budowy zakładu, gdzie ubój będzie odbywał się pod kontrolą. Zachowane do dziś budynki dawnej rzeźni w Olsztynie, zlokalizowane przy al. Wojska Polskiego 5, zostały wzniesione wg projektu urzędnika budowlanego Geelhaara przez lokalne, olsztyńskie firmy m.in.: Matthiasa Toffla (prace murarskie), Floriana Materna (dostarczył cegłę) oraz M. Wronki (prace ciesielskie). Przez kolejne lata rzeźnia była rozbudowywana. W 1903 r. wzniesiono budynek administracyjny (obecnie nie istnieje). Zakład funkcjonował początkowo z wykorzystaniem maszyny parowej. W rzeźni działało laboratorium badające mięso. W latach 20-tych XX w. projektowano nową rzeźnię, ponieważ dotychczasowa stała się za mała, a dalszą rozbudowę wykluczała lokalizacja. Ostatecznie nową rzeźnię miejską wzniesiono przy ul. Lubelskiej w 1941 r. Na jej miejscu stoi dziś supermarket „Makro”. Po drugiej wojnie światowej stara rzeźnia nie pełniła pierwotnych funkcji, budynki wykorzystywano na różne potrzeby, np. w ostatnich latach mieściła się w nich fabryka mebli oraz warsztat. | + | Rzeźnia została wzniesiona na przełomie 1880/1881 r. Wchodziła w skład rozbudowywanych w kolejnych latach i funkcjonujących na potrzeby miasta zakładów przemysłowych (gazownia, wodociągi i kanalizacja, zakład energetyczny z hydroelektrownią na Łynie). Budowa rzeźni miejskich wiązała się z nałożonym na samorządy ustawowym obowiązkiem budowy zakładu, gdzie ubój będzie odbywał się pod kontrolą. |
| + | Zachowane do dziś budynki dawnej rzeźni w Olsztynie, zlokalizowane przy al. Wojska Polskiego 5, zostały wzniesione wg projektu urzędnika budowlanego Geelhaara przez lokalne, olsztyńskie firmy m.in.: Matthiasa Toffla (prace murarskie), Floriana Materna (dostarczył cegłę) oraz M. Wronki (prace ciesielskie). Przez kolejne lata rzeźnia była rozbudowywana. W 1903 r. wzniesiono budynek administracyjny (obecnie nie istnieje). Zakład funkcjonował początkowo z wykorzystaniem maszyny parowej. W 1912 r. w rzeźni dokonano uboju ponad 14 tys. sztuk zwierząt. W zakładzie działało laboratorium badające mięso. | ||
| + | W latach 20-tych XX w. projektowano nową rzeźnię, ponieważ dotychczasowa stała się za mała, a dalszą rozbudowę wykluczała lokalizacja. Ostatecznie nową rzeźnię miejską wzniesiono przy ul. Lubelskiej w 1941 r. Na jej miejscu stoi dziś supermarket „Makro”. | ||
| + | Po drugiej wojnie światowej stara rzeźnia nie pełniła pierwotnych funkcji, budynki wykorzystywano na różne potrzeby, np. w ostatnich latach mieściła się w nich fabryka mebli oraz warsztat. | ||
==Zachowane budynki== | ==Zachowane budynki== | ||
| − | Z zespołu zabudowy rzeźni miejskiej przy al. Wojska Polskiego zachowały się do dziś dwa historyczne budynki: dawna hala uboju z dobudówkami oraz budynek dla zwierząt rzeźnych ze stajnią. We wnętrzach | + | Z zespołu zabudowy rzeźni miejskiej przy al. Wojska Polskiego zachowały się do dziś dwa historyczne budynki: dawna hala uboju z dobudówkami oraz budynek dla zwierząt rzeźnych ze stajnią. We wnętrzach budynków zachowane są pozostałości historycznego wyposażenie, tj.: żeliwne słupy konstrukcyjne i stalowe szyny z rolkami. W zdobionych gzymsami, ceglanych elewacjach budynku, zachowane są koniowiązy. Na dojeździe do rzeźni oraz wokół budynków nadal istnieje brukowana nawierzchnia oraz pozostałości słupów bramnych. |
| + | W sąsiedztwie rzeźni odnajdujemy dziś także zachowane inne obiekty i budowle związane z przemysłem komunalnym, tj.: budynek mieszkalny z dawną maszynownią i transformatorownią miejskich zakładów energetycznych (zajezdnia tramwajowa została rozebrana) oraz związana z zakładem kanalizacyjnym komora stacji ejektorowej patentu Schone’a (przepompownia pneumatyczna). | ||
[[Plik:Olsztyn_rzeznia_2.jpg|290px|right|thumb|Ściana szczytowa hali uboju, widok od strony wjazdu na teren rzeźni]] | [[Plik:Olsztyn_rzeznia_2.jpg|290px|right|thumb|Ściana szczytowa hali uboju, widok od strony wjazdu na teren rzeźni]] | ||
Wersja z 19:35, 29 gru 2014
Rzeźnia w Olsztynie jest najstarszym, istniejącym do dziś budynkiem związanym z dawnym przemysłem komunalnym Olsztyna. Była to pierwsza z inwestycji w nowoczesny przemysł miejski, który usprawnił funkcjonowanie miasta i podniósł komfort życia jego mieszkańców.
| Olsztyn | |
| | |
 Dawna rzeźnia w Olsztynie przy al. Wojska Polskiego
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | Olsztyn |
| Gmina | Olsztyn |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Olsztyn | |
| Położenie na mapie Polski  Olsztyn | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Historia
Rzeźnia została wzniesiona na przełomie 1880/1881 r. Wchodziła w skład rozbudowywanych w kolejnych latach i funkcjonujących na potrzeby miasta zakładów przemysłowych (gazownia, wodociągi i kanalizacja, zakład energetyczny z hydroelektrownią na Łynie). Budowa rzeźni miejskich wiązała się z nałożonym na samorządy ustawowym obowiązkiem budowy zakładu, gdzie ubój będzie odbywał się pod kontrolą. Zachowane do dziś budynki dawnej rzeźni w Olsztynie, zlokalizowane przy al. Wojska Polskiego 5, zostały wzniesione wg projektu urzędnika budowlanego Geelhaara przez lokalne, olsztyńskie firmy m.in.: Matthiasa Toffla (prace murarskie), Floriana Materna (dostarczył cegłę) oraz M. Wronki (prace ciesielskie). Przez kolejne lata rzeźnia była rozbudowywana. W 1903 r. wzniesiono budynek administracyjny (obecnie nie istnieje). Zakład funkcjonował początkowo z wykorzystaniem maszyny parowej. W 1912 r. w rzeźni dokonano uboju ponad 14 tys. sztuk zwierząt. W zakładzie działało laboratorium badające mięso. W latach 20-tych XX w. projektowano nową rzeźnię, ponieważ dotychczasowa stała się za mała, a dalszą rozbudowę wykluczała lokalizacja. Ostatecznie nową rzeźnię miejską wzniesiono przy ul. Lubelskiej w 1941 r. Na jej miejscu stoi dziś supermarket „Makro”. Po drugiej wojnie światowej stara rzeźnia nie pełniła pierwotnych funkcji, budynki wykorzystywano na różne potrzeby, np. w ostatnich latach mieściła się w nich fabryka mebli oraz warsztat.
Zachowane budynki
Z zespołu zabudowy rzeźni miejskiej przy al. Wojska Polskiego zachowały się do dziś dwa historyczne budynki: dawna hala uboju z dobudówkami oraz budynek dla zwierząt rzeźnych ze stajnią. We wnętrzach budynków zachowane są pozostałości historycznego wyposażenie, tj.: żeliwne słupy konstrukcyjne i stalowe szyny z rolkami. W zdobionych gzymsami, ceglanych elewacjach budynku, zachowane są koniowiązy. Na dojeździe do rzeźni oraz wokół budynków nadal istnieje brukowana nawierzchnia oraz pozostałości słupów bramnych. W sąsiedztwie rzeźni odnajdujemy dziś także zachowane inne obiekty i budowle związane z przemysłem komunalnym, tj.: budynek mieszkalny z dawną maszynownią i transformatorownią miejskich zakładów energetycznych (zajezdnia tramwajowa została rozebrana) oraz związana z zakładem kanalizacyjnym komora stacji ejektorowej patentu Schone’a (przepompownia pneumatyczna).
Zobacz także
A. Płoski, Spacerownik po Olsztynie. Olsztyn przemysłowy i wojskowy, 10 września 2009 (dodatek do lokalnego wydania Gazety Wyborczej)
