Nowe Kiejkuty: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Nowe Kiejkuty''' (niem. ''Neu Keykuth'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[ | + | <big>''' Nowe Kiejkuty''' (niem. ''Neu Keykuth'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]], w [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|gminie Dźwierzuty]]. |
| − | |||
| − | |||
| + | W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w | + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży w odległości 10 km na północ od [[Szczytno|Szczytna]], na północ od [[Jezioro Wałpusz|Jeziora Wałpusz]], przy drodze nr 600 w kierunku [[Mrągowo|Mrągowa]] oraz linii kolejowej na linii Szczytno-[[Biskupiec]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Miejscowość powstała na obszarze dawnej [[Galindia|Galindii]]. Następnie tereny te stanowiły część [[ | + | Miejscowość powstała na obszarze dawnej [[Galindia|Galindii]]. Następnie tereny te stanowiły część [[Prokuratoria szczycieńska|prokuratorii szczycieńskiej]] przeznaczonej do nadań dla rycerstwa w zamian za zasługi dla [[Zakon Krzyżacki|Zakonu]]. Obdarowani rycerze we własnym zakresie zakładali nowe wsie czynszowe, dwory i folwarki, a także często sprzedawali, zamieniali lub tracili własne majątki, stąd spora liczba kolejnych właścicieli. Nowe Kiejkuty zostały założone pod koniec XIV wieku (po raz pierwszy zostały wymienione w 1399 roku). W 1406 roku była to [[wieś czynszowa]] obejmująca 40 łanów, w tym 4 łany sołeckie. Zasiedlanie wsi najwyraźniej postępowało stosunkowo powoli, ponieważ w 1520 roku aż 24 łany były puste. W XVI wieku istniała tu karczma. W 1782 roku Nowe Kiejkuty składały się z 29 gospodarstw. W 1818 roku wieś liczyła 180 mieszkańców i 34 gospodarstwa. W 1939 roku Nowe Kiejkuty były zamieszkane przez 401 osób. W 1992 roku zamknięto przystanek osobowy na linii kolejowej nr 262 w Nowych Kiejkutach. |
| − | Miejscowość jest obecnie siedzibą sołectwa. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bernarda Mikulak ]]<ref>Źródło: http://www.gminadzwierzuty.pl/?c=mdTresc-cmPokaz-271</ref>. W Nowych Kiejkutach działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | + | Miejscowość jest obecnie siedzibą sołectwa. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bernarda Mikulak]]<ref>Źródło: http://www.gminadzwierzuty.pl/?c=mdTresc-cmPokaz-271</ref>. W Nowych Kiejkutach działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. |
<br/> | <br/> | ||
===Sport=== | ===Sport=== | ||
| − | W miejscowości działa | + | W miejscowości działa klub piłkarski [[FC Nowe Kiejkuty]]. |
[[File: Pomnik ku czci mieszkańców poległych w latach 1914-1918.jpg|thumb|300px|Nowe Kiejkuty. Pomnik ku czci mieszkańców poległych w latach 1914-1918]] | [[File: Pomnik ku czci mieszkańców poległych w latach 1914-1918.jpg|thumb|300px|Nowe Kiejkuty. Pomnik ku czci mieszkańców poległych w latach 1914-1918]] | ||
<br/> | <br/> | ||
===Turystyka=== | ===Turystyka=== | ||
| − | W okolicach miejscowości zlokalizowane są | + | W okolicach miejscowości zlokalizowane są ośrodki wypoczynkowe, gospodarstwa agroturystyczne, stadniny koni. |
<br/> | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | *W centrum wsi pozostałości pomnika na cześć mieszkańców wsi poległych podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Pomnik zlokalizowany był w centrum wsi, przy przydrożnej kapliczce.Do czasów obecnych zachowały się jedynie szczątki podstawy pomnika. Pomnik został wzniesiony w roku 1937. | + | *W centrum wsi pozostałości pomnika na cześć mieszkańców wsi poległych podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]]. Pomnik zlokalizowany był w centrum wsi, przy przydrożnej kapliczce. Do czasów obecnych zachowały się jedynie szczątki podstawy pomnika. Pomnik został wzniesiony w roku 1937. |
| − | *[[Cmentarz ewangelicki]] z XIX wieku | + | *[[Cmentarz ewangelicki w Nowych Kiejkutach |Cmentarz ewangelicki]] z XIX wieku |
| − | *Budynek dawnej [[ | + | *Budynek dawnej [[Stacja kolejowa w Nowych Kiejkutach|stacji kolejowej]] z początków XX wieku, zaadoptowany obecnie na mieszkania prywatne |
[[File: Budynek stacji kolejowej w Nowych Kiejkutach.jpg|thumb|right|300px|Budynek stacji kolejowej w Nowych Kiejkutach]] | [[File: Budynek stacji kolejowej w Nowych Kiejkutach.jpg|thumb|right|300px|Budynek stacji kolejowej w Nowych Kiejkutach]] | ||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | === Przyroda === | ||
| + | W pobliżu miejscowości znajduje się pomnik przyrody - [[Głaz narzutowy w leśnictwie Kulka |głaz narzutowy]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 74: | Linia 77: | ||
#Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowe_kiejkuty [data dostępu: 10.09.2013] | #Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowe_kiejkuty [data dostępu: 10.09.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat szczycieński]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Dźwierzuty (gmina wiejska)]] |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1401-1500]] |
| − | [[ | ||
Wersja z 12:22, 2 sie 2014
| Nowe Kiejkuty | |
| | |
 Nowe Kiejkuty na pocztówce sprzed 1945 roku
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Dźwierzuty |
| Liczba ludności (2010) | 325 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-120 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nowe Kiejkuty | |
| Położenie na mapie Polski  Nowe Kiejkuty | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nowe Kiejkuty (niem. Neu Keykuth) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży w odległości 10 km na północ od Szczytna, na północ od Jeziora Wałpusz, przy drodze nr 600 w kierunku Mrągowa oraz linii kolejowej na linii Szczytno-Biskupiec.
Dzieje miejscowości
Miejscowość powstała na obszarze dawnej Galindii. Następnie tereny te stanowiły część prokuratorii szczycieńskiej przeznaczonej do nadań dla rycerstwa w zamian za zasługi dla Zakonu. Obdarowani rycerze we własnym zakresie zakładali nowe wsie czynszowe, dwory i folwarki, a także często sprzedawali, zamieniali lub tracili własne majątki, stąd spora liczba kolejnych właścicieli. Nowe Kiejkuty zostały założone pod koniec XIV wieku (po raz pierwszy zostały wymienione w 1399 roku). W 1406 roku była to wieś czynszowa obejmująca 40 łanów, w tym 4 łany sołeckie. Zasiedlanie wsi najwyraźniej postępowało stosunkowo powoli, ponieważ w 1520 roku aż 24 łany były puste. W XVI wieku istniała tu karczma. W 1782 roku Nowe Kiejkuty składały się z 29 gospodarstw. W 1818 roku wieś liczyła 180 mieszkańców i 34 gospodarstwa. W 1939 roku Nowe Kiejkuty były zamieszkane przez 401 osób. W 1992 roku zamknięto przystanek osobowy na linii kolejowej nr 262 w Nowych Kiejkutach.
Miejscowość jest obecnie siedzibą sołectwa. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Bernarda Mikulak[1]. W Nowych Kiejkutach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Sport
W miejscowości działa klub piłkarski FC Nowe Kiejkuty.
Turystyka
W okolicach miejscowości zlokalizowane są ośrodki wypoczynkowe, gospodarstwa agroturystyczne, stadniny koni.
Zabytki:
- W centrum wsi pozostałości pomnika na cześć mieszkańców wsi poległych podczas I wojny światowej. Pomnik zlokalizowany był w centrum wsi, przy przydrożnej kapliczce. Do czasów obecnych zachowały się jedynie szczątki podstawy pomnika. Pomnik został wzniesiony w roku 1937.
- Cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- Budynek dawnej stacji kolejowej z początków XX wieku, zaadoptowany obecnie na mieszkania prywatne
Przyroda
W pobliżu miejscowości znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.
Bibliografia:
- Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Dźwierzuty, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 3-6.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 10.09.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 10.09.2013]
- Oficjalna Strona Gminy Dźwierzuty: http://www.gminadzwierzuty.pl/?mdAktualnosci-cmPokaz-254 [data dostępu: 10.09.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowe_kiejkuty [data dostępu: 10.09.2013]
Przypisy
