Orłowo (gmina Nidzica): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 10: Linia 10:
 
  |opis zdjęcia          =       
 
  |opis zdjęcia          =       
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
−
  |województwo          = warmińsko - mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = nidzicki  
 
  |powiat                = nidzicki  
 
  |gmina                = Nidzica
 
  |gmina                = Nidzica
Linia 31: Linia 31:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
−
<big>'''Orłowo'''</big> (niem. Orlau) – wieś sołecka w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat nidzicki |powiecie nidzickim]], w [[gmina Nidzica |gminie Nidzica]]. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do [[województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]].
+
<big>'''Orłowo'''</big> (niem. Orlau) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat nidzicki |powiecie nidzickim]], w [[gmina Nidzica |gminie Nidzica]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Edyta Głażewska]].
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
−
Orłowo położone jest nieopodal [[Jezioro Orłowo |Jeziora Orłowo]] oraz [[Jezioro Orłowo Małe |Jeziora Orłowo Małe]]. Wieś graniczy z dwoma rezerwatami: żółwia błotnego i [[Jezioro Orłowo Małe |Jeziora Orłowo Małe]]. Miejscowość leży na terenie [[gmina Nidzica| gminy Nidzica]], przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19.000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne, tj. żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.
+
Orłowo położone jest nieopodal [[Jezioro Orłowo |Jeziora Orłowo]] oraz [[Jezioro Orłowo Małe |Jeziora Orłowo Małe]]. Wieś graniczy z dwoma rezerwatami: [[żółw błotny| żółwia błotnego]] i [[Jezioro Orłowo Małe |Jeziora Orłowo Małe]]. Miejscowość leży na terenie [[gmina Nidzica| gminy Nidzica]], przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19 000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne: żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Dzieje miejscowości ===
 
=== Dzieje miejscowości ===
−
Wieś lokowano ok. 1379 r. W tym roku komtur ostródzki Burchardt von Mansfeld wystawił przywilej na założenie wsi czynszowej Jakobowi. Zasadźca otrzymał 6 wolnych od czynszu łanów, 1/3 z opłat sądowniczych, czynsz z karczmy oraz prawo swobodnego połowu w [[Jezioro Orłowo |Jeziorze Orłowo]] . Mieszkańcy wsi byli zobowiązani do 13 szelągów, 2 kur z 56 łanów i dziesięciny w wysokości szefla owsa. Nazwa wsi pochodzi od nazwiska pierwszego właściciela - Orłowskiego.  W 1437 r. wieś objęła 60 łanów: 6 sołtysowych, 18 chłopskich i 22 puste. Ok. 1470 r. [[Marcin Truchses]] – komtur ostródzki  nadał Jerzemu z Balic 6 włók na [[prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]], które przedtem posiadał Maciej Orłowski. W 1493 r. Jan von Tieffen – wielki mistrz przekazał Marcinowi z [[Likusy| Likus]] 6 włók w Orłowie. Na nowym właścicielu ciążył obowiązek jednej służby zbrojnej. W 1537 r. Orłowo otrzymał starosta niborski  Piotr Kobierzycki. W 1600 r. we wsi mieszkali sami Polacy. W 1644 r. właścicielem miejscowości był podskarbi koronny – [[Jan Krasiński]]. W XVII w. wieś była także w posiadaniu Michałowskich. W 1717 r. było tu 6 chłopów. Na przełomie XVIII/XIX w. we wsi działał tartak i młyn. Obok funkcjonował także majątek Orłowo, który powstał w 1537 r. kiedy książę Albrecht nadał staroście nidzickiemu Petrowi von Kobersee 60 łanów na prawie lennym oraz prawo sądownicze. W 1817 r. liczba mieszkańców wynosiła 108, w 1846 r. – 201, w 1858 r. – 312, w 1867 r. – 154, w 1871 r. – 149, w 1885 r. – 234, w 1895 r. – 245, w 1905 r. – 225, w 1910 r. – 195, w 1939 r. – 425 . Liczba domów w kolejnych latach przedstawiała się następująco: w 1817 r. – 18, w 1846 r. – 19, w 1858 r. – 31, w 1871 r. – 27, w 1885 r. – 31, w 1895 r. – 35, w 1905 r. – 33, w 1910 r. – 31. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wiejskiej.   
+
Wieś lokowano ok. 1379 r. W tym roku komtur ostródzki Burchardt von Mansfeld wystawił przywilej lokacyjny Jakobowi. Zasadźca otrzymał 6 [[ łan |łanów]], 1/3 z opłat sądowniczych, czynsz z karczmy oraz prawo swobodnego połowu w [[Jezioro Orłowo |Jeziorze Orłowo]]. Mieszkańcy wsi byli zobowiązani do płacenia czynszu w wysokości: 13 szelągów, 2 kur z 56 [[łan| łanów]] i dziesięciny w wysokości szefla owsa. Nazwa wsi pochodzi od nazwiska pierwszego właściciela - Orłowskiego.   
  
 +
<br/>
 +
 +
W 1437 r. wieś objęła 60 [[łan |łanów]]: 6 sołtysowych, 18 chłopskich i 22 pustych. Ok. 1470 r. [[Marcin Truchses]] – komtur ostródzki  nadał Jerzemu z [[Balice| Balic]] 6 [[włóka |włók]] na [[prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]], które przedtem posiadał Maciej Orłowski. W 1493 r. Jan von Tieffen przekazał Marcinowi z [[Likusy| Likus]] 6 [[włóka |włók]] w Orłowie. Na nowym właścicielu ciążył obowiązek jednej służby zbrojnej. W 1537 r. Orłowo otrzymał starosta niborski - Piotr Kobierzycki. W 1600 r. we wsi mieszkali sami Polacy. W 1644 r. właścicielem miejscowości był podskarbi koronny – [[Jan Krasiński]]. W XVII w. wieś była w posiadaniu Michałowskich. W 1717 r. było tu 6 chłopów. Na przełomie XVIII/XIX w. we wsi działał tartak i młyn. Obok funkcjonował także majątek Orłowo, który powstał w 1537 r. kiedy książę Albrecht nadał staroście nidzickiemu - Petrowi von Kobersee 60 [[łan |łanów]] na prawie lennym.
 +
 +
<br/>
 +
 +
Liczba mieszkańców i domów w kolejnych latach:
 +
 +
 +
1817 r. - 18 domów, 108 mieszkańców
 +
 +
1846 r. – 19 domów, 201 mieszkańców
 +
 +
1858 r. – 31 domów, 312 mieszkańców
 +
 +
1867 r. – 154 mieszkańców
 +
 +
1871 r. – 27 domów, 149 mieszkańców
 +
 +
1885 r. – 31 domów, 234 mieszkańców
 +
 +
1895 r. – 35 domów, 245 mieszkańców
 +
 +
1905 r. – 33 domów, 225 mieszkańców
 +
 +
1910 r. – 31 domów, 195 mieszkańców
 +
 +
1939 r. – 425 mieszkańców
  
 
<br/>
 
<br/>
Linia 47: Linia 75:
 
===Kultura===
 
===Kultura===
  
−
W Orłowie znajduje się [[Rezerwat żółwia błotnego]] oraz [[rezerwat przyrody Jezioro Małe]]. We wsi obchodzi się Dzień Żółwia oraz organizuje się coroczne festyny. Działa tu także świetlica oraz [[Orłowskie Stowarzyszenie Ocal]].  
+
We wsi obchodzi się Dzień Żółwia oraz organizuje się coroczne festyny. Działa tu także świetlica oraz [[Orłowskie Stowarzyszenie Ocal]].  
  
 
<br/>
 
<br/>
  
−
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
=== Ludzie związani z miejscowością===
  
−
Z miejscowością wiąże się postać [[Jan Krasiński |Jana Krasińskiego]] - podskarbiego Koronnego oraz rodzina Michałowskich i Fanke. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest [[Edyta Głażewska]].
+
Z miejscowością związana jest postać [[Jan Krasiński |Jana Krasińskiego]] - podskarbiego Koronnego oraz rodzina Michałowskich i Fanke.  
  
 
<br/>
 
<br/>
  
−
=== Zabytki: ===
+
=== Zabytki===
−
 
 
−
Do dzisiejszych czasów zachowały się założenia [[dworsko – parkowe]], folwark i folwarczna zabudowa mieszkalna (tzw. czworaki), cmentarz rodowy – Fanke, [[cmentarz wojenny z I wojny światowej]], aleja przydrożna.
 
  
 +
Do dzisiejszych czasów zachował się zespół [[dworsko– parkowy w Orłowie|dworsko-parkowy ]], folwark z folwarczną zabudową mieszkalną (tzw. czworaki), cmentarz rodowy – Fanke, [[cmentarz wojenny z I wojny światowej]].
  
 
<br/>
 
<br/>
  
−
=== Bibliografia: ===
+
=== Bibliografia===
  
 
Kujawski Wojciech,'' Łyna - Wadąg. Szlak wodny'', Olsztyn 2013, 447 ss.
 
Kujawski Wojciech,'' Łyna - Wadąg. Szlak wodny'', Olsztyn 2013, 447 ss.
Linia 73: Linia 100:
  
 
Zielińska Agnieszka, ''Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 202 - 267.
 
Zielińska Agnieszka, ''Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 202 - 267.
−
 
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
−
www.nidzica.wm.pl
+
http://www.nidzica.wm.pl
  
 
<br/>
 
<br/>

Wersja z 22:52, 11 lis 2013


Orłowo
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nidzicki
Gmina Nidzica
Sołectwo Orłowo
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Orłowo
Orłowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Orłowo
Orłowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Orłowo (niem. Orlau) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Edyta Głażewska.


Charakterystyka fizjograficzna

Orłowo położone jest nieopodal Jeziora Orłowo oraz Jeziora Orłowo Małe. Wieś graniczy z dwoma rezerwatami: żółwia błotnego i Jeziora Orłowo Małe. Miejscowość leży na terenie gminy Nidzica, przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19 000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne: żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.

Dzieje miejscowości

Wieś lokowano ok. 1379 r. W tym roku komtur ostródzki Burchardt von Mansfeld wystawił przywilej lokacyjny Jakobowi. Zasadźca otrzymał 6 łanów, 1/3 z opłat sądowniczych, czynsz z karczmy oraz prawo swobodnego połowu w Jeziorze Orłowo. Mieszkańcy wsi byli zobowiązani do płacenia czynszu w wysokości: 13 szelągów, 2 kur z 56 łanów i dziesięciny w wysokości szefla owsa. Nazwa wsi pochodzi od nazwiska pierwszego właściciela - Orłowskiego.


W 1437 r. wieś objęła 60 łanów: 6 sołtysowych, 18 chłopskich i 22 pustych. Ok. 1470 r. Marcin Truchses – komtur ostródzki nadał Jerzemu z Balic 6 włók na prawie chełmińskim, które przedtem posiadał Maciej Orłowski. W 1493 r. Jan von Tieffen przekazał Marcinowi z Likus 6 włók w Orłowie. Na nowym właścicielu ciążył obowiązek jednej służby zbrojnej. W 1537 r. Orłowo otrzymał starosta niborski - Piotr Kobierzycki. W 1600 r. we wsi mieszkali sami Polacy. W 1644 r. właścicielem miejscowości był podskarbi koronny – Jan Krasiński. W XVII w. wieś była w posiadaniu Michałowskich. W 1717 r. było tu 6 chłopów. Na przełomie XVIII/XIX w. we wsi działał tartak i młyn. Obok funkcjonował także majątek Orłowo, który powstał w 1537 r. kiedy książę Albrecht nadał staroście nidzickiemu - Petrowi von Kobersee 60 łanów na prawie lennym.


Liczba mieszkańców i domów w kolejnych latach:


1817 r. - 18 domów, 108 mieszkańców

1846 r. – 19 domów, 201 mieszkańców

1858 r. – 31 domów, 312 mieszkańców

1867 r. – 154 mieszkańców

1871 r. – 27 domów, 149 mieszkańców

1885 r. – 31 domów, 234 mieszkańców

1895 r. – 35 domów, 245 mieszkańców

1905 r. – 33 domów, 225 mieszkańców

1910 r. – 31 domów, 195 mieszkańców

1939 r. – 425 mieszkańców


Kultura

We wsi obchodzi się Dzień Żółwia oraz organizuje się coroczne festyny. Działa tu także świetlica oraz Orłowskie Stowarzyszenie Ocal.


Ludzie związani z miejscowością

Z miejscowością związana jest postać Jana Krasińskiego - podskarbiego Koronnego oraz rodzina Michałowskich i Fanke.


Zabytki

Do dzisiejszych czasów zachował się zespół dworsko-parkowy , folwark z folwarczną zabudową mieszkalną (tzw. czworaki), cmentarz rodowy – Fanke, cmentarz wojenny z I wojny światowej.


Bibliografia

Kujawski Wojciech, Łyna - Wadąg. Szlak wodny, Olsztyn 2013, 447 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VII, Warszawa 1885, 960 ss.

Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.

Zielińska Agnieszka, Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 202 - 267.


Zobacz też

http://www.nidzica.wm.pl


Kinlis (dyskusja) 11:47, 3 wrz 2013 (CEST)

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Orłowo_(gmina_Nidzica)&oldid=12569”