Powierz

Powierz
Zjazd na drogę do wsi Powierz , źródło: www.wikipedia.pl, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Janowiec Kościelny
Sołectwo	Powierż
Liczba ludności (2012, źródło: http://wrota.warmia.mazury.pl/12.09.2013.)	90
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Powierz
Położenie na mapie Polski Powierz
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Powierz (niem. Powierszeu , od 1938 r. Waldbeek) - wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko – mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowiec Kościelny.W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona jest na terenie gminy Janowiec Kościelny, która znajduje się na obszarze Niżu Środkowoeuropejskiego, na pograniczu dwóch podprowincji: Pojezierza Środkowo-Bałtyckiego i Niziny Północnomazowieckiej. Natomiast pas południowy obszaru gminy to mazoregion Wzniesień Mławskich, który graniczy od północy z Garbem Lubawskim. Zatem powierzchnia gminy Janowiec Kościelny posiada charakter falisty, miejscami równinny. W południowej części gminy – w dolinie rzeki Orzycy znajdują się wzniesienia od ok. 60 m. do ok. 200 m n.p.m. oraz wzgórza i wały moreny czołowej. Od południa na terenie gminy występują dwa wały morenowe, rozcięte doliną Wieczfnianki. Wał wschodni posiada wysokości bezwzględne do 200 m n.p.m., zaś stoki w tym rejonie bywają bardzo strome, a nachylenia terenu przekraczają często 15%. W zachodniej części gminy rzeźba terenu wyróżnia się pojedynczymi pagórkami i wzgórzami. Natomiast pomiędzy nimi znajdują się obniżenia i zagłębienia, bądź suche dolinki erozyjno-denudacyjne. Ponadto występują tutaj formy późnoglacjalne i holoceńskie - doliny rzeczne, z których największą jest rzeka Orzyc. Obszar gminy Janowiec Kościelny położony jest w obrębie Niecki Mazowieckiej. Występują tutaj następujące osady: kredowe, piaski, mułki, iły, piaski drobnoziarniste, piaski pylaste, gliny zwałowe, torfowiska, piaskowce margliste i mułowce z glaukonitem oraz szczątkami fauny.

Dzieje miejscowości

Pierwsze informacje o wsi pojawiają się w księgach czynszowych z lat 1436/1437. Przywilej lokacyjny zaginą. Nie znana jest etymologia nazwy miejscowości. Wieś dannicka została założona na 15 włókach chełmińskich. W 1478 r. wielki mistrz Marcin Truchsess odnowił Janowi Prawdzic przywilej nadający mu wsie Powierz i Górowo. Jan otrzymał obowiązek jedynie jednej lekkiej konnej służby zbrojnej, prawo polowania oraz wyższe i niższe sądownictwo. W 1600 r. w Powierzu mieszkali sami Polacy. W 1717 r. we wsi było 17 gospodarzy na 30 łanach . W 1780 r. 16 łanów i 22 mórg uprawiało 6 wolnych chłopów. Natomiast 6 łanów i 7 mórg leżało odłogiem. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowań wiejskich.

Gospodarka

We wsi działa sklep spożywczy, zakład transportu i handlu oraz przychodnia lekarska.

Ludzie związani z miejscowością:

Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Marcin Truchsess. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest Marianna Dudzińska. Sołectwo nosi nazwę Powierż.

Zabytki:

Na terenie miejscowości znajdują się zabytkowe zabudowania mieszkalne i gospodarcze z XX w. oraz krzyż przydrożny z XIX/XX w.

Bibliografia:

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VIII, Warszawa 1887, 960 ss.

Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.

http://www.zsjanowiec.org.pl/rp-internetowa/PRZEWODNIK/POWIERZ.html, 12.09.2013.
Kinlis (dyskusja) 17:35, 8 wrz 2013 (CEST)