Rozogi

Rozogi
Herb Rozóg
Rozogi w roku 1916 Rozogi w roku 1916
Rodzaj miejscowości	wieś gminna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Rozogi
Liczba ludności (2011)	5 783
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-114
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rozogi
Położenie na mapie Polski Rozogi
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rozogi (niem. Friedrichshof) – wieś położona w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ostrołęckiego.

Rozogi przejściowo nazywano także Frydrychowem.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest 25 km na wschód od Szczytna, nad rzeką Szkwą. Przez wieś przebiegają drogi krajowe nr 53 i nr 59. Dawniej wieś nazywano Rozogami Polskimi, dla odróżnienia od Rozóg w powiecie Mrągowskim.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona na miejscu dawnej staropruskiej osady. 23 lutego 1645 roku niejaki Jakub Bieber otrzymał 60 łanów położonych po obu stronach rzeki Szkwy , dając tym samym początek nowej wsi. W okresie władzy księcia Albrechta na niewielkim wzniesieniu znajdował się zamek myśliwski . W roku 1665 w Rozogach wybudowano drewniany kościół, który po pożarze z 1700 roku odbudowano w całości z cegły . W 1885 roku postawiono obecny kościół neogotycki Według danych z roku 1896 parafia liczyła 9611 wiernych, z czego 8511 było Polakami . W XIX wieku za sprawą korzystnego położenia na szlaku Szczytno-Myszyniec-Ostrołęka oraz bliskości granicy, Rozogi stały się najważniejszym ośrodkiem gospodarczym w tej części regionu . Miejscowość posiadała wówczas przywilej na prowadzenie 6 targów i jarmarków rocznie. W okolicy wydobywano bursztyn, działały trzy gorzelnie, dwie cegielnie. Na początku XIX wieku Rozogi zaliczano wraz z okolicznymi wsiami do najludniejszych obszarów . Na początku XIX wieku w Rozogach zaczęli się osiedlać przedstawiciele społeczności żydowskiej, zachęceni perspektywami jaki dawało wydobycie bursztynu w okolicach . Żydowscy mieszkańcy Rozóg trudnili się przede wszystkim handlem i rzemiosłem. W połowie XIX wieku diaspora żydowska w miejscowości liczyła około 50-60 osób. Około 1853 roku w Rozogach działał dom modlitewny. Na przełomie XIX i XX wieku społeczność żydowska zaczęła się zmniejszać

Liczba mieszkańców:

1817 – 747

1858 – 1655

1878 – 2081

1900 – 2075

1939 - 1802

Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Rozogach

W 1834 roku utworzono przygotowawczą szkołe nauczycielską a w 1866 roku w miejscowości założono seminarium nauczycielskie, przeniesione w 1884 roku do Szczytna . W okresie powstania styczniowego 1863/1864 Rozogi stały się ośrodkiem masowego przerzutu broni dla powstańców W 1728 roku zmarł rzekomo w Rozogach człowiek liczący 150 lat, a informacja ta przez pewien czas była obiektem żywego zainteresowania w całym kraju .

Aktualnie funkcję wójta sprawuje Józef Zapert.

Ludzie związani z miejscowością:

• Fryderyk Kwiatkowski, działacz mazurski, urodzony w 1875 roku w Rozogach. Był górnikiem, jako inwalida wrócił na Mazury, mieszkał w Jedwabnie, potem w Rozogach. Aktywnie włączył się w działalność na rzecz Polski w okresie plebiscytu w 1920 roku. Działał w Zjednoczeniu Mazurskim oraz Związku Polaków w Niemczech. Prześladowany w okresie władzy hitlerowskiej. W 1941 r. zamieszkał w Pieckach. Zmarł w 1954 r.

Zabytki:

• Dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki z 1906
• Pomnik mieszkańców poległych podczas I wojny światowej
• Zachowało się wiele przykładów budownictwa drewnianego z końca XIX wieku i pierwszej ćwierci wieku XX (m.in. chałupy na ul. 22 lipca, nr 23, 30; ul. 24 stycznia nr 28; ul. Warszawska nr 10
• Dawny cmentarz ewangelicki z połowy XVIII wieku z murowaną bramą z 1800 roku, obecnie rzymskokatolicki; znajduje się na nim kwatera wojenna z okresu I wojny światowej
• Budownictwo murowane z początków XX wieku, min. budynek szkoły z 1898 roku

Bibliografia:

1. Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
2. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2012 r., Warszawa 2012  ; http://www.stat.gov.pl/gus/5840_13647_PLK_HTML.htm
3. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
4. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
5. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
6. Gminna ewidencja zabytków http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&catid=12%3Agminna-ewidencja-zabytkow&id=92%3Agminna-ewidencja-zabytkow-strona-12&Itemid=42 [data dostępu: 23.08.2013]
7. Wirtualny Sztetl: http://www.sztetl.org.pl/pl/city/rozogi/ [data dostępu: 23.08.2013]

Przypisy

Zobacz też

Emzet (dyskusja) 04:43, 29 wrz 2013 (CEST)Emzet (dyskusja) 00:24, 28 wrz 2013 (CEST)