Bociania wieś w Żywkowie

Żywkowo (niem. Schewecken) – wieś w północnej Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, na terenie Natangii, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie, przy granicy z Rosją.

Jest to najpopularniejsza z polskich tzw. „bocianich wsi”. Odnotowuje się, że Żywkowo zamieszkuje około 160 bocianów białych w 42 gniazdach. Najwięcej bocianich gniazd w liczbie 24 ma w swoim gospodarstwie Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.

Pierwotnie na tym terenie zlokalizowana była wieś Seweke, zniszczona podczas wojen polsko-krzyżackich. Ponowne wzmianki pochodzą z 1785 roku. Około 1821 roku liczba mieszkańców wynosiła 44 osoby, do roku 1928 wzrosła do 54. Po II wojnie światowej miejsce wysiedlonych niemieckich mieszkańców zajęli ukraińscy przesiedleńcy w ramach przymusowej akcji "Wisła" i do dziś wieś zamieszkują ich potomkowie. W 1983 roku we wsi było 14 budynków mieszkalnych ze 118 mieszkańcami. Na przestrzeni czasu wieś wyludniła się, skoro zamieszkuje ją obecnie 25 osób. Populacja bocianów białych wydaje się być niezmienna. We wsi na drzewach, dachach i słupach znajduje się ponad 50 gniazd i platform pod gniazda. Co roku zajętych jest od 35 do 40 z nich, w rekordowych latach zajęte są wszystkie gniazda. W sezonie klekot bociani rozlega się we wsi co parę minut, a co chwila bociany startują bądź lądują. W Żywkowie życie bocianów można podglądać z wieży widokowej w gospodarstwie nr 7 należącym do Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Drugie życie bocianów toczy się jednak na okolicznych polach, łąkach i oczkach wodnych, gdzie ptaki spędzają długie godziny na polowaniach. Poznanie takiego trybu życia bocianów umożliwia tym celu wytyczona ścieżka dydaktyczna pomiędzy Żywkowem a sąsiednią wsią Toprzynami, w której także znajdują się bocianie gniazda. Ścieżka biegnie polną drogą pomiędzy łąkami i polami uprawnymi. Można z niej obserwować krajobraz typowy i korzystny dla bocianów białych. Bociany do życia wybierają bowiem takie tereny, na których prowadzone jest tradycyjne gospodarowanie: pola są niewielkie, przeważają łąki i pastwiska, pomiędzy uprawami znajdują się szerokie i bogate pasy miedz, rowy, strumienie, oczka wodne, zadrzewienia śródpolne.

Przy wsparciu wspólnoty greckokatolickiej i władz lokalnych w 2000 roku została ufundowania kapliczka greckokatolicka, którą wzniesiono w centralnym miejscu wsi.

Kapliczka w Bukwałdzie. © Stanisław Kuprjaniuk

Kapliczka w Bukwałdzie. © Stanisław Kuprjaniuk

Kapliczka w Bukwałdzie. © Stanisław Kuprjaniuk

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1987.