Chata podcieniowa: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
<pre> | <pre> | ||
| − | |||
'''Chata podcieniowa''' - (niem. Laubenhaus) model drewnianej [[Warmińska chata drewniana|chaty warmińskiej]] lub [[Mazurska chata drewniana|chaty mazurskiej]] o poddaszu wysuniętym poza ścianę szczytową chałupy opartym na zdobionych słupach. | '''Chata podcieniowa''' - (niem. Laubenhaus) model drewnianej [[Warmińska chata drewniana|chaty warmińskiej]] lub [[Mazurska chata drewniana|chaty mazurskiej]] o poddaszu wysuniętym poza ścianę szczytową chałupy opartym na zdobionych słupach. | ||
| Linia 14: | Linia 13: | ||
}} <br /> | }} <br /> | ||
| − | |||
== Występowanie == | == Występowanie == | ||
| Linia 20: | Linia 18: | ||
Na [[Warmia|Warmii]] występowały 4 rodzaje podcieni, na [[Mazury|Mazurach]] 3 rodzaje. | Na [[Warmia|Warmii]] występowały 4 rodzaje podcieni, na [[Mazury|Mazurach]] 3 rodzaje. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
== Opis == | == Opis == | ||
| Linia 31: | Linia 29: | ||
* '''wnęka podcieniowa''' - rzadko spotykany na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]], mało popularny rodzaj podcienia. Polegał na wytworzeniu wnęki chroniącej wejście do chaty, na zasadzie cofnięcia fragmentu ściany z drzwiami do wnętrza domu. | * '''wnęka podcieniowa''' - rzadko spotykany na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]], mało popularny rodzaj podcienia. Polegał na wytworzeniu wnęki chroniącej wejście do chaty, na zasadzie cofnięcia fragmentu ściany z drzwiami do wnętrza domu. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
== Zdjęcia == | == Zdjęcia == | ||
| Linia 37: | Linia 35: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
[[Plik:Chata podcieniowa.jpg|240px|thumb|Chata z frontowym podcieniem wypustowym z I poł. XIX w. z Burdajn na Oberlandzie w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,<br/>źródło:[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Poland._Olsztynek._Open_air_museum%2C_%28Skansen%29_005.JPG/ wikimedia.org], dostęp 7. grudnia 2013]] | [[Plik:Chata podcieniowa.jpg|240px|thumb|Chata z frontowym podcieniem wypustowym z I poł. XIX w. z Burdajn na Oberlandzie w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,<br/>źródło:[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Poland._Olsztynek._Open_air_museum%2C_%28Skansen%29_005.JPG/ wikimedia.org], dostęp 7. grudnia 2013]] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 48: | Linia 44: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
Wersja z 20:59, 4 sty 2014
'''Chata podcieniowa''' - (niem. Laubenhaus) model drewnianej [[Warmińska chata drewniana|chaty warmińskiej]] lub [[Mazurska chata drewniana|chaty mazurskiej]] o poddaszu wysuniętym poza ścianę szczytową chałupy opartym na zdobionych słupach.
{{Mała architektura2 sakralna infobox
<!-- w trakcie opracowania -->
|nazwa = Budownictwo ludowe
|typ obiektu = chata podcieniowa <!-- Parametr obowiązkowy -->
|lokalizacja = przydrożna
|datacja = XVIII-XIX wiek
|województwo = warmińsko-mazurskie
}} <br />
== Występowanie ==
Ten typ budownictwa zaczął pojawiać się na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] na przełomie XVIII i XIX wieku głównie w domach szerokofrontowych-symetrycznych (trójdzielnych).
Na [[Warmia|Warmii]] występowały 4 rodzaje podcieni, na [[Mazury|Mazurach]] 3 rodzaje.
<br/>
== Opis ==
* '''podcienie szczytowe''' - płytkie, maksymalnie do 80 cm. głębokości. Wysunięcie ściany szczytowej poddasza najczęściej umieszczano z jednej strony budynku, rzadko z obu stron. Podcienie ozdabiano najczęściej dwudzielnym [[Elementy ozdobne chat drewnianych | deskowaniem w "jodełkę"]], szczytowym [[Elementy ozdobne chat drewnianych|pazdurem]] oraz rzeźbionymi filarami. Poza funkcją estetyczną, podcienie chroniło belki ściany dolnej przed nadmiarem wilgoci i szybkim gniciem, ale nie chroniło wejścia do chaty.
* '''podcienie narożne''' - usytuowane od podwórza. Jeden z rogów poddasza zamiast na dolnych ścianach chałupy, wsparty był na 2 do 4 słupach. Podcienie to nie było tak ozdobne jak szczytowe, ale zabezpieczało wejście przed deszczem i śniegiem.
* '''podcienie wypustowe''' - nad wejściem od strony podwórza lub od frontu. Podcienie w formie bardziej wysuniętego poddasza pełniło też funkcję spichlerza. Ten rodzaj podcienia był bardzo popularny na terenie [[Żuławy Wiślane|Żuław Wiślanych]] i Oberlandu, gdzie w większej liczbie zamieszkiwali osadnicy pochodzenia holenderskiego.
* '''wnęka podcieniowa''' - rzadko spotykany na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]], mało popularny rodzaj podcienia. Polegał na wytworzeniu wnęki chroniącej wejście do chaty, na zasadzie cofnięcia fragmentu ściany z drzwiami do wnętrza domu.
<br/>
== Zdjęcia ==
''' Nazwa_Obiektu '''
<br/>
[[Plik:Chata podcieniowa.jpg|240px|thumb|Chata z frontowym podcieniem wypustowym z I poł. XIX w. z Burdajn na Oberlandzie w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,<br/>źródło:[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Poland._Olsztynek._Open_air_museum%2C_%28Skansen%29_005.JPG/ wikimedia.org], dostęp 7. grudnia 2013]]
<br/>
== Bibliografia ==
Pokropek Marian, ''Osadnictwo i budownictwo'', w: ''Kultura ludowa Mazurów i Warmiaków'', red. Józef Burszta, Wrocław 1976, s. 143-156.<br/>
''Mazury słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Mierzwa Waldemar, Dąbrówno, Warszawa 2008, s. 24-25.
<br/>
== Linki zewnętrzne ==
* http://www.muzeumolsztynek.com.pl/
<br/>
<br/>
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]]
