Gaudynki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Gaudynki''' (dawniej Gaudynek, niem. ''Pappelheim'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski | powiecie piskim]], w [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Orzysz]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 163 | + | ''' Gaudynki''' (dawniej Gaudynek, niem. ''Pappelheim'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski | powiecie piskim]], w [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Orzysz]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 163 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Janusz Osiecki]]<ref>[http://www.bip.orzysz.pl/ Strona Gminy Orzysz] [30.08.2013]</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w 1934 roku w następstwie likwidacji wsi [[Szwejkowo]] w ramach rozbudowy poligonu orzyskiego. Szwejkowo (''Gross Schweykowen'') zostało lokowane jako wieś czynszowa w 1550 roku na 20 | + | Wieś powstała w 1934 roku w następstwie likwidacji wsi [[Szwejkowo]] w ramach rozbudowy poligonu orzyskiego. Szwejkowo (''Gross Schweykowen'') zostało lokowane jako wieś czynszowa w 1550 roku na 20 łanach; cztery łany sołeckie wykupili: [[Marcin Reggosche|Marcin]] i [[Jonasz Reggosche]]. Na północ powstał niewielki majątek szlachecki, liczący 7 łanów, który należał m.in. do rodzin [[Rodzina Pułaskich|Pułaskich]] i [[Rodzina Eulenburg|Eulenburgów]] – nazywany był Małym Szwejkowem lub częściej – [[Szwejkówko|Szwejkówkiem]] (obecnie osada około 2 km na południe od Orzysza). W XVII wieku dobra szlacheckie powstały też w Szwejkowie. Początkowo ( od 1669 r.) należały do [[Starostwo ryńskie|starosty ryńskiego]] [[Jerzy Finck|Jerzego Krzysztofa Fincka]], a około 1690 roku przeszły w ręce rodziny[[rodzina von Heydeck| von Heydecków]]. Wieś należała do [[Parafia ewangelicka w Orzyszu|parafii ewangelickiej w Orzyszu]]. Szkoła w Szwejkowie powstała w 1826 roku; w 1935 roku uczęszczało do niej 48. dzieci, zaś pracował jeden nauczyciel. W 1864 roku wieś liczyła 247 mieszkańców, a trzy lata później – 232 mieszkańców. |
W pierwszej połowie XX wieku znajdowała się w Gaudynkach gospoda u [[Johann Trohjan|Johanna Trohjana]]. | W pierwszej połowie XX wieku znajdowała się w Gaudynkach gospoda u [[Johann Trohjan|Johanna Trohjana]]. | ||
Wieś ma charakter ulicówki, dominuje nowe budownictwo; w pobliżu działa [[Ośrodek Rehabilitacyjno–Readaptacyjny W Gaudynkach|Ośrodek Rehabilitacyjno–Readaptacyjny MONAR-u]]. | Wieś ma charakter ulicówki, dominuje nowe budownictwo; w pobliżu działa [[Ośrodek Rehabilitacyjno–Readaptacyjny W Gaudynkach|Ośrodek Rehabilitacyjno–Readaptacyjny MONAR-u]]. | ||
Wersja z 05:52, 7 lip 2014
| Gaudynki | |
| | |
![Gaudynki Otwarty Portal Monaru [02.07.2014]](/index.php/Plik:Gaudynki.jpg) Gaudynki Otwarty Portal Monaru [02.07.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Orzysz |
| Liczba ludności (2010) | 163 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-250 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gaudynki | |
| Położenie na mapie Polski  Gaudynki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gaudynki (dawniej Gaudynek, niem. Pappelheim) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 163 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Janusz Osiecki[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Ełckiego. Miejscowość leży w odległości około 2 km od brzegów jeziora Śniardwy, 7 km na południowy zachód od Orzysza, przy drodze krajowej nr 63 na odcinku Orzysz – Pisz. Na wschód od wsi znajdują się tereny poligonu orzyskiego.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w 1934 roku w następstwie likwidacji wsi Szwejkowo w ramach rozbudowy poligonu orzyskiego. Szwejkowo (Gross Schweykowen) zostało lokowane jako wieś czynszowa w 1550 roku na 20 łanach; cztery łany sołeckie wykupili: Marcin i Jonasz Reggosche. Na północ powstał niewielki majątek szlachecki, liczący 7 łanów, który należał m.in. do rodzin Pułaskich i Eulenburgów – nazywany był Małym Szwejkowem lub częściej – Szwejkówkiem (obecnie osada około 2 km na południe od Orzysza). W XVII wieku dobra szlacheckie powstały też w Szwejkowie. Początkowo ( od 1669 r.) należały do starosty ryńskiego Jerzego Krzysztofa Fincka, a około 1690 roku przeszły w ręce rodziny von Heydecków. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Orzyszu. Szkoła w Szwejkowie powstała w 1826 roku; w 1935 roku uczęszczało do niej 48. dzieci, zaś pracował jeden nauczyciel. W 1864 roku wieś liczyła 247 mieszkańców, a trzy lata później – 232 mieszkańców. W pierwszej połowie XX wieku znajdowała się w Gaudynkach gospoda u Johanna Trohjana. Wieś ma charakter ulicówki, dominuje nowe budownictwo; w pobliżu działa Ośrodek Rehabilitacyjno–Readaptacyjny MONAR-u.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Zabytki
- dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, na północ od wsi; w dużym stopniu zdewastowany
- pomnik przyrody: głaz narzutowy, około 1,5 km od wsi, przy drodze do Nowych Gut (pozostałość największego niegdyś głazowiska na Mazurach; łącznie 12 tysięcy metrów sześciennych – większość głazów wykorzystano do budowy dróg i domów)
Bibliografia
- Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
- von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, ss. 83-157.
- Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9-25.
- Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Orzysz 2004.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Żurkowska Tekla, Mazurskie cmentarze. Symbole w krajobrazie, Olsztyn 2008.
- Bank Danych Lokalnych GUS [29.08.2013]
- Gminna Ewidencja Zabytków [29.08.2013]
- Strona Gminy Orzysz [30.08.2013]
- Otwarty Portal Monaru [02.07.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Orzysz [30.08.2013]
