Pokrzywnica Wielka

Pokrzywnica Wielka
Kurhan w Pokrzywnicy, źródło: www.wrota.warmia.mazury.pl, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Janowiec Kościelny
Sołectwo	Pokrzywnica Wielka
Liczba ludności (2012, żródło: http://wrota.warmia.mazury.pl/12.09.2013.)	180
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pokrzywnica Wielka
Położenie na mapie Polski Pokrzywnica Wielka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Pokrzywnica Wielka – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowiec Kościelny. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś znajduje się w dorzeczu rzeki Janówki - 3 km od Janowca Kościelnego. Miejscowość położona jest na terenie gminy Janowiec Kościelny, która znajduje się na obszarze Niżu Środkowoeuropejskiego, na pograniczu dwóch podprowincji: Pojezierza Środkowo-Bałtyckiego i Niziny Północnomazowieckiej. Natomiast pas południowy obszaru gminy to mazoregion Wzniesień Mławskich, który graniczy od północy z Garbem Lubawskim. Zatem powierzchnia gminy Janowiec Kościelny posiada charakter falisty, miejscami równinny. W południowej części gminy – w dolinie rzeki Orzycy znajdują się wzniesienia od ok. 60 m. do ok. 200 m n.p.m. oraz wzgórza i wały moreny czołowej. Od południa na terenie gminy występują dwa wały morenowe, rozcięte doliną Wieczfnianki. Wał wschodni posiada wysokości bezwzględne do 200 m n.p.m., zaś stoki w tym rejonie bywają bardzo strome, a nachylenia terenu przekraczają często 15%. W zachodniej części gminy rzeźba terenu wyróżnia się pojedynczymi pagórkami i wzgórzami. Natomiast pomiędzy nimi znajdują się obniżenia i zagłębienia, bądź suche dolinki erozyjno-denudacyjne. Ponadto występują tutaj formy późnoglacjalne i holoceńskie - doliny rzeczne, z których największą jest rzeka Orzyc. Obszar gminy Janowiec Kościelny położony jest w obrębie Niecki Mazowieckiej. Występują tutaj następujące osady: kredowe, piaski, mułki, iły, piaski drobnoziarniste, piaski pylaste, gliny zwałowe, torfowiska, piaskowce margliste i mułowce z glaukonitem oraz szczątkami fauny.

Dzieje miejscowości

Najprawdopodobniej w XI i XII w. była tu osada słowiańska. Świadczy o tym odnalezione cmentarzysko. Najstarsza informacja o wsi pochodzi z 1411 r. W tym roku książę mazowiecki Siemowit IV nadał Dobiesławowi z Pokrzywnicy wieś Derewnę w ziemi bełskiej. Nie znana jest dokładna data lokacji wsi. Trudno jest też nakreślić etymologię nazwy miejscowości. W 1497 r. Pokrzywnica została skonfiskowana przez Jana Olbrachta i nadana Janowi Wiśniewskiemu. W 1531 r. we wsi Arnold posiadał dwie włóki osiadłe i młyn z jednym kołem w rocznej dzierżawie. W tym okresie Jakub Pokora posiadał 2 ½ włóki folwarczne, a Jan Pokora 1 włókę folwarczną i młyn z jednym kołem w rocznej dzierżawie. W XIX w. na obszarze dzisiejszej wsi funkcjonował folwark z 10 domami. W tym czasie mieszkało tutaj 167 osób. Obecnie zabudowa wsi jest zwarta i rozproszona (kolonie).

Ludzie związani z miejscowością:

Na kartach historii Pokrzywnicy zapisał się Jan Olbracht - król Polski. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Bogumiła Szulczak.

Zabytki:

W Pokrzywnicy Wielkiej znajduje się cmentarzysko wczesnośredniowieczne. Cmentarzysko to znajduje się na łagodnym wyniesieniu bezpośrednio na północ od drogi biegnącej z Janowca Kościelnego do drogi Nowa Wieś Wielka- Szczepkowo-Borowe.

Bibliografia:

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893, 960 ss.

Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.