Przerwanki: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Śluza w Przerwankach.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Śluza w Przerwankach | + | |opis zdjęcia = Śluza w Przerwankach [http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Aluza_Przerwanki/ Wikipedia] [24.10.2014] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 130 | |liczba ludności = 130 | ||
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
|kod pocztowy =11-610 | |kod pocztowy =11-610 | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | ''' Przerwanki''' (niem. ''Przerwanken'', od 1907 r. ''Wiesental'') – | + | ''' Przerwanki''' (niem. ''Przerwanken'', od 1907 r. ''Wiesental'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[Pozezdrze (gmina wiejska)|gminie Pozezdrze]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 130 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Lidia Sobczak]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/142/49/Solectwa_Gminy_Pozezdrze/ Wrota Warmii i Mazur] [30.08.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], nad rzeką [[Rzeka Sapina |Sapiną]], na północno–zachodnim brzegu jeziora [[Jezioro Gołdopiwo |Gołdopiwo]], 16 km na południowy wschód od [[Węgorzewo|Węgorzewa]], w pobliżu granicy z [[Powiat giżycki|powiatem giżyckim]]. W jej pobliżu znajdują się również jeziora [[Jezioro Pozezdrze|Pozezdrze]], [[Jezioro Wilkus|Wilkus]], [[Jezioro Brząs|Brząs]], [[Jezioro Biała Kuta|Biała Kuta]], [[Jezioro Smolak|Smolak]], [[Jezioro Mszar|Mszar]] (Kacze), [[Jezioro Piecek|Piecek]], [[Jezioro Głęboka Kuta|Głęboka Kuta]], [[Jezioro Krzywa Kuta|Krzywa Kuta]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Osada istniała tutaj już w 1544 roku. Została lokowana w 1549 roku na 30 łanach, z których trzy zajął sołtys Andrzej Sikora z [[Wyłudy|Wyłud]] (''Muscowiter''). Początkowo wieś nazywano ''Spitzen Orthe'', ''Spitzenorts'', ''Spitzingen'', a w XVII wieku – ''Przerwancken'', ''Przerwanken''. W 1572 roku osada otrzymała dodatkowe 3 łany nad pobliskim jeziorkiem. Wieś po kilku latach od lokacji była już zasiedlona 18 rodzinami chłopskimi. Świadczyli oni powinności na rzecz majątku państwowego w [[Przytuły (gmina Pozezdrze) |Przytułach]]. | Osada istniała tutaj już w 1544 roku. Została lokowana w 1549 roku na 30 łanach, z których trzy zajął sołtys Andrzej Sikora z [[Wyłudy|Wyłud]] (''Muscowiter''). Początkowo wieś nazywano ''Spitzen Orthe'', ''Spitzenorts'', ''Spitzingen'', a w XVII wieku – ''Przerwancken'', ''Przerwanken''. W 1572 roku osada otrzymała dodatkowe 3 łany nad pobliskim jeziorkiem. Wieś po kilku latach od lokacji była już zasiedlona 18 rodzinami chłopskimi. Świadczyli oni powinności na rzecz majątku państwowego w [[Przytuły (gmina Pozezdrze) |Przytułach]]. | ||
| − | W 1710 roku na | + | W 1710 roku na dżumę zmarła większość mieszkańców wsi (122 osoby). W połowie XIX wieku obszar wsi wynosił 22 łany. W 1858 roku Przerwanki były zamieszkane przez 293 osoby. W 1910 roku na rzece Sapinie przy jej ujściu z jeziora Gołdopiwo wybudowano śluzę, aby powstrzymać odpływ wód z jeziora, które miało pełnić funkcję zbiornika retencyjnego dla [[Kanał Mazurski|Kanału Mazurskiego]]. Śluza w dalszym ciągu jest używana. |
W roku 1939 miejscowość liczyła 364 mieszkańców. | W roku 1939 miejscowość liczyła 364 mieszkańców. | ||
| − | Szkoła we wsi powstała w XVIII wieku (brak dokładnej daty, z pewnością po 1737 r.). W połowie następnego stulecia uczęszczało do niej 47 dzieci, a w roku | + | Szkoła we wsi powstała w XVIII wieku (brak dokładnej daty, z pewnością po 1737 r.). W połowie następnego stulecia uczęszczało do niej 47 dzieci, a w roku 1935 – 55 dzieci. Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojnie światowej]] szkołę uruchomiono w 1947 roku; w połowie lat 60. obejmowała ona cztery klasy. . |
| + | |||
| + | Po II wojnie światowej miejscowość stała się siedzibą [[Nadleśnictwo Przerwanki|Nadleśnictwa]]. | ||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Przysiółkiem jest [[Jasieńczyk]]. | |
| − | + | [[File:Przerwanki. Rzeka Sapina.jpg|thumb|290px|Przerwanki. Rzeka Sapina [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Przerwanki_Sapina_003.JPG/ Wikimedia] [24.10.2014]]] | |
| − | [[File:Przerwanki. Rzeka Sapina.jpg|thumb| | + | [[File:Spływ kajakowy rzeką Sapiną.jpg|thumb|290px|Spływ kajakowy rzeką Sapiną [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Przerwanki_Sapina_002.JPG/ Wikimedia] [24.10.2014]]] |
| − | [[File:Spływ kajakowy rzeką Sapiną.jpg|thumb| | ||
| − | + | ==Kultura== | |
W miejscowym ośrodku wypoczynkowym zorganizowano [[lkwim:Plener Malarski „Garbno” |Plener Malarski „Garbno”]]. | W miejscowym ośrodku wypoczynkowym zorganizowano [[lkwim:Plener Malarski „Garbno” |Plener Malarski „Garbno”]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Religia== | |
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu |parafii rzymskokatolickiej | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu |parafii rzymskokatolickiej w Pozezdrzu]], a także [[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Józafata Kuncewicza w Kruklankach |parafii greckokatolickiej w Kruklankach]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki == | |
| − | *[[Śluza | + | *[[Śluza w Przerwankach |śluza]] z 1910 roku – na [[Szlak kajakowy rzeki Sapiny|szlaku kajakowym rzeki Sapiny]] |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | #Grzegorz | + | #Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. |
| − | #Tomasz | + | #Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998. |
#''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. | #''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. | ||
| − | #Andrzej | + | #Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, ''Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1968. |
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6085&p_token=0.08154695304939308/ Bank Danych Lokalnych GUS] [30.07.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [30.07.2013] |
| + | #[http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Aluza_Przerwanki/ Wikipedia] [24.10.2014] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 18:40, 24 paź 2014
| Przerwanki | |
| | |
![Śluza w Przerwankach Wikipedia [24.10.2014]](/index.php/Plik:%C5%9Aluza_w_Przerwankach.jpg) Śluza w Przerwankach Wikipedia [24.10.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | węgorzewski |
| Gmina | Pozezdrze |
| Liczba ludności (2010) | 130 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-610 |
| Tablice rejestracyjne | NWE |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Przerwanki | |
| Położenie na mapie Polski  Przerwanki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Przerwanki (niem. Przerwanken, od 1907 r. Wiesental) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 130 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Lidia Sobczak[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, nad rzeką Sapiną, na północno–zachodnim brzegu jeziora Gołdopiwo, 16 km na południowy wschód od Węgorzewa, w pobliżu granicy z powiatem giżyckim. W jej pobliżu znajdują się również jeziora Pozezdrze, Wilkus, Brząs, Biała Kuta, Smolak, Mszar (Kacze), Piecek, Głęboka Kuta, Krzywa Kuta.
Dzieje miejscowości
Osada istniała tutaj już w 1544 roku. Została lokowana w 1549 roku na 30 łanach, z których trzy zajął sołtys Andrzej Sikora z Wyłud (Muscowiter). Początkowo wieś nazywano Spitzen Orthe, Spitzenorts, Spitzingen, a w XVII wieku – Przerwancken, Przerwanken. W 1572 roku osada otrzymała dodatkowe 3 łany nad pobliskim jeziorkiem. Wieś po kilku latach od lokacji była już zasiedlona 18 rodzinami chłopskimi. Świadczyli oni powinności na rzecz majątku państwowego w Przytułach.
W 1710 roku na dżumę zmarła większość mieszkańców wsi (122 osoby). W połowie XIX wieku obszar wsi wynosił 22 łany. W 1858 roku Przerwanki były zamieszkane przez 293 osoby. W 1910 roku na rzece Sapinie przy jej ujściu z jeziora Gołdopiwo wybudowano śluzę, aby powstrzymać odpływ wód z jeziora, które miało pełnić funkcję zbiornika retencyjnego dla Kanału Mazurskiego. Śluza w dalszym ciągu jest używana.
W roku 1939 miejscowość liczyła 364 mieszkańców.
Szkoła we wsi powstała w XVIII wieku (brak dokładnej daty, z pewnością po 1737 r.). W połowie następnego stulecia uczęszczało do niej 47 dzieci, a w roku 1935 – 55 dzieci. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono w 1947 roku; w połowie lat 60. obejmowała ona cztery klasy. .
Po II wojnie światowej miejscowość stała się siedzibą Nadleśnictwa.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Przysiółkiem jest Jasieńczyk.
Przerwanki. Rzeka Sapina Wikimedia [24.10.2014]
Spływ kajakowy rzeką Sapiną Wikimedia [24.10.2014]
Kultura
W miejscowym ośrodku wypoczynkowym zorganizowano Plener Malarski „Garbno”.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Pozezdrzu, a także parafii greckokatolickiej w Kruklankach.
Zabytki
- śluza z 1910 roku – na szlaku kajakowym rzeki Sapiny
Bibliografia
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
- Bank Danych Lokalnych GUS [30.07.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [30.07.2013]
- Wikipedia [24.10.2014]
Przypisy
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [30.08.2013]
