Zbór mennonicki w Jeziorze: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|miejscowość = Jezioro | |miejscowość = Jezioro | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Zbór mennonicki w Jeziorze''' | + | ''' Zbór mennonicki w Jeziorze''' - znajduje się w [[Jezioro|Jeziorze]] (niem. Thiensdorf) wsi na [[Żuławy Elbląskie|Żuławach Elbląskich]]. Wieś położona jest na dnie dawnego jeziora. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | == | + | {{Galeria|Nazwa=Aglity|wielkość=290|pozycja=right |
| − | + | |Plik:je3.jpg|Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk | |
| − | + | |Plik:je4.jpg|Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk | |
| − | + | |Plik:je2.jpg|Wnętrze zboru mennonickiego w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk | |
| − | + | }} | |
== Opis == | == Opis == | ||
| − | |||
Nie tak dawno, bo jeszcze w XIII wieku tereny dzisiejszych wsi Jezioro, [[Żurawiec]], [[Węgle-Żukowo]] były dnem jeziora [[Jezioro Druzno|Druzno]] zajmującego wówczas dziesięciokrotnie większą powierzchnię niż obecnie. Pod koniec XVI wieku (dokładnie w 1580 roku) przybyli tu [[holenderscy mennonici]], którzy musieli opuścić ojczyznę w wyniku nasilenia prześladowań religijnych. Przybywszy na [[Żuławy Wiślane]], jakże podobne do ich ojczyzny, zaczęli rozbudowywać i modernizować istniejący tu system przeciwpowodziowy, powiększając wały, wznosząc nowe, budując tamy, kopiąc kanały i rowy. Osiedlali się w opuszczonych wsiach, a także zakładali nowe. Tak też założyli wieś nad [[Rzeka Tyna|rzeką Tyną]] - Thiensdorf. | Nie tak dawno, bo jeszcze w XIII wieku tereny dzisiejszych wsi Jezioro, [[Żurawiec]], [[Węgle-Żukowo]] były dnem jeziora [[Jezioro Druzno|Druzno]] zajmującego wówczas dziesięciokrotnie większą powierzchnię niż obecnie. Pod koniec XVI wieku (dokładnie w 1580 roku) przybyli tu [[holenderscy mennonici]], którzy musieli opuścić ojczyznę w wyniku nasilenia prześladowań religijnych. Przybywszy na [[Żuławy Wiślane]], jakże podobne do ich ojczyzny, zaczęli rozbudowywać i modernizować istniejący tu system przeciwpowodziowy, powiększając wały, wznosząc nowe, budując tamy, kopiąc kanały i rowy. Osiedlali się w opuszczonych wsiach, a także zakładali nowe. Tak też założyli wieś nad [[Rzeka Tyna|rzeką Tyną]] - Thiensdorf. | ||
| − | + | ||
Do końca II wojny światowej wieś nosiła taką nazwę. Później zmieniono ją na Jezioro. Jedynym czego mennonitom budować w nowej ojczyźnie nie było wolno były świątynie. Na modlitwy spotykali się więc w domach oraz w szkole. Zmarłych natomiast chowali na cmentarzu katolicko-ewangelickim, dzięki klauzuli zawartej w pierwszym przywileju osadniczym dla Thiensdorf potwierdzonym w 1638 roku przez króla Władysława IV. Dopiero od XVIII wieku zaczęto udzielać mennonitom pozwoleń na budowę świątyń. Pierwsze domy modlitwy budowane z drewna i kryte strzechą lub gontem przypominały z zewnątrz raczej budynki gospodarcze niż miejsca kultu (np. [[Niedźwiedzica]]). Na początku XIX wieku zaczęto wznosić murowane świątynie. Dom modlitwy w Jeziorze zbudowano w 1865 roku. Jest to murowana z cegły budowla neogotycka osadzona na kamiennym fundamencie, przykryta dwuspadowym dachem. Naroża są zwieńczone czterema małymi wieżyczkami. Na uwagę zasługują ostrołukowe okna z zachowanymi maswerkami ze sztucznego kamienia. W pierwszych latach powojennych obiekt ten służył jako kaplica dla katolików, następnie krótko jako sklep, zaś później przez wiele lat był magazynem nawozów PGR-u. Obecnie budowla jest obiektem pustym w środku, a należałoby pomyśleć o innym jego zagospodarowaniu. | Do końca II wojny światowej wieś nosiła taką nazwę. Później zmieniono ją na Jezioro. Jedynym czego mennonitom budować w nowej ojczyźnie nie było wolno były świątynie. Na modlitwy spotykali się więc w domach oraz w szkole. Zmarłych natomiast chowali na cmentarzu katolicko-ewangelickim, dzięki klauzuli zawartej w pierwszym przywileju osadniczym dla Thiensdorf potwierdzonym w 1638 roku przez króla Władysława IV. Dopiero od XVIII wieku zaczęto udzielać mennonitom pozwoleń na budowę świątyń. Pierwsze domy modlitwy budowane z drewna i kryte strzechą lub gontem przypominały z zewnątrz raczej budynki gospodarcze niż miejsca kultu (np. [[Niedźwiedzica]]). Na początku XIX wieku zaczęto wznosić murowane świątynie. Dom modlitwy w Jeziorze zbudowano w 1865 roku. Jest to murowana z cegły budowla neogotycka osadzona na kamiennym fundamencie, przykryta dwuspadowym dachem. Naroża są zwieńczone czterema małymi wieżyczkami. Na uwagę zasługują ostrołukowe okna z zachowanymi maswerkami ze sztucznego kamienia. W pierwszych latach powojennych obiekt ten służył jako kaplica dla katolików, następnie krótko jako sklep, zaś później przez wiele lat był magazynem nawozów PGR-u. Obecnie budowla jest obiektem pustym w środku, a należałoby pomyśleć o innym jego zagospodarowaniu. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
Zbór mennonicki w Jeziorze jest sprzężony z usytuowanym za nim [[Cmentarz mennonicki w Jeziorze|cmentarzem mennonickim]]. Miejsce jest idealnym na odtworzenie miejsca pamiątkowego kultury mennonickiej na Żuławach Wiślanych. | Zbór mennonicki w Jeziorze jest sprzężony z usytuowanym za nim [[Cmentarz mennonicki w Jeziorze|cmentarzem mennonickim]]. Miejsce jest idealnym na odtworzenie miejsca pamiątkowego kultury mennonickiej na Żuławach Wiślanych. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Kizik Edmund, ''Mennonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku. Studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej'', Gdańsk 1994. | Kizik Edmund, ''Mennonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku. Studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej'', Gdańsk 1994. | ||
Wersja z 08:30, 19 sty 2015
| Zbór mennonicki w Jeziorze | |
| | |
| typ obiektu: | zbór mennonicki |
| datacja: | 1865 |
| powiat: | elbląski |
| gmina: | Markusy |
| miejscowość: | Jezioro |
Zbór mennonicki w Jeziorze - znajduje się w Jeziorze (niem. Thiensdorf) wsi na Żuławach Elbląskich. Wieś położona jest na dnie dawnego jeziora.
Zbór mennonicki w Jeziorze. © Stanisław Kuprjaniuk
Opis
Nie tak dawno, bo jeszcze w XIII wieku tereny dzisiejszych wsi Jezioro, Żurawiec, Węgle-Żukowo były dnem jeziora Druzno zajmującego wówczas dziesięciokrotnie większą powierzchnię niż obecnie. Pod koniec XVI wieku (dokładnie w 1580 roku) przybyli tu holenderscy mennonici, którzy musieli opuścić ojczyznę w wyniku nasilenia prześladowań religijnych. Przybywszy na Żuławy Wiślane, jakże podobne do ich ojczyzny, zaczęli rozbudowywać i modernizować istniejący tu system przeciwpowodziowy, powiększając wały, wznosząc nowe, budując tamy, kopiąc kanały i rowy. Osiedlali się w opuszczonych wsiach, a także zakładali nowe. Tak też założyli wieś nad rzeką Tyną - Thiensdorf.
Do końca II wojny światowej wieś nosiła taką nazwę. Później zmieniono ją na Jezioro. Jedynym czego mennonitom budować w nowej ojczyźnie nie było wolno były świątynie. Na modlitwy spotykali się więc w domach oraz w szkole. Zmarłych natomiast chowali na cmentarzu katolicko-ewangelickim, dzięki klauzuli zawartej w pierwszym przywileju osadniczym dla Thiensdorf potwierdzonym w 1638 roku przez króla Władysława IV. Dopiero od XVIII wieku zaczęto udzielać mennonitom pozwoleń na budowę świątyń. Pierwsze domy modlitwy budowane z drewna i kryte strzechą lub gontem przypominały z zewnątrz raczej budynki gospodarcze niż miejsca kultu (np. Niedźwiedzica). Na początku XIX wieku zaczęto wznosić murowane świątynie. Dom modlitwy w Jeziorze zbudowano w 1865 roku. Jest to murowana z cegły budowla neogotycka osadzona na kamiennym fundamencie, przykryta dwuspadowym dachem. Naroża są zwieńczone czterema małymi wieżyczkami. Na uwagę zasługują ostrołukowe okna z zachowanymi maswerkami ze sztucznego kamienia. W pierwszych latach powojennych obiekt ten służył jako kaplica dla katolików, następnie krótko jako sklep, zaś później przez wiele lat był magazynem nawozów PGR-u. Obecnie budowla jest obiektem pustym w środku, a należałoby pomyśleć o innym jego zagospodarowaniu.
Ciekawostki
Zbór mennonicki w Jeziorze jest sprzężony z usytuowanym za nim cmentarzem mennonickim. Miejsce jest idealnym na odtworzenie miejsca pamiątkowego kultury mennonickiej na Żuławach Wiślanych.
Bibliografia
Kizik Edmund, Mennonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku. Studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej, Gdańsk 1994.
