Wąglik

Wąglik
Wąglik. Mogiła oficera rosyjskiego z okresu I wojny światowej Olsztyńska Strona Rowerowa [25.08.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	201
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wąglik
Położenie na mapie Polski Wąglik
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wąglik (niem. Wonglik, od 1938 r. Balzershausen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 201 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Damian Borkowski.

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, na skraju Puszczy Piskiej, 3,5 km na południowy zachód od Pisza, usytuowana między Piszem a jeziorem Brzozolasek, około 1,5 km na południe od drogi krajowej nr 58 (ze wsi Snopki).

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana w 1611 roku na prawie chełmińskim na 5 łanach. Było to ostatnie nadanie ziemi na terenie powiatu piskiego. Otrzymał je niejaki Balcer Ebert, konny strażnik puszczy – borowy. W XVII wieku wieś występowała jako Wonglik i Hans Ebert oder Wongligk (od nazwiska kolejnego właściciela, syna Balcera). Po Ebertach dobra przeszły po kądzieli w ręce rodziny Beylów. Zarówno Ebertowie, jak i Beylowie należeli do tzw. kulmerów – wolnych chłopów, warstwy pośredniej między chłopami czynszowymi a szlachtą. W 1710 roku dotarła do Wąglika epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło ośmiu mieszkańców.

Intrygująco brzmiąca nazwa wsi i jej geneza w dalszym ciągu są przedmiotem badań (Grzegorz Białuński). Hipotezie o jej związku z jakimikolwiek chorobami przeczy brak występowania słowa „wąglik” w słownikach staropolskich w tym znaczeniu. Można założyć, że nazwa wywodziła się od nazwy osobowej, choć takowa również nie występuje w ówczesnych źródłach.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych okresach:

• 1857 r. – 65 osób

• 1864 r. – 78 osób

• 1867 r. – 96 osób

• 1933 r. – 143 osoby

• 1939 r. – 149 osób

• 1988 r. – 86 osób

Zabytki

• dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku
• w lesie nieopodal miejscowości zlokalizowana jest mogiła nieznanego oficera armii rosyjskiej

Bibliografia

Białuński Grzegorz, O początkach i nazwie Wąglika, Znad Pisy, nr 15, 2006, ss. 29–31. Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857. Deutsche Verwaltungsgeschichte [25.08.2013] Bank Danych Lokalnych GUS [25.08.2013] Strona Urzędu Gminy Pisz [25.08.2013] Olsztyńska Strona Rowerowa [25.08.2013]