Kucbork

Kucbork
Mogiła żołnierska w Kucborku. Fot. olsztyniak. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [23.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Wielbark
Liczba ludności (2010)	277
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-160
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kucbork
Położenie na mapie Polski Kucbork
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kucbork (niem. Kutzburg, Kottenberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 277 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Dariusz Kuciński.

Położenie

Wieś położona jest w południowej części Pojezierza Mazurskiego, na pograniczu kurpiowsko–mazurskim. Kucbork leży nad strumykiem Sawica, 4 km na północ od Wielbarka.

Dzieje miejscowości

Kuźnia hutnicza istniała tutaj już w 1360 roku (przetrwała do początku XIX wieku!). Wieś powstała w 1408 roku, nadana pięciu bartnikom. Pod koniec XV wieku liczba bartników, zachęconych korzystnymi warunkami osiedlenia, jeszcze wzrosła. Przy kuźnicy powstał niewielki majątek należący do mistrzów hutniczych. W drugiej połowie XVI wieku wieś obejmowała zaledwie 6 łanów, lecz później w ramach osadnictwa szkatułowego jej areał znacznie się powiększył. W połowie XIX wieku wieś liczyła 110 łanów, choć większość zajmowały pastwiska, łąki i lasy. Podczas I wojny światowej Kucbork został częściowo spalony; później odbudowany ze zniszczeń.

Wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych okresach:

• 1782 r. – 38 gospodarstw

• 1818 r. – 312 osób, 51 gospodarstw

• 1939 r. – 462 osoby

Zabytki

• kilka przykładów drewnianego budownictwa z końca XIX wieku i początków XX wieku
• budynek dawnej gospody i zajazdu, murowany, z ostatniej ćwierci XIX wieku
• dawny cmentarz ewangelicki
• mogiła zbiorowa żołnierzy armii rosyjskiej z I wojny światowej (dwóch lub czterech żołnierzy); otoczona krawężnikiem z kostki granitowej, pulpitowa tabliczka z nieczytelnym napisem

Turystyka

• Rowerowy szlak turystyczny (zielony) – przebieg trasy: Kucbork – Zielone Góry – Sasek Wielki – Wesołowo – Róklas.

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1–2, Olsztyn 2011.
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów gminy Wielbark, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 44–47.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [25.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [25.08.2013]
Strona Urzędu Gminy Wielbark [10.09.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [23.07.2014]