Drogosze

Drogosze
Kościół parafialny w Drogoszach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Barciany
Liczba ludności (2010)	561
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Drogosze
Położenie na mapie Polski Drogosze
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Drogosze (niem. Gross Wolfsdorf, Dӧnhoffstadt) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Drogosze, Kolwiny, Krymławki i Rzymek. Funkcję sołtysa obecnie sprawuje Wiesława Antończyk.

Drogosze

Drogosze. Zachowany kominek pałacowy

 

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość leży w odległości 16 km na północny zachód od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Pierwsza wzmianka dotycząca miejscowości pochodzi z 1361 roku. Wówczas miejscowe dobra stały się własnością Konrada von Wolfsdorfa. Od tego czasu wieś zwano Wilkowem Wielkim, co stanowiło bezpośrednie odwołanie do nazwiska właściciela. Jeszcze w XIV wieku wybudowano kościół w stylu gotyckim. W latach 1598–1606 Rautterowie wznieśli we wsi pałac, który jednak spłonął od uderzenia pioruna. Pałac został rozebrany w początkach XVIII wieku.

Jedna z przedstawicielek rodu Rautterów wyszła za mąż za hrabiego Dӧnhoffa, otrzymując w posagu Wilkowo. Dӧnhoffowie należeli do najznamienitszych rodów magnackich i byli również związani z polskim dworem. W Polsce zwano ich Denhofami. Ród pochodził w Westfalii, gdzie już w XIII w. był właścicielem dużych majątków. Część rodu w pierwszej połowie XIV wieku przeniosła się do Inflant, Kurlandii oraz Polski, a dwa wieki później trafili również do Prus Książęcych. Do najznakomitszych przedstawicieli rodu należy wliczyć Annę Dӧnhoff – matkę króla Polski Stanisława Leszczyńskiego, Gerarda – wojewodę pomorskiego, ulubieńca i doradcę Władysława IV czy Fryderyka – pułkownika księcia Radziwiłła, posła na elekcję Jana III Sobieskiego. Chwalebnie na kartach historii rodu zapisali się również uczestnicy wyprawy na Wiedeń – Ernest i Jan Kazimierz.

W Wilkowie osiedli przedstawiciele rodziny wywodzący się z linii Magnusa Ernesta Dӧnhoffa. Ród stopniowo ulegał zniemczeniu, choć w kolejnych dziesięcioleciach napotkać można na polskie imiona dziedziczone po słynnych przodkach. W XVIII w. Wilkowo Wielkie przekształciło się w główną siedzibę rodu i zarazem centrum klucza majątków. Obejmował on 25 wsi i majątków zlokalizowanych w dawnym powiecie kętrzyńskim i mrągowskim. W 1795 roku rodzina odziedziczyła po rodzie Warechów kolejne posiadłości w powiecie kętrzyńskim. W latach 1710–1716 Bogusław Dӧnhoff wybudował okazały barokowy pałac, zaprojektowany przez słynnego wówczas von Collasa. W 1816 roku umarł ostatni męski przedstawiciel rodu w Wilkowie Wielkim.

W 1817 roku wieś liczyła 366 mieszkańców i składała się z 34 domów. Od tego momentu majątek był dziedziczony przez kobiety. W pierwszej połowie XIX wieku trafił w ręce młodszej linii rodu – Stolberg-Wernigerod, która pozostała w Wilkowie Wielkim do końca II wojny światowej. Do roku 1938 majątek obejmował obszar 5866 ha. Wieś nosiła wówczas nazwę Dӧnhoffstadt. W 1939 roku wieś liczyła 1216 mieszkańców.

Po zakończeniu II wojny światowej wieś została nazwana przez nowych osadników Pałacowem. Od 1946 roku zaczęła obowiązywać nazwa Drogosze. W 1954 roku powołano do życia Gromadzką Radę Narodową. Gromada uległa likwidacji w roku 1968. Od 1954 roku w pałacu zaczął działać Ośrodek Szkolenia Rolniczego. W 1974 roku pałac zaczął również pełnić rolę ośrodka kolonijnego dla dzieci pracowników Toruńskiej Przędzalni Czesankowej. W 1970 roku Drogosze liczyły 566 mieszkańców. W 1973 roku sołectwo Drogosze wchodzące w skład gminy Barciany obejmowało cztery miejscowości.

Edukacja

W miejscowości funkcjonuje szkoła podstawowa.

Zabytki

• barokowy pałac otoczony ok. 70 ha ogrodem, zbudowany w latach 1710–1716. Pałac został wzniesiony na miejscu manierystycznego pałacu Rautterów, wzniesionego w latach 1596–1606
• portret Krzysztofa Dӧnhoffa, namalowany w 1609 roku: obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
• dawna kaplica pałacowa, wystawiona w 1725 roku
• park pałacowy, założony w 1. połowie XIX wieku, od strony południowej przechodzący w park krajobrazowy, założony na przełomie XVIII i XIX wieku. W czasach świetności w parku znajdował się rezerwat danieli.Przy majątku zlokalizowane są dwa stawy: Drogoski Staw oraz Zamkowy Staw.
• neoklasycystyczna kapliczka w parku pałacowym
• gotycki kościół parafialny w XIV wieku, przebudowany w 1593 roku oraz w XVIII wieku;we wnętrzu zachowała się kaplica rodowa Dӧnhoffów wraz z marmurowymi sarkofagami przedstawicieli rodu
• barokowy budynek plebanii z XVIII wieku
• spichlerz plebański z XVIII stulecia
• neoklasycystyczna strażnica pożarowa z XIX wieku

Bibliografia

Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
Ciekawe Mazury.pl [05.03.2014]
Polska Niezwykła [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]