Garzewko: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Garzewko ''' (niem. ''Neu Garschen'') – | + | ''' Garzewko ''' (niem. ''Neu Garschen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jonkowo (gmina wiejska)|gminie Jonkowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
Miejscowość w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców. | Miejscowość w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców. | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olszyńskim]], na zachód od [[Jezioro Bukwałdzkie|Jeziora Bukwałdzkiego]], 9 km na północ od [[Jonkowo|Jonkowa]] i 13 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]. | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olszyńskim]], na zachód od [[Jezioro Bukwałdzkie|Jeziora Bukwałdzkiego]], 9 km na północ od [[Jonkowo|Jonkowa]] i 13 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]. | ||
| Linia 40: | Linia 38: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | [[File:Garzewko. Kapliczka przydrożna.jpg|thumb|300px|left|Garzewko. Kapliczka przydrożna]]W 1386 roku [[kapituła warmińska]] wystawiła przywilej lokacyjny na 18 łanów dla Henryka von Garzina, jednak wieś istniała tu najprawdopodobniej już nieco wcześniej, gdyż kapituła jednocześnie przekazywała sołtysowi wsi odszkodowanie za należący do Garzewek las | + | [[File:Garzewko. Kapliczka przydrożna.jpg|thumb|300px|left|Garzewko. Kapliczka przydrożna]]W 1386 roku [[kapituła warmińska]] wystawiła przywilej lokacyjny na 18 łanów dla Henryka von Garzina, jednak wieś istniała tu najprawdopodobniej już nieco wcześniej, gdyż kapituła jednocześnie przekazywała sołtysowi wsi odszkodowanie za należący do Garzewek las wytrzebiony przez mieszkańców [[Pupki|Pupek]]. |
| − | |||
| − | |||
| + | Już w 1412 roku kapituła sprzedała siedem łanów w Garzewku Andreasowi Grotkowi i Thumberowi z [[Frombork|Fromborka]]. We wsi działała gospoda, która spaliła się pod koniec XVI wieku; w tym czasie wieś w dalszym ciągu obejmowała 18 łanów. Podobnie sytuacja przedstawiała się pod koniec XVIII stulecia. Dwa łany spośród osiemnastu należały do sołtysa, który posiadał również karczmę. | ||
| − | + | Aż do reform uwłaszczeniowych z początku XIX wieku była to wieś czynszowa. Według stanu sprzed 1772 roku sołtys Garzewka zamiast pełnienia służby wojskowej płacił czynsz wynoszący nieco ponad 3 floreny od łanu (oraz dodatkowo ponad 6 florenów za karczmę), zaś chłopi uiszczali roczny czynsz w wysokości 19 florenów od łanu oraz przekazywali kapitule naturalia (gęsi, kury, jaja). | |
| − | + | Obecnie we wsi znajduje się pensjonat, działają trzy duże gospodarstwa rolne. Z inicjatywy mieszkańców podjęto pracę nad budową boiska sportowego. W 2006 roku Garzewko zajęło czwarte miejsce w wojewódzkim konkursie "Czysta i Piękna Zagroda – Estetyczna Wieś". | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła: | ||
| + | *1905 – 199 osób | ||
| + | *1933 – 204 osoby | ||
| + | *1939 – 216 osób | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *kaplica z końca XIX wieku |
| − | * | + | *budynek dawnej szkoły wraz z budynkiem gospodarczym (nr 24) |
| − | * | + | *liczne przykłady budownictwa mieszkalnego i gospodarczego z końca XIX i początku XX wieku (zagrody nr 1-6, 14-16, 21-25) |
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | Syrwid Robert, ''Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność'', Jonkowo 2010.<br/> | |
| − | + | [http://www.jonkowo.pl/index.php?option=com_content&view=category&id=9&Itemid=137| jonkowo.pl] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/jonkowo_gmina_wiejska/161/Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego/|bip.warmia.mazury.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/heilsberg.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#2107/pl/i/garzewko_-_warminskie_kapliczki| ciekawemazury.pl][05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=349:slownik-geograficzny-garzewko&catid=52:slownik-geograficzny-krolestwa-polskiego&Itemid=182| Dom Warmiński] [05.03.2014] | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Jonkowo (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Wersja z 12:35, 20 paź 2014
| Garzewko | |
| | |
 Garzewko. Kaplica
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jonkowo |
| Liczba ludności (2010) | 110 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Garzewko | |
| Położenie na mapie Polski  Garzewko | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Garzewko (niem. Neu Garschen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców.
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, na zachód od Jeziora Bukwałdzkiego, 9 km na północ od Jonkowa i 13 km na północny zachód od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
W 1386 roku kapituła warmińska wystawiła przywilej lokacyjny na 18 łanów dla Henryka von Garzina, jednak wieś istniała tu najprawdopodobniej już nieco wcześniej, gdyż kapituła jednocześnie przekazywała sołtysowi wsi odszkodowanie za należący do Garzewek las wytrzebiony przez mieszkańców Pupek.
Już w 1412 roku kapituła sprzedała siedem łanów w Garzewku Andreasowi Grotkowi i Thumberowi z Fromborka. We wsi działała gospoda, która spaliła się pod koniec XVI wieku; w tym czasie wieś w dalszym ciągu obejmowała 18 łanów. Podobnie sytuacja przedstawiała się pod koniec XVIII stulecia. Dwa łany spośród osiemnastu należały do sołtysa, który posiadał również karczmę.
Aż do reform uwłaszczeniowych z początku XIX wieku była to wieś czynszowa. Według stanu sprzed 1772 roku sołtys Garzewka zamiast pełnienia służby wojskowej płacił czynsz wynoszący nieco ponad 3 floreny od łanu (oraz dodatkowo ponad 6 florenów za karczmę), zaś chłopi uiszczali roczny czynsz w wysokości 19 florenów od łanu oraz przekazywali kapitule naturalia (gęsi, kury, jaja).
Obecnie we wsi znajduje się pensjonat, działają trzy duże gospodarstwa rolne. Z inicjatywy mieszkańców podjęto pracę nad budową boiska sportowego. W 2006 roku Garzewko zajęło czwarte miejsce w wojewódzkim konkursie "Czysta i Piękna Zagroda – Estetyczna Wieś".
Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:
- 1905 – 199 osób
- 1933 – 204 osoby
- 1939 – 216 osób
Zabytki
- kaplica z końca XIX wieku
- budynek dawnej szkoły wraz z budynkiem gospodarczym (nr 24)
- liczne przykłady budownictwa mieszkalnego i gospodarczego z końca XIX i początku XX wieku (zagrody nr 1-6, 14-16, 21-25)
Bibliografia
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
jonkowo.pl [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl[05.03.2014]
Dom Warmiński [05.03.2014]
