Kwiedzina

Kwiedzina
Zabudowania we wsi Kwiedzina
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Kętrzyn
Liczba ludności (2010)	26
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kwiedzina
Położenie na mapie Polski Kwiedzina
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kwiedzina (niem. Queden) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 26 mieszkańców.

Położenie

Miejscowość położona jest w odległości ok. 7 km od Kętrzyna w okolicach Jeziora Tuchel.

Dzieje miejscowości

Miejscowośc została założona w 1346 roku. 33 włóki ziemi otrzymali wówczas z rąk Ludolfa Kӧniga czterej Prusowie - Warpun, Weysnor, Meirun, Bartold. Wieś została lokowana na prawie chełmińskim. W XV wieku w Kwiedzina działał już młyn, który niejaki Matzke otrzymał z rąk prokuratora kętrzyńskiego Jordana von Berehenrode. Młyn istniał jeszcze w 1785 roku. W tym czasie miejscowość składała się z 9 domów. W 1817 roku Kwiedzina liczyła 82 mieszkańców. W 1970 roku wieś była zamieszkana przez 50 osób. W 1973 roku miejscowość wchodziła w skład sołectwa Pożarki w gminie Kętrzyn.

Nazwa niemiecka: Queden. W 1343 r. czterej Prusowie: Warpun, Weysnor, Meirun i Bartold, otrzymali od Zakonu Krzyżackiego nadanie 33 łanów i 8 mórg (554,4 ha) gruntów w lesie zwanym Kwedis, w celu założenia wsi na prawie chełmińskim (z prawem dziedziczenia zarówno w linii męskiej, jak i żeńskiej). Zatem od lasu Kwedis, który rozciągał się od Jeziora Kwiedzińskiego na północy, do Jeziora Tuchel na południu, a może nawet jeszcze dalej, wzięła swą nazwę wieś. Kvedis, czyli “Wydmuchowie” – miejsce, gdzie jest wietrzno, gdzie wieje. W tej wsi, na strumieniu, który łączył jezioro z Gubrem, w 1373 r. zbudowano młyn. W 1492 r. otrzymał go Matzke, z nadania zwierzchnika kętrzyńskiej prokuratorii. Później także i wieś stała się przedmiotem nadania – stała się wsią folwarczną. Mogło to nastąpić znacznie później – po wojnie polsko – krzyżackiej, gdy w wyniku zbrojnej wyprawy Mazowszan nie pozostał tu kamień na kamieniu. W 1785 r. młyn należał do majątku, którego właścicielem był podporucznik von Suchodoletz. We wsi folwarcznej było 9 chałup i zamieszkiwały w niej 82 osoby. W 1871 r. właściciel von Livonius posiadał browar. W 1889 r. właścicielem okazał się książę zu Schaumburg, który ulokował tu swego zarządcę. Majątek liczył jeszcze wówczas tylko 431 ha, z czego 93 ha zajmowały kwiedzińskie lasy. W 1907 r. kolejny właściciel, Herman Schult, dołączył do Kwiedziny swoje posiadłości w Kruszewcu i Wilamowie, co stanowiło łącznie 701 ha. Po nim był Karl Pohl, a po pierwszej wojnie Ammon, który liczył swój majątek łącznie z częścią Kruszewca, co stanowiło 503 ha. Ten ostatni prowadził tu olbrzymią tuczarnię, w której było 500 świń. Każdy z właścicieli posługiwał się zarządcą. W majątku, w którym stał też wiatrak holenderski, w 1928 r. zamieszkiwało 140 osób. Przy wsi był cmentarz ewangelicki, założony w połowie XIX w. Po wojnie nie wkroczył tu PGR – grunty majątkowe rozparcelowano i utworzono gospodarstwa chłopskie. W 1970 r. zamieszkiwało tu 50 osób.

Ludzie związani z miejscowością

...

Miejscowość-Opis-Rysunku

Zabytki

• Dawny dworek łowiecki wraz z najbliższym otoczeniem
• Dawne pruskie grodzisko, zwane Zamkową Górą lub Wałami

Bibliografia

1. Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
2. Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
3. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 15.03.2014]
4. Historia wsi Kwiedzina[data dostępu: 15.03.2014]
5. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]