Bielawy Grzebskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Bielawy Grzebskie'''</big> – wieś sołecka w Polsce w [[ | + | <big>'''Bielawy Grzebskie'''</big> – [[Wieś sołecka|wieś sołecka]] w Polsce w [[Województwo warmińsko - mazurskie |województwie warmińsko – mazurskim]], w [[Powiat nidzicki |powiecie nidzickim]], w [[Janowiec Kościelny (gmina wiejska)| gminie Janowiec Kościelny]]. W latach 1975 - 1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] przynależała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 38: | Linia 37: | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość położona jest na terenie [[ | + | Miejscowość położona jest na terenie [[Janowiec Kościelny (gmina wiejska)|gminy Janowiec Kościelny]], która znajduje się na obszarze Niżu Środkowoeuropejskiego, na pograniczu dwóch podprowincji: Pojezierza Środkowo-Bałtyckiego i Niziny Północnomazowieckiej. Natomiast pas południowy obszaru gminy to mazoregion [[Wzniesienia Mławskie |Wzniesień Mławskich]], który graniczy od północy z [[Garb Lubawski |Garbem Lubawskim]]. Zatem powierzchnia gminy posiada charakter falisty, miejscami równinny. W południowej części gminy – w dolinie [[Rzeka Orzyca| Orzycy]] znajdują się wzniesienia od ok. 60 m. do ok. 200 m n.p.m. oraz wzgórza i wały moreny czołowej. Od południa na terenie gminy występują dwa wały morenowe, rozcięte doliną [[Wieczfnianka |Wieczfnianki]]. Wał wschodni posiada wysokości bezwzględne do 200 m n.p.m., zaś stoki w tym rejonie bywają bardzo strome, a nachylenia terenu przekraczają często 15%. W zachodniej części gminy rzeźba terenu wyróżnia się pojedynczymi pagórkami i wzgórzami. Natomiast pomiędzy nimi znajdują się obniżenia i zagłębienia, bądź suche dolinki erozyjno-denudacyjne. Ponadto występują tutaj formy późnoglacjalne i holoceńskie - doliny rzeczne, z których największą jest [[rzeka Orzyc]]. Obszar [[gmina Janowiec Kościelny| gminy Janowiec Kościelny]] położony jest w obrębie Niecki Mazowieckiej. Występują tutaj następujące osady: kredowe, piaski, mułki, iły, piaski drobnoziarniste, piaski pylaste, gliny zwałowe, torfowiska, piaskowce margliste i mułowce z glaukonitem oraz szczątkami fauny. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Na terenie Bielaw znajdują się pozostałości po [[ | + | Na terenie Bielaw znajdują się pozostałości po [[Kultura wielbarska |kulturze wielbarskiej]] – kurhan oraz ślady osad z okresu starożytnego i wczesnego średniowiecza. Nie znana jest dokładna data lokacji miejscowości. Trudno jest także nakreślić etymologię nazwy wsi. Wiadomo jedynie, że w 1414 r. na wieś napadli [[Zakon krzyżacki|Krzyżacy]]. W 1435 r. wieś należała do Jakuba Świnki a następnie do kasztelana dobrzyńskiego Mikołaja Świnki. W 1531 r. było tu 14 włók wraz z młynem. W 1578 r. wieś należała do [[parafia Grzebsk| parafii Grzebsk]]. Bielawy Grzebskie prawdopodobnie stanowiły [[Wieś pobożańska| wieś pobożańską]] o charakterze przysiółków rozproszonych, ulicowych i placowych. Ta forma nawiązuje do starego typu wsi zwanej [[okolnica| okolnicą]]. Wczesnośredniowieczna okolnica ze względu na kształt i położenie, mogła pełnić funkcję obronną dla mieszkańców i ich dobytku, głównie bydła. Obecnie we wsi mieszkają rolnicy indywidualni. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 55: | Linia 53: | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: zabudowania gospodarcze z XIX/XX w., krzyż przydrożny z 1903 r., przydrożna figura Matki Boskiej z XX w. | Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: zabudowania gospodarcze z XIX/XX w., krzyż przydrożny z 1903 r., przydrożna figura Matki Boskiej z XX w. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 62: | Linia 59: | ||
Wijaczka Jacek, ''Dzieje wsi do końca XVIII wieku'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202. | Wijaczka Jacek, ''Dzieje wsi do końca XVIII wieku'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202. | ||
| + | <br> | ||
| + | === Zobacz też: === | ||
http://www.zsjanowiec.org.pl/rp-internetowa/PRZEWODNIK/Bielawy.html, 12.09.2013. | http://www.zsjanowiec.org.pl/rp-internetowa/PRZEWODNIK/Bielawy.html, 12.09.2013. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat nidzicki]] | |
| − | + | [[Kategoria: Janowiec Kościelny (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: 1401-1500]] |
Wersja z 09:03, 28 cze 2014
| Bielawy Grzebskie | |
| | |
 Kurhan w Bielawach Grzebskich, źródło: www.atlaswsi.pl, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | nidzicki |
| Gmina | Janowiec Kościelny |
| Sołectwo | Bielawy Grzebskie |
| Liczba ludności (2013, żródło: http://wrota.warmia.mazury.pl/janowiec_koscielny_gmina_wiejska/Charakterystyka-gminnych-wsi.html.) | 190 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NNI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Bielawy Grzebskie | |
| Położenie na mapie Polski  Bielawy Grzebskie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Bielawy Grzebskie – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko – mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowiec Kościelny. W latach 1975 - 1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie gminy Janowiec Kościelny, która znajduje się na obszarze Niżu Środkowoeuropejskiego, na pograniczu dwóch podprowincji: Pojezierza Środkowo-Bałtyckiego i Niziny Północnomazowieckiej. Natomiast pas południowy obszaru gminy to mazoregion Wzniesień Mławskich, który graniczy od północy z Garbem Lubawskim. Zatem powierzchnia gminy posiada charakter falisty, miejscami równinny. W południowej części gminy – w dolinie Orzycy znajdują się wzniesienia od ok. 60 m. do ok. 200 m n.p.m. oraz wzgórza i wały moreny czołowej. Od południa na terenie gminy występują dwa wały morenowe, rozcięte doliną Wieczfnianki. Wał wschodni posiada wysokości bezwzględne do 200 m n.p.m., zaś stoki w tym rejonie bywają bardzo strome, a nachylenia terenu przekraczają często 15%. W zachodniej części gminy rzeźba terenu wyróżnia się pojedynczymi pagórkami i wzgórzami. Natomiast pomiędzy nimi znajdują się obniżenia i zagłębienia, bądź suche dolinki erozyjno-denudacyjne. Ponadto występują tutaj formy późnoglacjalne i holoceńskie - doliny rzeczne, z których największą jest rzeka Orzyc. Obszar gminy Janowiec Kościelny położony jest w obrębie Niecki Mazowieckiej. Występują tutaj następujące osady: kredowe, piaski, mułki, iły, piaski drobnoziarniste, piaski pylaste, gliny zwałowe, torfowiska, piaskowce margliste i mułowce z glaukonitem oraz szczątkami fauny.
Dzieje miejscowości
Na terenie Bielaw znajdują się pozostałości po kulturze wielbarskiej – kurhan oraz ślady osad z okresu starożytnego i wczesnego średniowiecza. Nie znana jest dokładna data lokacji miejscowości. Trudno jest także nakreślić etymologię nazwy wsi. Wiadomo jedynie, że w 1414 r. na wieś napadli Krzyżacy. W 1435 r. wieś należała do Jakuba Świnki a następnie do kasztelana dobrzyńskiego Mikołaja Świnki. W 1531 r. było tu 14 włók wraz z młynem. W 1578 r. wieś należała do parafii Grzebsk. Bielawy Grzebskie prawdopodobnie stanowiły wieś pobożańską o charakterze przysiółków rozproszonych, ulicowych i placowych. Ta forma nawiązuje do starego typu wsi zwanej okolnicą. Wczesnośredniowieczna okolnica ze względu na kształt i położenie, mogła pełnić funkcję obronną dla mieszkańców i ich dobytku, głównie bydła. Obecnie we wsi mieszkają rolnicy indywidualni.
Ludzie związani z miejscowością:
Najznakomitszą rodziną w pierwszych wiekach funkcjonowania wsi był ród Świnków. Obecnym (2013 r.) sołtysem wsi jest Jadwiga Opalińska.
Zabytki:
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: zabudowania gospodarcze z XIX/XX w., krzyż przydrożny z 1903 r., przydrożna figura Matki Boskiej z XX w.
Bibliografia:
Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.
Zobacz też:
http://www.zsjanowiec.org.pl/rp-internetowa/PRZEWODNIK/Bielawy.html, 12.09.2013.
