Pieny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
(→Dzieje miejscowości) |
||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku, które opisywały straty poniesione podczas [[wojna polsko-krzyżacka 1414 roku|wojny polsko-krzyżackiej]]. Określana jest w nich jako wieś [[Prusowie|pruska]]. W połowie następnego stulecia zasiedlili ją osadnicy z Mazowsza. W 1616 roku niejaki Maciej Polak, wolny chłop, sprzedał posiadane tu łany Truschessowi von Waldburgowi. Do końca XVII wieku w rękach rodziny von Waldburgów znajdowała się już cała wieś. Sytuacja zmieniła się dopiero w początkach XIX wieku – w 1823 roku wieś kupili Kobylińscy z [[Wiatrowiec|Wiatrowca]] i jako folwark włączyli do swych rozległych dóbr (łącznie 757 ha w 1889 roku). W 1857 roku Pieny liczyły 60 mieszkańców. | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku, które opisywały straty poniesione podczas [[wojna polsko-krzyżacka 1414 roku|wojny polsko-krzyżackiej]]. Określana jest w nich jako wieś [[Prusowie|pruska]]. W połowie następnego stulecia zasiedlili ją osadnicy z Mazowsza. W 1616 roku niejaki Maciej Polak, wolny chłop, sprzedał posiadane tu łany Truschessowi von Waldburgowi. Do końca XVII wieku w rękach rodziny von Waldburgów znajdowała się już cała wieś. Sytuacja zmieniła się dopiero w początkach XIX wieku – w 1823 roku wieś kupili Kobylińscy z [[Wiatrowiec|Wiatrowca]] i jako folwark włączyli do swych rozległych dóbr (łącznie 757 ha w 1889 roku). W 1857 roku Pieny liczyły 60 mieszkańców. Majątek pozostał własnością Kobylińskich do końca XIX wieku; w okresie międzywojennym należał do baronów von Schmidtsecków i zajmował wówczas obszar prawie 400 ha. |
W drugiej połowie XIX wieku tutejszy [[dwór w Pienach|dwór]] najprawdopodobniej pełnił funkcję rządcówki. Został rozbudowany (część piętrowa) po zmianie właścicieli na początku XX wieku. | W drugiej połowie XIX wieku tutejszy [[dwór w Pienach|dwór]] najprawdopodobniej pełnił funkcję rządcówki. Został rozbudowany (część piętrowa) po zmianie właścicieli na początku XX wieku. | ||
Wersja z 18:15, 6 sty 2015
| Pieny | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bartoszyce |
| Sołectwo | Wiatrowiec |
| Liczba ludności (2010) | 58[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Pieny | |
| Położenie na mapie Polski  Pieny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Pieny (niem. Pöhnen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 58 mieszkańców (łącznie z Rygarbami). Wieś wchodzi w skład sołectwa Wiatrowiec, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Teresa Podrez[2].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, nad Łyną, 10,5 km na wschód od Bartoszyc i 6 km na południowy zachód od Sępopola.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku, które opisywały straty poniesione podczas wojny polsko-krzyżackiej. Określana jest w nich jako wieś pruska. W połowie następnego stulecia zasiedlili ją osadnicy z Mazowsza. W 1616 roku niejaki Maciej Polak, wolny chłop, sprzedał posiadane tu łany Truschessowi von Waldburgowi. Do końca XVII wieku w rękach rodziny von Waldburgów znajdowała się już cała wieś. Sytuacja zmieniła się dopiero w początkach XIX wieku – w 1823 roku wieś kupili Kobylińscy z Wiatrowca i jako folwark włączyli do swych rozległych dóbr (łącznie 757 ha w 1889 roku). W 1857 roku Pieny liczyły 60 mieszkańców. Majątek pozostał własnością Kobylińskich do końca XIX wieku; w okresie międzywojennym należał do baronów von Schmidtsecków i zajmował wówczas obszar prawie 400 ha.
W drugiej połowie XIX wieku tutejszy dwór najprawdopodobniej pełnił funkcję rządcówki. Został rozbudowany (część piętrowa) po zmianie właścicieli na początku XX wieku.
Po II wojnie światowej wieś wchodziła w skład sołectwa Wiatrowiec. Na bazie dawnego folwarku uruchomiono tu państwowe gospodarstwo rolne. W kolejnych spisach powszechnych Pieny były ujmowane łącznie z Rygarbami. Obie miejscowości liczyły w 1983 roku 101 mieszkańców; w Rygarbach działał również najbliższy punkt biblioteczny.
Zabytki
- dwór w Pienach z początku XX wieku; bryła i wystrój elewacji zachowane w bardzo dobrym stanie technicznym
- park dworski (2 ha), założony w stylu krajobrazowym, położony na tarasie nadzalewowym Łyny, z gęstą siecią cieków wodnych i ze stawem; układ parku nieczytelny, obiekt zaniedbany
- zespół folwarczny z drugiej połowy XIX wieku: dwie stodoły, wozownia, chlewnia; nie zachowała się kolonia mieszkalna robotników folwarcznych
Przypisy
- ↑ Łącznie: Rygarby i Pieny.
- ↑ free.of.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
