Boleszyn

Boleszyn
Zabytkowy kościół w Boleszynie, źródło: www.wikipedia.pl, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	wamińsko - mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Grodziczno
Sołectwo	Boleszyn
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Boleszyn
Położenie na mapie Polski Boleszyn
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Boleszyn (Boleschino, Bollozin, od 1570 r. Boleszyn, od 1647 r. Bolesino, od 1772 r. Bolechin, niem. Bolleschin) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość znajduje się na terenie gminy Grodziczno w obszarze, której występuje tu wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak m.in. moreny denne, pagórki i wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina rzeki Wel - poniżej 100m n.p.m. W kierunku północno-wschodnim gminy (Garb Lubawski) teren wznosi się i w rejonie na wschód od m. Zwiniarz osiąga największą wysokość 200,8m n.p.m. Powierzchnia gminy dzieli się na: wysoczyznę morenową, dolinę rz. Weli rynnę Jeziora Kiełpińskiego, fragmentem sandru Skrwy. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne właściwe i brunatne wyługowan, czarne ziemie, gleby organiczne – torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe.

Dzieje miejscowości

Wieś istniała już w XIV w. i należała do klucza kurzętnickiego biskupów chełmińskich. Nie jest znana dokładna data lokacji wsi. Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od imienia Bolesz. Boleszyn miał charakter wsi czynszowej. Podczas wojen polsko - szwedzkich została spustoszona parafia w Boleszynie. Przed 1653 r. powstał we wsi pierwszy drewniany kościół parafialny. W 1672 r. we wsi funkcjonowała szkoła parafialna. W 1789 r. Boleszyn stanowił wieś królewską z 34 domami. W 1880 r. miejscowość obejmowała 4756 mórg z 355 osobami. Wśród mieszkańców było 320 katolików. W 1885 r. obszar wsi wynosił 1216 ha z 476 osobami: 447 katolikami i 29 ewangelikami. Natomiast w 1910 r. we wsi funkcjonowało 121 gospodarstw zamieszkiwanych przez 648 Polaków i 24 Niemców. W 1921 r. we wsi było 693 mieszkańców. Do roku 1932 wieś należała do powiatu brodnickiego, następnie znalazła się w powiecie działdowskim. Wieś przyjęła charakter nieregularnej owalnicy na falistej wysoczyźnie morenowej.

Gospodarka

We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne. Ponadto w XX w. w Boleszynie działało 8 rzemieślników i 6 chałupników. Zajmowali się oni: szewstwem, kowalstwem, ciesielstwem, rzeźnictwem, murarstwem. Swoje wyroby sprzedawali w Nowym Mieście Lubawskim. W tym samym czasie były tu także 2 sklepy kolonialne i monopolowe. We wsi organizowano również jarmarki.

Kultura

W XX w. we wsi działał biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowej i przytułek dla ubogich. Pod koniec XIX w. w Boleszynie powstała szkoła elementarna, która wpisała się na stałe w rozwój szkolnictwa na terenie dzisiejszego województwa warmińsko - mazurskiego. Natomiast w 1935 r. powołano Kółko Rolnicze.

Ludzie związani z miejscowością:

W okresie okupacji sołtysem Boleszyn był Franciszek Sendwicki a po odzyskaniu niepodległości w 1945 r. - Lewalski. Obecnym (2013 r.) sołtysem wsi jest Maria Nadolska.

Zabytki:

Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy kościół późnobarokowy zbudowany w latach 1721-1723 oraz kaplica św. Huberta.

Bibliografia:

Korecki Andrzej, Dzieje Gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss.

http://www.grodziczno.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=12&menu=24&strona=1, 12.09.2013.

Kinlis (dyskusja) 07:53, 28 wrz 2013 (CEST)