Kazimierz Szulc

Kazimierz Szulc
Data i miejsce urodzenia	15 październik 1825 Samów
Data i miejsce śmierci	27 marzec 1887 Poznań

Kazimierz Szulc (ur. 15 października 1825 roku w Samowie, zm. 27 marca 1887 roku w Poznaniu) – działacz narodowo-oświatowy, publicysta, historyk, redaktor.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Szulc ukończył miejscową szkołę elementarną. W 1840 roku zapisał się do Gimnazjum Chełmińskiego. W 1845 roku przybył do Ełku celem zorganizowania stowarzyszenia patriotycznego. Poprzez uzyskanie stypendium Towarzystwa Pomocy Naukowej w Poznaniu, we wrześniu 1845 roku w Ełku został przyjęty do Gimnazjum. Egzaminy maturalne złożył w Koszalinie. Studiował we Wrocławiu na kierunku historii i geografii i tam, w 1856 roku obronił pracę doktorską De originae et sedibus veterum Illiriorum.

Praca

Kazimierz Szulc kształcąc się w Chełmnie był członkiem tajnego Towarzystwa Patriotycznego. Przebywając w szkole gimnazjalnej w Ełku został również wciągnięty do sprzymierzenia konspiracyjnego i wkrótce rozpoczął działalność w okolicach Ełku z ramienia Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Przebywając tam nawiązał kontakty z księdzem Gustawem Gizewiuszem z Ostródy. Prawdopodobnie Szulc wciągnął Gizewiusza do Konspiracji. Szulc był inicjatorem powstania na południowej Warmii. W osobie księdza Michała Trzaskowskiego znalazł sprzymierzeńca. Szulc był wyznaczony przez Agenta Towarzystwa Demokratycznego na Prusy Zachodnie i Wschodnie – Seweryna Elżanowskiego, na komisarza wojennego obwodu ełckiego.

W styczniu 1846 roku wyjechał do Poznańskiego celem skontaktowania się z emisariuszami. Po powrocie został aresztowany i skazany na osiem lat więzienia w Grudziądzu. Szulc studiując we Wrocławiu należał jednocześnie do Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego. Był jego bibliotekarzem a później prezesem. Rozkwit Towarzystwa nastąpił pod jego kierownictwem. W latach 1850-1852 wydał pismo Znicz poświęcone problematyce Słowiańszczyzny. W 1853 roku zamieszkał w Poznaniu, utrzymując się z udzielania prywatnych lekcji. W 1856 roku broniąc pracę doktorską, został profesorem w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. W 1857 roku był inicjatorem założenia Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Szulc zaangażował się w walkę narodowo-wyzwoleńczą w 1863 roku jako agent Rządu Narodowego w zaborze pruskim. Cały czas współpracował z miejscowymi przedsiębiorstwami handlowymi. Nieustannie przemierzał tereny Prus Wschodnich, szczególnie Mazury celem kontaktowania się z miejscowymi agentami. Szulc zorganizował siatkę przerzutów broni przez Rozogi na Kurpie. W tę akcję wciągnął Wojciecha Kętrzyńskiego, a z Rozóg Mazura Henryka Kosiorka, farbiarza Michała Geriacha, Żyda Eyssiga Kellera i około 20 innych mieszkańców.

Agenci mazurscy odwiedzali Szulca w Królewcu często, skąd wracali furmankami naładowanymi po brzegi bronią. Ponadto Szulc ekspediował broń na polecenie komisarza Rządu Narodowego w Augustowie, Artura Aweyde, na Litwę poprzez Wystruć i Szyrwinty. Gdy groziło mu aresztowanie, 16 lipca 1863 roku opuścił Królewiec i wrócił do Poznania. Nie przerwał organizacji przerzutów broni. Został aresztowany 12 stycznia 1864 roku. Podczas rozprawy 2 listopada 1864 roku wyjaśniał, że odbywał podróże do Prus Wschodnich w celach naukowych.

Szulc karę odsiedział w cytadeli magdeburskiej. Po wyjściu z fortecy udał się do Paryża, gdzie między innymi pracował w drukarni, był bibliotekarzem Szkoły Polskiej na Mont Parnasie. Wrócił do Poznania pod koniec 1871 roku. Przez kilka miesięcy współredagował Dziennik Poznański, przez jeden kwartał był redaktorem świeżo założonej Gazety Wielkopolskiej. W Gazecie Toruńskiej Szulc upominał się o założenie w Królewcu katedry języka i literatury polskiej. Szulc intensywnie angażował się na rzecz zakładania różnych instytucji gospodarczych. Sam utrzymywał się pracując w Towarzystwie Ubezpieczeń Vesta.

Ciekawostki

Podczas uroczystości ślubnej Szulca z Zofią Poplińską parę młodą spotkała przygoda. Błogosławieństwa małżonkom miał udzielić ksiądz profesor Franciszek Malinowski, rodem z Golubia, stary przyjaciel Szulca. Niestety zajęty w księgach, zapomniał o wyznaczonym terminie ślubu. Na szczęście pod ręką znalazł się inny ksiądz, który udzielił małżonkom błogosławieństwa.

Kronikarz Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Stanisław Karwowski zapisał o Szulcu: Mąż niesłychanie czynny i rzutki, idealnych zapatrywań na świat, rzadkiej bezinteresowności i iście katońskiej prawości charakteru, gorący przyjaciel Słowian bałkańskich.

Bibliografia

Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.
ąąLeksykon Historii Polskiąą, red. Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz, Warszawa 1995.
Oracki Tadeusy, ąąSłownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Warszawa 1983.
Wybitni Polacy w Królewcu XVI-XX wiek, red. Sławomir Augusiewicz, Janusz Jasiński, Tadeusz Oracki, Olsztyn 2005.