Lobelia jeziorna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 77: | Linia 77: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny]][[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] |
Wersja z 23:34, 29 mar 2014
| Lobelia jeziorna | |
| | |
| Lobelia dortmanna | |
| L. | |
 Lobelia jeziorna - Bilder ur Nordebns Flora (C.A.M. Lindman) | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | astrowce |
| Rodzina | dzwonkowate |
| Rodzaj | lobelia |
| Gatunek | lobelia jeziorna |
| Synonimy | |
Lobelia jeziorna, stroiczka wodna, s. jeziorna (Lobelia dortmanna L.) – gatunek roślin z rodziny dzwonkowatych (Campanullaceae).
Spis treści
Morfologia
Lobelia jeziorna jest zimozieloną, kłączową byliną wodną. Roślina tworzy prosty, wzniesiony na wysokość od 20 do 70 cm, pęd. U nasady pędu występuje podwodna rozeta liści, równowąskich, osiągających długość do kilku cm i szerokość do 5 mm. Liście są grubawe, na szczycie tępo zaokrąglone, odgięte w tył, z dwoma kanałami powietrznymi w środku. Ponad rozetą, w zanurzonej części, występują na łodydze nieliczne, drobne liście łuskowate. Kwiaty są obupłciowe, białe lub biało niebieskie, dzwoneczkowate, zwisające, zebrane w luźny kwiatostan groniasty, osadzone pojedynczo w kątach łuskowatych przysadek, na szypułkach do długości 2 cm. Korona zróżnicowana ma szypułkę do 8 mm i 5 nierównych łatek. Działki kielicha drobne, trójkątne, wzniesione, o długości do 2 mm. Pręciki zrośnięte w rurkę. Słupek o dwułatkowym znamieniu. Kwiaty nadwodne są otwarte, zapylane przez owady. Kwiaty podwodne klejstogamiczne, zamknięte podczas kwitnienia i wówczas następuje samozapylenie. Rozmnóżki rozwijają się jesienią. Kwitnie od lipca do sierpnia. Owoc stanowi torebka o długości ok. 2 cm, pękająca do góry dwiema klapami.
Rozmieszczenie i ekologia
Lobelia jeziorna jest reliktem borealno-atlantyckim. Występuje w Ameryce Północnej i Europie – głównie w południowej części Półwyspu Skandynawskiego, znacznie rzadziej w Wielkiej Brytanii, we Francji, Belgii, Niemczech. W Polsce występuje wyłącznie na Pomorzu Środkowym i Zachodnim (w okolicach Chojnic i Bytowa), w okolicach największej koncentracji jezior lobeliowych. Przez Polskę przebiega południowa granica zasięgu lobelii jeziornej w Europie.
Roślina występuje w strefie przybrzeżnej jezior oligotroficznych, ubogich w składniki odżywcze, o czystych, stojących wodach, z małą zawartością związków mineralnych oraz zawartością wapnia nie przekraczającą 20 mg/l (jeziora lobeliowe). Rośnie przy brzegu, na głębokości 10-30 cm (na głębszych stanowiskach nie zakwita). Występuje razem z poryblinem jeziornym.
Wartość użytkowa
Roślina trująca. Zawiera w swych tkankach alkaloid – lobelinę.
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Gatunek narażony w Polsce na wyginięcie (kategoria V na Czerwonej Liście). Zagrożenie dla rośliny stanowią zanieczyszczenia jezior i glony zarastające ich naturalne stanowiska w zbiornikach wodnych.
Ciekawostki
Lobelia jeziorna występuje wyłącznie w jeziorach o małej twardości wody, a często także stosunkowo niskiej trofii, przeważnie o kwaśnym odczynie. Jeziora takie, określane jako lobeliowe, zawdzięczają swą nazwę właśnie lobelii jeziornej. Obecność kilku tego typu jezior stwierdzono na Warmii i Mazurach jednak lobelia jeziorna w nich nie występuje.
Liczne gatunki z rodzaju Lobelia są uprawiane jako rośliny ozdobne. Ich walorami są ładne kwiaty i ulistnienie. W zależności od gatunku uprawiane są jako rośliny rabatowe i obwódkowe w ogrodach, jako rośliny doniczkowe w wiszących lub stojących pojemnikach. Niektóre gatunki nadają się do obsadzania oczek wodnych.
Bibliografia
A. Zając, M. Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych chronionych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1997.
W. Engelhardt (red.): Flora i Fauna wód śródlądowych. Przewodnik. Multico: Warszawa,1998.
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
