Malina moroszka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{Roślina infobox | |
| + | |Nazwa rośliny = Malina moroszka | ||
| + | |Nazwa łacińska = Rubus chamaemorus | ||
| + | |L = L. | ||
| + | |Pusta linia = <br/> | ||
| + | |grafika = Hjortron.jpg | ||
| + | |podpis grafiki = Malina moroszka | ||
| + | |Systematyka = Systematyka | ||
| + | |Domena = eukarionty | ||
| + | |Królestwo = rośliny | ||
| + | |Podkrólestwo = rośliny naczyniowe | ||
| + | |Gromada = okrytonasienne | ||
| + | |Klasa = dwuliścienne | ||
| + | |Rząd = różowce | ||
| + | |Rodzina = różowate | ||
| + | |Rodzaj = jeżyna, malina | ||
| + | |Gatunek = malina moroszka | ||
| + | |Synonimy = Synonimy | ||
| + | |Lista synonimów = | ||
| + | }} | ||
| + | <br/> | ||
'''Malina moroszka''', moroszka, malina nordycka (''Rubus chamaemorus'' L.) – gatunek rośliny z rodziny różowatych (''Rosaceae''). | '''Malina moroszka''', moroszka, malina nordycka (''Rubus chamaemorus'' L.) – gatunek rośliny z rodziny różowatych (''Rosaceae''). | ||
| − | |||
| − | |||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| Linia 15: | Linia 33: | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| − | Roślina strefy borealno–arktycznej Euroazji i Ameryki Północnej. W Skandynawii oraz Rosji występuje powszechnie. W Polsce jest bardzo rzadka, reprezentuje grupę roślin - reliktów epoki polodowcowej. Gatunek ten ma kilka rozproszonych stanowisk na Pomorzu, Warmii i Mazurach oraz w Sudetach (dwa stanowiska na torfowiskach w Karkonoszach). Na Pomorzu jej zasięg sięga po linię Świnoujście – Tuchola – Morąg – Górowo Iławeckie. W 2002 znaleziono jedno stanowisko w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej na torfowisku Puścizna Wielka. Jest to jedyne stanowisko tego gatunku w Karpatach i równocześnie najbardziej na południe wysunięte w całym jego zasięgu. | + | |
| + | Roślina strefy borealno–arktycznej Euroazji i Ameryki Północnej. W Skandynawii oraz Rosji występuje powszechnie. W Polsce jest bardzo rzadka, reprezentuje grupę roślin - reliktów epoki polodowcowej. Gatunek ten ma kilka rozproszonych stanowisk na Pomorzu, [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] oraz w Sudetach (dwa stanowiska na torfowiskach w Karkonoszach). Na Pomorzu jej zasięg sięga po linię Świnoujście – Tuchola – [[Morąg]] – [[Górowo Iławeckie]]. W 2002 znaleziono jedno stanowisko w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej na torfowisku Puścizna Wielka. Jest to jedyne stanowisko tego gatunku w Karpatach i równocześnie najbardziej na południe wysunięte w całym jego zasięgu. | ||
Malin a moroszka rośnie w górach – piętro kosodrzewiny, oraz na niżu – torfowiska wysokie i bory bagienne. Głównym źródłem jej zagrożenia jest osuszanie i eksploatacja torfowisk. | Malin a moroszka rośnie w górach – piętro kosodrzewiny, oraz na niżu – torfowiska wysokie i bory bagienne. Głównym źródłem jej zagrożenia jest osuszanie i eksploatacja torfowisk. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| Linia 35: | Linia 53: | ||
| − | Na Warmii i Mazurach najbogatsze stanowisko maliny moroszki znane jest z torfowiska Zielony Mechacz koło Małdyt. | + | Na [[WArmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] najbogatsze stanowisko maliny moroszki znane jest z [[Rezerwat Zielony Mechacz|torfowiska Zielony Mechacz]] koło [[Małdyty|Małdyt]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| + | |||
B. Polakowski: ''Świat roślinny Warmii i Mazur''. Olsztyn: Pojezierze, 1971. | B. Polakowski: ''Świat roślinny Warmii i Mazur''. Olsztyn: Pojezierze, 1971. | ||
| Linia 45: | Linia 64: | ||
K. Zarzycki, Z. Szeląg: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20. | K. Zarzycki, Z. Szeląg: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| Linia 53: | Linia 73: | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Rośliny chronione]] |
| − | [[Kategoria:Rośliny]] | ||
Wersja z 18:05, 1 kwi 2014
| Malina moroszka | |
| | |
| Rubus chamaemorus | |
| L. | |
 Malina moroszka | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | różowce |
| Rodzina | różowate |
| Rodzaj | jeżyna, malina |
| Gatunek | malina moroszka |
| Synonimy | |
Malina moroszka, moroszka, malina nordycka (Rubus chamaemorus L.) – gatunek rośliny z rodziny różowatych (Rosaceae).
Spis treści
Morfologia
Tworzy kłącza, z których wyrastają dwuletnie pędy (w pierwszym roku płonne). Mają wys. 10-30 cm i są gołe (bez kolców i szczecinek). Liście na dole łodygi łuskowate, wyżej pojedyncze, sercowatonerkowate, niepodzielne, najczęściej 5-klapowe, brzegiem drobno piłkowane o zanikowych przylistkach. Roślina dwupienna o białych lub różowych kwiatach na wyprostowanych szypułkach. Kwiaty żeńskie, mniejsze o kilku słupkach i szczątkowych pręcikach, męskie o wielu pręcikach i nielicznych słupkach. Kwitnie w czerwcu. Owoc pozorny złożony z kilku pestkowców, początkowo czerwony, dojrzały pomarańczowy. Owoce jadalne, ale nieco cierpkie. W warunkach krajowych rzadko dojrzewają. Kwitną i owocują zazwyczaj okazy rosnące w zacienieniu, pod drzewami i krzewami. Natomiast okazy rosnące na otwartych, dobrze nasłonecznionych terenach zwykle są płonne.
Rozmieszczenie i ekologia
Roślina strefy borealno–arktycznej Euroazji i Ameryki Północnej. W Skandynawii oraz Rosji występuje powszechnie. W Polsce jest bardzo rzadka, reprezentuje grupę roślin - reliktów epoki polodowcowej. Gatunek ten ma kilka rozproszonych stanowisk na Pomorzu, Warmii i Mazurach oraz w Sudetach (dwa stanowiska na torfowiskach w Karkonoszach). Na Pomorzu jej zasięg sięga po linię Świnoujście – Tuchola – Morąg – Górowo Iławeckie. W 2002 znaleziono jedno stanowisko w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej na torfowisku Puścizna Wielka. Jest to jedyne stanowisko tego gatunku w Karpatach i równocześnie najbardziej na południe wysunięte w całym jego zasięgu.
Malin a moroszka rośnie w górach – piętro kosodrzewiny, oraz na niżu – torfowiska wysokie i bory bagienne. Głównym źródłem jej zagrożenia jest osuszanie i eksploatacja torfowisk.
Wartość użytkowa
Owoce maliny moroszki są smaczne i mają duże wartości odżywcze. W Polsce, ze względu na rzadkość występowania rośliny (kategoria "V" na Czerwonej Liście), nie mają znaczenia praktycznego. Ponadto, gatunek ten objęty jest w naszym kraju ścisłą ochroną prawną.
W Skandynawii przetwory (dżemy, wina) z moroszki nazywanej "multe" lub "molte" (Norwegia), "hjortron" (Szwecja) lub "lakka" (Finlandia) są narodowym przysmakiem.
W północnych krajach owoce i liście tej maliny są używane w medycynie ludowej jako środek przeciwgorączkowy i przeciwbiegunkowy oraz zapobiegający szkorbutowi. Dodatkowo, roślina ta zawiera diosgeninę – prekursor progesteronu, który znajduje zastosowanie w leczeniu reumatyzmu i artretyzmu.
Ciekawostki
Na Warmii i Mazurach najbogatsze stanowisko maliny moroszki znane jest z torfowiska Zielony Mechacz koło Małdyt.
Bibliografia
B. Polakowski: Świat roślinny Warmii i Mazur. Olsztyn: Pojezierze, 1971.
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
Linki zewnętrzne
http://pl.wikipedia.org/wiki/Malina_moroszka
