Tojad pstry: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Rozmieszczenie i ekologia) |
|||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. | Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
Wersja z 10:38, 17 gru 2013
Tojad pstry, tojad dziobaty (Aconitum variegatum L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae).
Spis treści
Morfologia
Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. Łodyga naga, wzniesiona i zwykle rozgałęziona, osiąga ok. 100 cm wysokości. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku. Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7 sieczne, głęboko ząbkowane. Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona bądź kilku gron o fioletowo-granatowej barwie (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Mają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie. Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele. Owocem jest mieszek zwierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach i oskrzydlonych krawędziach. Owoce dojrzewają od września i rozsiewają się stopniowo.
Rozmieszczenie i ekologia
Występuje w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce rośnie głównie w Karpatach i Sudetach oraz na przedgórzu Sudetów, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim.
Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach.
Wartość użytkowa
Wszystkie części rośliny są silnie trujące.
W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna w ogrodach.
Ciekawostki
Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczna wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.
Na Warmii i Mazurach gatunek ten obserwować można m.in. w Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej.
Bibliografia
Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć. Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna. Olsztyn: Wyd. Agencja WIT Witold Mierzejewski, 2012.
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
Linki zewnętrzne
http://pl.wikipedia.org/wiki/Tojad_dzióbaty
