Żyłkowiec różowawy

Żyłkowiec różowawy (Rhodotus palmatus (Bull.: Fr.) R. Maire) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny Physalacriaceae, rzędu pieczarkowców (Agaricales)

Rhodotus palmatus - żyłkowiec różowawy (Media:http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rhodotus_palmatus_19776.jpg#file.ogg)

Owocnik

Kapelusz 4-8 cm średnicy, mocno wypukły, później spłaszczony, z zawiniętym brzegiem, jasnopomarańczowy do ciemnoróżowego, z elastyczną, galaretowatą, zmarszczoną powierzchnią. Blaszki zatokowato wcięte, gęste, płowożółte lub czerwonawe, z krótszymi flaszeczkami. Trzon 2-5 x 0,5-1 cm, mimośrodkowy lub boczny, białawy do różowego, pokryty białymi włókienkami. Miąższ gruby, jasny, o owocowym zapachu i bardzo gorzkim smaku. Wysyp zarodników różowy.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek szeroko rozpowszechniony, znany ze wschodniej części Ameryki Północnej, Afryki Północnej, Europy, Azji oraz z Tasmanii. Na całym obszarze występowania jest gatunkiem rzadkim. W Polsce znany jest współcześnie tylko z jednego stanowiska w Puszczy Białowieskiej. Owocniki pojawiają się od września do grudnia. Wyrastają w kępach na pniakach i zwalonych pniach drzew, zwłaszcza wiązów (w Europie notowany także na kasztanowcach i dębach).

Wartość użytkowa

W zależności od źródła informacji, określany jako gatunek niejadalny lub o nieznanych właściwościach.

Ciekawostki

Gatunek ten stwierdzony został po raz pierwszy w obecnych granicach Polski przez niemieckiego mykologa Kaufmanna (jako Pleurotus subpalmatus). Jego stanowisko odkryto w roku 1916 w Elblągu. Przez prawie sto lat gatunek nie był notowany w naszym kraju. Całkiem niedawno stwierdzony został ponownie, tym razem w Puszczy Białowieskiej.

Żyłkowiec różowawy jest grzybem uznanym za wymierający na obszarze Polski (Kategoria "E" na Czerwonej Liście).

Nieco częstszemu, w skali lokalnej, występowaniu tego gatunku może sprzyjać masowe wymieranie wiązów zakażonych grzybem Ophiostoma ulmi (syn. Ceratocystis ulmi), powodującym tzw. holenderska chorobę wiązów (naczyniowa choroba wiązu, grafioza wiązu). Choroba ta była w nieodległej przeszłości przyczyną masowego wymierania wiązów w Europie (od 1910 r.) i Ameryce Północnej (od 1930 r.).

Bibliografia

A. Bujakiewicz: Rhodotus palmatus (Bull.: Fr.) R. Maire. W: W. Wojewoda (red.), Atlas of the geographical distribution of fungi in Poland 2: 95-98, 2002. Kraków: W. Szafer Institute of Botany Polish Academy of Sciences.

D. Pegler: Grzyby Polski i Europy. Wrocław: Larousse Polska, 2003.

A., Bujakiewicz, J. Nita: Żyłkowiec różowawy Rhodotus palmatus (Bull.: Fr.) R. Maire) – mieszkaniec białowieskich ostępów. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 60(5), 2004: 82-85.

http://en.wikipedia.org/wiki/Rhodotus

http://www.grzyby.pl/gatunki/Rhodotus_palmatus.htm