Grzegórzki

Grzegórzki
[[Plik:|240px|Grzegórzki]] Grzegórzki
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Nidzica
Sołectwo	Grzegórzki
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	13 - 105
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Grzegórzki
Położenie na mapie Polski Grzegórzki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Grzegórzki (niem. Gregersdorf) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość leży na terenie gminy Nidzica, przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19.000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne, tj. żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1359 r. na 18 łanach ziemi przez Wielkiego Mistrza Krzyżackiego Winricha von Kniprode. Nazwa wsi pochodzi od pierwszego sołtysa – Gregera . Greger zobowiązany był do stawania pieszo do wszystkich wypraw zakonu. W 1606 r. wieś obejmowała 27 ¾ łana a w 1717 r. 22 łany i 22 morgi . Na ziemi siedziało wówczas 12 chłopów. Łąki były mało urodzajne, więc chłopi kupowali siano w sąsiednich wsiach. W 1709 – 1711 r. przez wieś przeszła zaraza, w skutek czego dużo ziemi leżało odłogiem . Nowe zasiedlenie Grzegórzek nastąpiło w latach 1767 – 1783. W 1783 r. było tu 10 chłopów . Największy obszar – 3 łanów i 22 mórg należał do Christopha Mondry. W latach 1737 – 1740 założono tutaj szkołę. Liczba ludności przedstawiała się następująco: w 1817 r. – 64, w 1846 r. – 125, 1858 r. – 113, w 1867 r. – 152, w 1871 r. – 206, w 1885 r. – 179, 1895 r. – 190, w 1905 r. – 188, w 1910 r. – 198 . 90% mieszkańców stanowili ewangelicy. Do szkoły uczęszczało zaś 39 osób. Liczba domów zaś wynosiła w 1817 r. – 12, w 1846 r. – 18, w 1858 r. – 21, w 1871 r. – 29, w 1885 r. – 30, w 1895 r. – 30, w 1905 r. – 36, w 1910 r. – 31, w 1939 r. – 235 . W 1858 r. wieś obejmowała 2284 mórg. Nie wiadomo jednak jaki kształt przybrała zabudowa wsi. Po II wojnie światowej do wsi przybyli osadnicy z Mazowsza i Kurpi. Sołtysami od poł. lat 60 XX w. byli: p. Borucki, Józef Kowalski i sprawujący tę funkcję do chwili obecnej Paweł Tarasiuk. Do poł. lat 90 istniała w miejscowości szkoła, której dyrektorami byli m.in.: Kasprzycki, Witold Ojrzyński, Piotr Makowski, Janina Makowska, Janina Lachowicz, Aleksandra Nowogórska. Kościół katolicki na terenie wsi stanowi filię parafii w Napiwodzie. Wieś wielokrotnie zdobywała czołowe miejsca w konkursach na najlepiej zagospodarowaną wieś województwa olsztyńskiego, potem warmińsko-mazurskiego. 18 lipca 2009 r. Grzegórzki obchodziły 650-lecie.

Ludzie związani z miejscowością:

Z miejscowością wiąże się postać jej obecnego sołtysa Pawła Tarasiuka.

Zabytki:

Do naszych czasów zachowała się zwarta zabudowała z II poł XIX w., budynek szkoły z ogrodem, dwa stawy wiejskie oraz aleje przydrożne.

Bibliografia:

Historia Nidzicy i okolic, pod red. W. Rezmer, Nidzica 2012, s. 174, 259.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, s. 890.

Zobacz też

Kinlis (dyskusja) 09:44, 3 wrz 2013 (CEST)